Bunama ile Alzheimer birbirinden nasıl ayırt edilir?

Yaşı ilerleyen sevdiklerimizin unutkanlığının da ilerlemesi aslında çok normal. Peki, yaşa bağlı unutkanlıkla Alzheimer hastalığını birbirinden nasıl ayırt edeceğiz? 65 yaşın üstündeki her sekiz kişiden birinde bunamaya rastlanıyor. Alzheimer?ın ilk aşamalarının tespit edilebilmesi pek kolay değil. Erken teşhis için bazı belirtilere dikkat edilmesi gerekiyor.

Alzheimer hafıza ve konuşmayı nasıl etkiler?

Alzheimer?ın ilk safhasında uzun vadeli hafıza yerli yerindedir, sadece kısa vadeli hafıza kayıpları yaşanır. Daha önceden anlattığı bir konuyu unutup tekrar anlatabilir. Aynı soruları tekrar tekrar sorabilir. Hastalık aynı zamanda konuşmayı da bozar, yaygın olarak kullanılan kelimeleri hatırlamakta zorlanabilir.

Alzheimer davranışı nasıl değiştirir?

Hafıza kaybına ek olarak Alzheimer, davranış değişikliği ve karmaşaya yol açabilir. Sevdikleriniz aşina oldukları yerlerde bile kaybolabilir. Tutarsızlık, kararsızlık ve hijyen eksikliği görülür. Üstlerini değiştirmeye ve yıkanmaya karşı direnebilirler. Kirli kıyafetler ve saçlarla dolaşabilirler.

Alzheimer nasıl tespit edilir?

Tabii ki sevdiklerinize Alzheimer yakıştırması yapmak hiç kolay değil, fakat yine de çok geç kalmadan bir doktora başvurmanızda fayda var. İlk olarak, belirtilerin hepsi Alzheimer?dan kaynaklanmayabilir. Bulgular, tiroit bozukluğu gibi tedavi edilebilir başka hastalıklara da işaret edebilir. Eğer Alzheimer ise erken teşhis edildiğinde tedaviye daha fazla cevap verir.

Alzheimer nasıl teşhis edilir?

Alzheimer tanısı koymak pek kolay değil, doktorlar sizin anlattıklarınıza güvenmek durumunda. Bunun dışında basit bir testle hastanın zihinsel işlevi ve hafıza durumu değerlendirebilir. Ayrıca fiziksel muayene, kan testleri ve beyin tomografisi alınabilir. Bunlar tümör gibi diğer hastalıkların da kontrol edilmesini sağlar. Bu testlerin hepsi Alzheimer hastalığının tespit edilmesine yardımcı olur.

Alzheimer beyni nasıl etkiler?

Alzheimer hastalığında sağlıklı beyin hücreleri erken ölerek bellek ve zihinsel işlevde hızlı bir gerilemeye yol açar. Alzheimer?lı kişilerde iki tür beyin hücresi tahribatı yaşanır. Beyinde normal olarak üretilen proteinler (Beta Amiloid) birikip topaklaşarak beyin hücreleri arasındaki bağlantıyı keser. İkincisi de beyin hücrelerinin bağlantısı tau adı verilen bir proteine daha bağlıdır. Alzheimer hastalığında tau proteini kimyasal değişime uğrayarak düğümlenir. Bu durum da nöronların ölümüne yol açan etmenler arasında.

Alzheimer nasıl ilerler?

Alzheimer hastalığı, her hastada farklı bir yol izler. Bazı hastalarda belirtiler birkaç yıl içinde ciddi hafıza kaybı ve karışıklığa yol açacak şekilde hızlı kötüleşebilir. Bazılarında ise 20 yıla yayılacak şekilde kademeli olarak seyredebilir. Alzheimer teşhisi konulan bir hastanın ömrü iyi bir tedaviyle 3 ila 9 yıl arasında uzayabilir.

Alzheimer günlük yaşantıyı nasıl etkiler?

