• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Tedavisi
• Önleme

Nedir

Kalp Krizi

Kalbe kan akışı engellendiği zaman kalp krizi meydana gelir. Kan ve kanın taşıdığı oksijen olmadığı zaman kalbin bir kısmı ölmeye başlar. Bir kalp krizi ille de ölümle sonuçlanmak zorunda değildir. Acil tedavi kalbe kan akışını yeniden başlatarak hayatınızı kurtarabilir.

Doktorunuz kalp krizinden miyokard enfarktüsü (ME) olarak bahsedebilir. Ayrıca doktorunuz akut koroner sendrom terimini veya kararsız anjin terimini kullanabilir.

Anjin ve kararsız anjin

Anjin kalbe yeterince kan gitmediği zaman meydan gelen bir göğüs ağrısı veya rahatsızlığıdır. Anjin tehlikeli olabilir. Bu yüzden göğüs ağrılarına dikkat etmek, sizin için neyin normal olduğunu ve bunu nasıl kontrol edeceğinizi öğrenmek ve tedaviye ihtiyaç duyduğunuzu anlamak çok önemlidir.

İki tür anjin vardır:

• Kararlı anjin, yaygın bir belirti olan göğüs ağrısıdır. Örneğin, fiziksel alıştırma sırasında kalbiniz daha fazla çalışıp daha fazla oksijene ihtiyaç duyduğunda meydana gelir. Dinlendiğiniz zaman ağrı geçer.
• Kararsız anjin beklenmedik göğüs ağrısıdır. Dinlenmenin veya nitrogliserin almanın faydası olmaz. Hayatınızda ilk defa göğüs ağrısı yaşıyorsanız veya ağrınız ciddileşiyor, daha uzun sürüyor ve daha sık hatta dinlenme sırasında bile meydana geliyorsa doktorunuz kararsız anjin teşhisinde bulunabilir.

Kararsız anjin yakında kalp krizi olabileceğinin uyarı işaretidir. Bu yüzden hemen tedavi edilmelidir. Herhangi türde bir göğüs ağrınız varsa doktora başvurun.

Belirtileri

Belirtiler

Kalp krizlerinin en yaygın belirtisi göğüs ağrısıdır.

• Birçok insan ağrıyı göğüste rahatsızlık, baskı, sıkışma veya ağırlık diye anlatır.
• İnsanlar ağrıyı tarif ederken yumruklarını göğüslerine koyarlar.
• Ağrı sol omza, kola veya sırt, çene, boyun veya sağ kol gibi diğer bölgelere sıçrayabilir. 

Ayrıca birçok insanda şu belirtilerden en az bir tanesi görülür:

• Genellikle mide ekşimesiyle karıştırılan karnın üstünde ağrı.
• Terleme.
• Mide bulantısı ve kusma.
• Nefes almada zorluk.
• Kalbin aşırı çarpması (çarpıntılar).
• Çok zayıf ve yorgun hissetme.
• Baş dönmesi hissetme veya bayılma.

Bir kalp krizi sırasında herkesin klasik göğüs ağrısı belirtisi yaşamadığına dikkat edin. Kadınlar, yaşlı yetişkinler ve diyabeti olanlar nefes darlığı, mide bulantısı, sırt ağrısı veya çene ağrısı gibi diğer belirtileri göstermeye biraz daha meyillidirler.

Ne yapmalısınız

Kalp krizi belirtileriniz varsa hızlı davranın. Hızlı müdahale hayatınızı kurtarabilir.

Eğer göğüs ağrınız varsa, doktorunuz anjin için nitrogliserin reçete edebilir.

1. Bir doz nitrogliserin almanız ve beş dakika beklemeniz önerilir.
2. Eğer göğüs ağrınız kaybolmuyorsa veya daha da kötüleşiyorsa, acil servisi arayın. Belirtilerinizi anlatın ve kalp krizi geçiriyor olabileceğinizi söyleyin.
3. Telefondan ayrılmayın. Acil servis operatörü size ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir.
4. Yardım için telefon ettikten sonra alerjiniz veya başka türden bir hastalığınız engel değilse bir tane yetişkin aspirini veya 2 ila 4 tane düşük doz aspirin çiğneyin. Aspirin kanınızın pıhtılaşmasını engeller, böylece kalp krizinin ölümcül olmasını engelleyebilir.

