• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Hazırlık
• Bekleyebilecekleriniz
• Standart
• Hızlı
• Evde
• Erken Teşhis
• Negatif Sonuçlar
• Pozitif Sonuçları

Nedir

Nedir?

İnsan bağışıklık yetmezliği virüsü (HIV) testi, bağışıklık sisteminizi zayıflatan ve kazanılmış bağışıklık yetmezliği sendromuna (AIDS) yol açabilen bir virüs olan HIV’nin size bulaşıp bulaşmadığını tespit eder.

Eğer kana maruz kalırsanız ya da korunmasız ilişkiye girerseniz HIV testi yaptırabilirsiniz. Sadece emin olmak istiyor da olabilirsiniz. Test yaptırma nedeniniz ne olursa olsun HIV testinin sizi endişelendirmesi olasıdır. HIV testinden ne bekleyebileceğinizi ve test türlerinin neler olduğunu bilmek yardımcı olabilir.

 

Niçin Yapılır

Niçin Yapılır?

HIV testi, HIV enfeksiyonunun yayılmasını yavaşlatmak için çok önemlidir. HIV bir kez bulaştıktan sonra, yavaş yavaş ancak sistematik olarak bağışıklık sisteminize saldırır. Enfeksiyonun latent (belirti göstermeyen) döneminde çoğu kişi sağlıklı olduğunu varsayarak korunmasız ilişkiye girmeye ya da enjektör iğneleri paylaşmaya devam eder ve böylece virüsü diğerlerine de bulaştırır.

Eğer test yaptırırsanız ve HIV pozitif olduğunuzu öğrenirseniz, bağışıklık sisteminiz ciddi olarak zarar görmeden önce ilaç tedavisine de başlayabilirsiniz. Erken HIV tedavisi, AIDS’in ilerlemesini geciktirebilir. 

Özellikle gebelikte HIV testi yaptırmak çok önemlidir çünkü HIV pozitif annelerin hamilelik veya doğum sırasında ya da emzirme yoluyla bebeklerine HIV bulaştırması mümkündür. Gebelik ve doğum sırasında anti-retroviral ilaçların alınması bebeğe HIV bulaşma riskini büyük ölçüde azaltır.

Enfeksiyon riskiniz yüksekse yılda 1 kez test yaptırmanız önerilir. Aşağıdaki durumlarda yılda 1 defa ya da yeni bir partnerle cinsel ilişkiye girmeden önce test yaptırmayı düşünebilirsiniz:

• Son testinizden bu yana birden fazla kişiyle ya da iyi tanımadığınız biriyle korunmasız vajinal, oral ya da anal ilişkiye girdiyseniz.
• Erkekseniz ve bir erkekle cinsel ilişkiye girdiyseniz.
• Damar yoluyla (IV) uyuşturucu kullanıyorsanız,
• Tüberküloz iseniz veya hepatit, frengi gibi cinsel yolla bulaşan hastalık (CYBH) teşhisi aldıysanız.
• Yukarıdaki kategorilerden herhangi birine giren birisiyle korunmasız cinsel ilişkiye girdiyseniz.

 

Hazırlık

Hazırlık

HIV testi için özel bir hazırlık gerekli değildir. Randevu almak için doktorunuzu aramanız gerekebilir. Bazı halk sağlığı kliniklerinde, randevu almaksızın HIV testi yaptırabilirsiniz.

 

Bekleyebilecekleriniz

Ne Bekleyebilirsiniz?

HIV genelde, kanınızdan ya da yanağınızın içinden pamuklu çubukla alınan hücre örneğinde, virüse karşı antikor olup olmadığının test edilmesiyle teşhis edilir.

Ama ne yazık ki bu testler, HIV bulaştıktan hemen sonra kesin sonuç vermez, çünkü vücudunuzun virüse karşı antikor üretmesi zaman alır. Bu antikorların varlığı, HIV bulaştığını gösterir. Serokonversiyon, yani HIV negatifin (virüsün bulaşmaması) HIV pozitife (virüsün bulaşması) dönüşmesi genellikle iki ila sekiz hafta sürer. Fakat olası virüse maruz kalma tarihinden sonra test yaptırmak için üç ay beklerseniz sonuçlar daha güvenilir olacaktır. HIV’ye maruz kalınmasıyla serokonversiyon arasındaki süre altı aya kadar uzayabilir, ama bu nadiren gerçekleşir.

Standart

Standart HIV testi

Enzime Bağlı İmmün Assay (enzime bağlı bağışıklık deneyi veya ELISA) testinde, damardan alınan kan örneğinde virüse karşı antikor aranır.

Test sonucu pozitifse, HIV’ye karşı antikor olduğu anlamına gelir ki, bu durumda laboratuar teknisyenleri verdiğiniz örneğe tekrar aynı testi uygularlar. Eğer bu tekrar testi sonucu da HIV antikorları için pozitifse, teyit için HIV proteinlerin olup olmadığını kontrol eden, Western Blot testi denilen bir kan testi daha yaptırmanız gerekir. Western Blot testi önemlidir, çünkü sizde HIV antikoru olmadığı halde ELISA testi sonuçları hatalı pozitif çıkabilir. İki tür testi birleştirmek sonuçları kesinleştirmeye yardımcı olur. Yalnızca üç testin sonucu da pozitifse HIV teşhisi alırsınız. Üç testin sonuçlarını almak birkaç gün ila birkaç hafta sürebilir.

