Disleksi kişilerin yazma ve okuma becerilerini etkileyen bir öğrenme bozukluğudur. Beynin grafik sembolleri ve kelimelerin seslerini işleme süreçleriyle alakalı bir durumdur. Genellikle kelimelerin ayırt edilmesini, hecelemeyi, harfleri seslerle ilişkilendirmeyi etkiler. Nörolojik bir durum olsa da disleksinin zekayla bir alakası yoktur.

Disleksi nedir dendiğinde aslında oldukça yaygın bir durum olduğu söylenebilir. Bazı uzmanlar nüfusun %5 ila 10’unda görüldüğünü söylerken, bazıları bu oranın %17 olduğunu belirtmektedir. Erken yaşta teşhis koyulması, rehberlik ve destek alınması disleksinin kişinin yaşamı üzerindeki etkisini en aza indirebilir.

Disleksi beynin yazılı şeyleri işleme sürecini kötü etkiler, bu yüzden kişiler kelimeleri okuma, ayırt etme, çözme konusunda sıkıntı yaşayabilir. Etkileri kişiden kişiye değişir. Çoğu disleksi hastası kelimeleri hızla ve hatasız okuma konusunda sıkıntı yaşarlar. Ayrıca bazıları okuduklarını anlamakta zorlanabilir. Nörolojik bir durum olduğundan genetik olarak aile içinde aktarılabilir. Kötü eğitim, yanlış yönlendirme ya da yetiştirmeyle bir ilgisi yoktur.

Disleksi nedir dendiğinde zorlayıcı bir durum olsa da doğru yönlendirme ve rehberlikle hemen hemen tüm disleksi hastaları okumayı öğrenebilirler. Bunun için elbette erken teşhis önemlidir. Genellikle de teşhis çocukluk veya ergenlik döneminde koyulur. Eğer yetişkinlikle teşhis koyulduysa bu, kişinin tüm hayatı boyunca disleksik olduğu anlamına gelir. Ancak bazı durumlarda ileri yaşlarda beyne alınan bir hasar disleksi gelişimine yol açabilir.

Eğer bir ebeveyn veya öğretmen bir çocukta disleksi olduğundan şüpheleniyorsa profesyonel bir değerlendirme almalıdır. Erken teşhis hastalığın daha iyi yönetilmesini sağlar. Teşhis koyulma aşamasında çocuğun aile geçmişi, gelişme evreleri, zekâsı, sözel dil becerileri, kelime fark etme becerileri, dilde akıcılığı, okuduğunu anlaması, kelime dağarcığı değerlendirilir. Harf ve ses bilgilerinden yeni kelimeleri okuyup okuyamadığına bakılır. Beynin kelimelerin okunuşunu nasıl işlediği incelenir.

Disleksi nedir dendiğinde bazı benzer belirtilere sahip olan durumlara dikkat edilmelidir. İncelemeyi yapan doktor teşhis koymadan önce çocuğun problemlerinin görme bozuklukları, duyma bozuklukları, yanlış eğitim, sosyal ve ekonomik faktörlerden kaynaklanmadığından emin olacaktır. Miyop gibi görme bozuklukları çocukların okul performansını düşüreceğinden okuma becerilerinin geç gelişmesine neden olabilir. Bu da bazen disleksi olabileceği endişesini doğurmaktadır. 

 

Op. Dr. Onur KULAKSIZOĞLU

başım dönüyor ve beynim uyuşuyor içim çekiliyor sizce bunun teşhisi nedir... devamı