Eğer göğüs ağrınız varsa ve nitrogliserininiz yoksa:

1. Hemen acil servisi arayın! Belirtilerinizi anlatın ve kalp krizi geçiriyor olabileceğinizi söyleyin.
2. Telefondan ayrılmayın. Acil servis operatörü size ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir.
3. Yardım için telefon ettikten sonra alerjiniz veya başka türden bir hastalığınız engel değilse bir tane yetişkin aspirini veya 2 ila 4 tane düşük doz aspirin çiğneyebilirsiniz. Aspirin kanınızın pıhtılaşmasını engeller ve böylece kalp krizinin ölümcül olmasını engelleyebilir.

En iyisi ambulansla hastaneye gitmektir. Sağlık personeli siz hastaneye ulaşmadan önce hayatınızı kurtaracak tedavilere başlayabilir. Acil servislere ulaşamazsanız, hemen sizi arabayla hastaneye götürecek birilerini bulun. Ancak ve ancak başka bir seçeneğiniz yoksa arabayı siz kullanın.

Eğer kararsız anjininiz olduğuna inanıyor, ama emin değilseniz, yukarıda sıralanan adımları tekrarlayın. Kararsız anjin kalp krizine veya ölüme neden olabilir, bu yüzden hemen kontrol ettirmelisiniz.

Sebepleri

Sebepler

Kalbe akan kan engellendiğinde kalp krizi meydana gelir. Bu durum genellikle kalbe kan taşıyan koroner damarların içinde biriken plaka denilen yağ artıkları yüzünden meydana gelir. Bir plaka oluştuğu zaman vücudunuz etrafında bir kabuk oluşturarak onu tamir etmeye çalışır. Bu kabuk damarı tıkayabilir, kalbe kan ve oksijen akışını engelleyebilir.

Kalp damarlarında plakaların oluşması sürecine koroner kalp damarı hastalığı denir. Birçok insanda plaka çocuklukta oluşmaya başlar ve zaman içinde yavaş yavaş büyür. Plaka artıkları kalbe kan akışını sınırlandırarak anjine neden olabilir. Fakat anjinin ilk belirtisi genellikle bir kalp krizidir.

Aşırı fiziksel alıştırma, ani ve güçlü heyecan veya (kokain gibi uyaranları içeren) uyuşturucu madde kullanımı bir kalp krizini tetikleyebilir. Fakat birçok durumda kalp krizinin neden o an meydana geldiği belli değildir.

Tedavisi

Tedavi

Eğer hastaneye ambulansla giderseniz kan akışını eski haline getirmek ve kalp hasarını en asgaride tutmak için tedavi hemen başlar. Size şu türden ilaçlar verilebilir:

• Eğer henüz almamışsanız aspirin ve kan pıhtılaşmasını engelleyen diğer ilaçlar.
• Kah pıhtılarını parçalayan ilaçlar. Bu ilaçların işe yaraması için kalp krizinin başlangıcından sonraki bir iki saat içinde verilmesi gerekir.
• Kalbin iş yükünü, ağrıyı azaltan ve hayati tehlike yaratabilecek anormal kalp ritmini düzenleyen ilaçlar verilebilir.

Hastanede şu tür testlerden geçersiniz:

• Elektrokardiyogram (EKG veya ECG): EKG zayıf kan akışını, kalp kasları hasarını, normal dışı kalp atışlarını ve diğer kalp sorunlarını tesit edebilir.
• Kalple ilgili enzimlerin yüksek olup olmadığını görmek için kan testleri. Bu enzimlerin kanda bulunması, genellikle kalbin hasar gördüğüne işaret eder.