 

Hızlı

Hızlı HIV Testi

Bazı hızlı testler 20 dakika kadar az bir sürede oldukça kesin bilgiler sunabilir. Bu testlerde de, damarınızdan ya da parmağınızdan alınan kan örneğinizde veya alt ve üst diş etlerinize sürülen bir pamuğa toplanan sıvıda virüs antikorları aranır. Ağız testi neredeyse kan testi kadar duyarlıdır ve kan alınması ihtiyacını ortadan kaldırır. Hızlı testte pozitif reaksiyonun kan testiyle onaylanması gerekir. Nispeten yeni oldukları için ve kullanımları sadece sertifikalı laboratuarlar için onaylandığından, bu testleri her yerde yaptırmak mümkün olmayabilir.

 

Evde

Evde HIV Testi

ABD’de Gıda ve İlaç Birliği (FDA), ev kullanımı için yalnızca bir HIV testini onaylamıştır. Bir ilaç şirketi tarafından piyasaya sunulan bu test, geleneksel HIV testi kadar kesindir ve bütün pozitif sonuçlar otomatik olarak yeniden test edilir. 

Bu test için, bir damla kanınızı postalarsınız ve daha sonra 3 ile 7 iş günü içinde sonuçları almak için ücretsiz bir numarayı ararsınız. Bu yaklaşım, gizliliği ve kimliğin gizlenmesini sağlar; size test kitiyle birlikte gelen bir kod numarasıyla sonuçları alabilirsiniz. Sonuçlar için beklerken ya da sonuçları aldıktan sonra veya testten önce bir danışmanla konuşabilirsiniz. Eğer sonuç pozitifse, takip testleri ve sosyal hizmetler için yönlendirilirsiniz.

Erken Teşhis

Erken Teşhis HIV Testi

Bazı testler, antikorlar standart HIV testinde tespit edilebilir hale gelmeden önce, HIV enfeksiyonunu erken tespit edebilir. Bu testler standart HIV testinden daha pahalı olabilir ve kullanımı standart testler kadar yaygın olmayabilir. Ayrıca daha sonra yine de standart antikor testleri yaptırmanız gerekir çünkü sonuçların yanlış-pozitif ve yanlış-negatif olması mümkündür. Aşağıdaki testler HIV enfeksiyonunu erken tespit etmeye yardımcı olabilir:

• PCR veya RNA testleri. Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testlerinde HIV virüsü enfeksiyonu tarafından üretilen genetik materyal (RNA veya DNA) için kan örneği değerlendirilir. Bu testler kanda bulunan virüs miktarını (viral yük) ölçer ve HIV tanısı aldıktan sonra durumunuzun izlenmesi için oldukça yararlıdır. Eğer HIV, testten 5 günden daha kısa süre önce bulaşmışsa, test sonucu hatalı-negatif olabilir.
• p24 antijen testleri. Bu test HIV bulaştıktan yaklaşık bir ila üç ya da dört hafta sonra, kanınızdaki bir HIV proteinini, yani p24’ü tespit edebilir. Antikorlar oluşmaya başladıktan sonra p24 proteinine bağlanır ve p24’ü saptanamaz hale getirir. Bu zamana kadar, standart antikor testlerinin antikorları tespit etmesi mümkün olabilir.

Negatif Sonuçlar

Negatif HIV Testi Sonuçları

HIV testinin sonuçlarının negatif olması şunlardan biri anlamına gelebilir: Sizde HIV bulunmuyor ya da bunu anlamak için henüz çok erken. 

Eğer yakın zamanlarda HIV virüsüne maruz kalmışsanız, özellikle de standart antikor testlerinde test sonucunuz negatif olsa da, sizde yine de HIV olabilir (hatalı-negatif). Ne yazık ki, bu süre içinde virüsü yayma açısından yüksek risk altında olabilirsiniz. 

Eğer standart antikor HIV testi sonucu negatifse ve HIV’ye maruz kalındığı şüphelenilen zamandan bu yana üç aydan az zaman geçtiyse yeniden test yaptırın. Yeniden test yaptırmak için en uygun zaman; HIV bulaştığından şüphelenilen tarihten üç ay veya daha uzun zaman sonrasıdır.

Bir antikor testiyle yeniden test yaptırmak yerine, HIV enfeksiyonunu antikorlar tespit edilebilir olmadan önce erken tespit edebilen ve daha az yaygın olan testlerden birini yaptırmayı da tercih edebilirsiniz.

Pozitif Sonuçları

Pozitif HIV Testi Sonuçları

Her ne kadar HIV/AIDS iyileştirilemese de tedavi son birkaç on yıldır uzun bir yol kat etmiştir ve pek çok kişiye daha uzun bir hayat ve yaşam kalitesinde iyileşme sunabilir. Erken tedavi, iyi kalmanıza ve AIDS’in başlamasını geciktirmeye yardımcı olabilir. Eğer HIV pozitifseniz partnerlerinize bunu söyleyin, çünkü onların da test yaptırması ve muhtemelen tedavi olması gerekecektir.

Daha ileri testleri ve tedavileri doktorunuzla konuşun. Doktorunuz, kandaki virüs miktarını ölçmek için hastalığın olası gelişimini tahmin etmeye yardımcı olabilen PCR testlerini kullanacaktır. Yüksek viral yükü olan insanlar, genellikle düşük viral yükü olanlar kadar iyi olmazlar. Viral yük testleri tedaviye ne zaman başlayacağınıza karar vermek  için de kullanılabilir.

Sağlıklı bir yaşam tarzı da iyi olmanıza yardımcı olabilir:

• Uyuşturucu kullanmaktan, sigara içmekten ve fazla alkol almaktan kaçının. Bunlar sizin bağışıklık sisteminizi zayıflatabilir.
• Ayrıca tüberküloz (TB) ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar için de test yaptırın. TB ya da cinsel yolla bulaşan bir hastalığınız olabilir ve bunun farkında olmayabilirsiniz. Tedavi edilmezlerse bunlar ciddi ölçüde hastalanmanıza neden olabilir.