Alzheimer?a yakalanan hastalar, yemek pişirme ve fatura ödeme gibi rutin işlerdeki becerilerini kaybedebilirler. Gündelik işlerin yapamaz hale gelir. Belirtiler ilerledikçe, sevdiği insanları ve mekânları tanımaz hale gelir. Çok çabuk kaybolur. Çatalla saç taramak gibi kimi aletleri işlevinin dışında kullanmaya başlayabilir. Hastalık; altına kaçırma, denge sorunları ve konuşma güçlüğü şeklinde ilerleme gösterir.

Alzheimer hastaları egzersiz yapmalı mı?

Egzersiz, Alzheimer''lı hastaların, kas ve koordinasyonlarını kuvvetlendirebilir. Endişe ve stresi azaltarak hastaya moral sağlayabilir. Doktora başvurarak yakınınıza hangi egzersiz tipinin daha uygun olduğunu öğrenmelisiniz. Yürüyüş ve çamaşır katlama gibi yinelenen etkinliklere yönlendirerek onu sakin bir şekilde motive edebilirsiniz.

Alzheimer ilaçla tedavi edilebilir mi?

Alzheimer hastalığının çaresi henüz bulunamamıştır. Hastalığın ilerlemesini yavaşlatan bazı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Kolinesteraz inhibitörleri ismi verilen ilaçlar, beyindeki sinir hücrelerinin zarar görmesi nedeniyle azalmış olan asetelkolini dengeler. Böylece beynin zihinsel işlemlerini sürdürmesine yardımcı olur. Alzheimer?ın erken teşhis edilmesi durumunda uygulanan tedaviler hastanın yaşam kalitesinin artmasını ve daha az zarar görmesini sağlar.

Alzheimer hastasına bakmanın zorlukları?

Alzheimer hastasının bakımını üstlenmek çok ağır bir sorumluluktur. Birçok görevi aynı anda üstlenmek durumunda kalırsınız. Aşçılık, şoförlük, muhasebecilik? Hastanızın temel ihtiyaçlarını giderirken yapabileceği bazı işleri üstlenmesi için kendisini teşvik edebilirsiniz. Anımsatıcı notlar yazarak bazı rutin işleri kendisine yaptırmanız hastanız için de egzersiz olacaktır.

Alzheimer hastaları neden saldırganlaşır?

Alzheimer''ın ilk dönemlerinde hastalar genellikle daha anlayışlı, bilinçli ve utangaç olur. Depresif davranışları hafif ilaçlarla kontrol altına alınabilir. Hastalığın daha ileri seviyelerinde gergin, öfkeli ve hırçın olabilirler. Paranoyak bir tavır sergileyerek şiddet uygulamaya kalkışabilirler. Tüm bu değişimlerin hastalıktan kaynaklandığını unutmamalısınız. Sabırlı ve anlayışlı yaklaşmaya devam etmelisiniz. Şiddet içeren bu davranışlar karşısında doktorunuzdan da destek alarak önlem alabilirsiniz.

Alzheimer hastaları günbatımında neden daha tepkili olur?

Günbatımı Alzheimer hastalarının depresyona sokar. Bu huzursuzluk ve depresyon kimi zaman gece boyunca devam eder. Nedeni bilinmeyen bu huzursuzluğu engellemenin birkaç yolu var. Günbatımından önce perdeleri kapatıp, evi iyice aydınlatmalısınız. Televizyonda en sevdiği programı ya da filmi açmayı deneyin. Sevdiği başka bir aktivite varsa onu yapmasını sağlayın. Öğleden sonra kafein gibi uyarıcı madde kullanımına sınırlama getirin.

Çok sevdiğiniz yakınınız artık sizi tanımıyor mu?

Alzheimer hastalığının en belirgin özelliği unutkanlık. Hasta zamanla en yakın aile üyelerini bile hatırlayamaz hale gelir. Geçici bir çözüm olarak yakınınızla birlikte çekilmiş fotoğraflarınızı koyabilirsiniz. Yine de hastalığın son evrelerinde hasta artık yüzleri tanıyamaz hale gelir, en çok sevdiği insanlara bile sanki yabancıymış gibi davranabilir. Hastanın bakımını üstlenen yakınları için hastalığın en zor ve en üzücü tarafı bu dönemde yaşanır.