Bu testler kalp krizi geçiriyor olabileceğinizi gösterirse, size kalple ilgili kateterizasyon uygulanabilir. Bu test için doktor bacak arasından veya koldan kateter denilen ince esnek bir tüpü damara sokar ve dikkatle onu kalbe ulaştırır. Bu tüp içine damarlarının bilgisayar ekranında görülmesini sağlayan bir boya konur. Doktor bundan sonra kalp arterlerinizin tıkalı olup olmadığını ve kalbinizin nasıl çalıştığını görebilir. 

Eğer kalp katetrizasyonu damarın tıkalı olduğunu gösterirse, doktor hemen anjiyoplasti (damar onarımı) uygulayabilir. Doktor kateteri daralmış damardan geçirir ve kateterin ucundaki küçük balon şişirilir. Genellikle damarı açık tutmak için stent denilen bir tüp takılır. Stentle damar açılmasını görmek için resme bakınız.

Stentli veya stentsiz olarak anjiyoplasti (damar onarımı) kalp krizi için tercih edilen tedavi yöntemidir. Eğer anjiyoplasti mevcut değilse veya hemen yapılamazsa, pıhtı parçalayan ilaçlar kullanılabilir. Ya da doktor bir acil baypas ameliyatı yaparak kanı tıkalı damarın etrafından dolaştırabilir.

Bu tedavilerden sonra pıhtılaşmayı engellemek, kalbin iş yükünü azaltmak ve kolesterol oranını düşürmek için ilaçlar verilir. Bu ilaçlar yeni bir kalp krizini ve kalp yetmezliğini (kalp sektesini) engellemeye yardım eder. Bir kalp krizi geçiren insanların çoğu bunları ve diğer ilaçları hayatlarının geri kalanı boyunca kullanmaya devam ederler. 

Bir kalp krizi geçirdikten sonra başka bir kalp krizi geçirme ihtimaliniz yükselir. Bir kalp rehabilitasyon programına katılmak riskinizi azaltır. Kalp rehabilitasyonu programı doktorlar ve uzmanların gözetiminde sizin için bir program tasarlar. Daha fazla kalp sorunu yaşama riskinizi azaltmak için dengeli beslenmeyi ve fiziksel alıştırma yapmayı öğrenmenizde size yardımcı olur.

Bir kalp krizinden sonra endişelenmek çok yaygındır. Fakat eğer çok üzgünseniz veya umutsuzsanız tedavi için bir doktora danışın. Depresyon için tedavi görmek kalp krizinin iyileşmesinde size yardımcı olabilir.

Önleme

Önlem

Kalp krizi genellikle kalp hastalığının bir sonucudur, bu yüzden koroner damar hastalığını geciktirmek veya tersine çevirmek için adımlar atmak kalp krizini engelleyebilir. Kalp krizi dünyadaki ölüm nedenleri arasında birinci sıradadır, bu yüzden önleyici adımlar atmak herkes için önemlidir.

Sağlınızı iyileştirmek için:

• Sigara içmeyin ve duman altı olmayın. Sigarayı bırakmak başka bir kalp krizi ve ölüm riskini azaltır.
• Kalbe iyi gelen bir beslenme uygulayın. Bu beslenme balık, meyve, sebze, fasulye, yüksek lifli tahıllar ve ekmeklerle zeytinyağı bakımından zengindir.
• Düzenli egzersiz yapın. Doktorunuz egzersizin dozunu sizin için belirleyebilir.
• Kolesterol ve tansiyon seviyenizi kontrol altında tutun.
• Diyabetinize dikkat edin.
• Stres seviyenizi düşürün. Stres kalbinize zarar verebilir.
• Doktorunuz tavsiye ediyorsa her gün bir aspirin kullanın.
• Her yıl grip aşısı olun.
• İlaçlarınızı almayı aksatmayın. İlaçlar başka bir kalp krizi yaşama ve kalp hastalıklarından ölme riskinizi azaltır.
• Depresyon belirtileriyle mücadele için profesyonel yardım alın.