Hastanızı çok sevdiğiniz halde bakarken strese mi giriyorsunuz?

Alzheimer hastasına bakmanın yaşattığı zorluklar hem fiziksel hem de duygusal olarak dışa yansır. Ciddi bir stres içine girmeniz çok doğal. Bu dönemde: -Öfke, üzüntü, tutarsızlık sergileyebilir, -Şiddetli baş ağrısına yakalanabilir, -Konsantrasyonu sağlamakta zorlanabilir, -Uyuma güçlüğü çekebilirsiniz.

Bakan kişi olarak ruh sağlığınıza dikkat ediyor musunuz?

Her gün birkaç dakika da olsa sevdiğiniz herhangi bir şeyi yapmaya özen gösterin. Arkadaşlarınızla iletişim kurup, bulduğunuz her fırsatta hobilerinizle ilgilenmeye ihmal etmeyin. Hastanızla yaşadığınız sorunları yakınlarınız ve arkadaşlarınızla paylaşmaktan kaçınmayın. Hastanızın bakımında sabır ve anlayış gösteriyorsanız ara sıra bunalıp strese girdiğiniz için vicdan azabı yaşamayın. Sosyal paylaşım sitelerinde ilgili gruplara katılarak benzer pozisyonlardaki kişilerle iletişime geçebilirsiniz.

Bakımının kendi evde yapılmasını mı istiyor?

Birçok Alzheimer hastası mümkün olduğu sürece kendi evinde bakım görmek ister. Hastalığı süresince banyoyu kullanmaktan giyinmeye kadar temel ihtiyaçlarını gidermekte sorun yaşar. Evde kişisel hijyenini ve günlük ihtiyaçlarını karşılamakta size yardım edecek bir hasta bakıcı ayarlayabilirsiniz. Bu tür hastalar için tecrübeli hasta bakıcı sağlayan çok güvenilir ajanslar var. Bu tür ajanslardan destek alabilirsiniz.

Alzheimer?ın son aşaması mı?

Alzheimer''ın ilerleyen safhalarında hasta yürüme ve konuşma yeteneğini kaybedebilir. Yutkunma gibi hayati işlevleri engelleyebilir. Hastalığın son aşamalarında acıları artabilir ve kendisine bakan yakınları için bu acıları izlemek dayanılmaz bir hal alabilir. Bu durumda hastanın acılarını azaltmak için doktora başvurabilir, gerekirse hastaneye yatırılabilir.

Ailede küçük çocuk mu var?

Çocuklar, aile üyelerinden birisi Alzheimer?a yakalandığında akılları karışır, korkar, hatta öfkelenirler. Çocukların hastalık hakkında sordukları sorulara dürüst ve net cevaplar vererek yaşadıkları duygu karmaşasını azaltabilirsiniz. Hastanızın sağlıklı ve mutlu olduğu dönemleri gösteren fotoğraflardan oluşan bir albüm hazırlayarak çocuğunuza yardımcı olabilirsiniz.

Alzheimer''a yakalanma riskini azaltabilir misiniz?

Alzheimer?lı yakına baktıkça hastalığa yakalanma riskini merak ediyorsan, riski azaltmanın yollarından faydalanabilirsin. Beslenme, yaşam tarzı ve egzersiz bunların her biri sihirli anahtarlar. Akdeniz beslenme tarzı yani sebze, balık, meyve ağırlıklı beslenmek riski azaltabilir. Araştırmalar, düzenli egzersiz yapmanın da hastalığa yakalanma riskini azalttığına işaret ediyor.
İLGİLİ MAKALE

Unutkanlığa Neden Olan Hastalıklar

Dr. Emel GÖKMEN

Merhaba; 93 yaşında anneannem yaklaşık bir yıldır alzheimer oldu.. Doenza, cogito,quet kullanıyor.. bunların yanısıra helipak (amoksisillin,klaritromi... devamı