İshal: Kanserle İlgili Nedenleri

Hangi ishal belirti ve bulgularının rutin hangilerinin ise ciddi olduğunu bilmek, ne zaman doktorunuzu arayacağınızı anlamanızı sağlar.

Mide krampları... Sık sık tuvalete çıkma… İshal… Kanser tedavisi görenlerde, ishal yaygın olarak görülen bir yan etkidir. İshal aynı zamanda kanserin kendisinden de kaynaklanabilir. Ancak ishal, kanser hastaları için bir rahatsızlıktan çok daha fazlası, çok daha ciddi bir şeyin işareti olabilir.

Kanser Hastalarında İshale Sebebi

Herkes arada bir ishal olur. Eğer kanseriniz varsa, ishalin yaygın sebepleri sizi yine etkileyebilir. Ama kanser tedavisi, enfeksiyonlar, stres ve kaygı ve kanserin kendisi de dahil olmak üzere ishalin kansere özgü ayrıca sebepleri vardır.

Kanser tedavisi

Birkaç kanser tedavisi tipi ishale neden olabilir:

  • Kemoterapi. Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmekle kalmaz, bağırsak astarındakiler gibi diğer hızlı büyüyen hücreleri de öldürür. Eğer kemoterapi, bağırsak astarında önemli bir hasara neden olursa, ishalle sonuçlanabilir. Tüm kemoterapi ilaçları ishale neden olmaz. Tedavinizin size özel tipi hakkında doktorunuza danışın.
  • Radyasyon tedavisi. Karın ya da pelvise odaklanan veya tüm vücuda uygulanan radyasyon tedavisi ishale neden olabilir. İshalinizin ne kadar şiddetli olacağı, verilen radyasyonun dozuna bağlıdır. Ancak ishal tedaviden sonra haftalarca, hatta aylarca devam edebilir.
  • Ameliyat. Eğer doktorunuzun kanseri ortadan kaldırmak amacıyla bağırsağın bazı bölümlerini alması gerekiyorsa, bu durum bağırsaklarınızın besin ya da yağ emme özelliğini değiştirebilir ve ishale neden olabilir.
  • Kemik iliği kök hücre nakli. Kemik iliği kök hücre naklinin bir parçası olarak uygulanan kemoterapi ve tüm vücut radyasyon tedavisi, ishale neden olabilir. Eğer bir donörden kemik iliği kök hücresi aldıysanız, ishal, ayrıca graft-versus host hastalığının bir yan etkisi de olabilir. Graft-versus host hastalığında, nakledilen kemik iliği kök hücreleri vücudunuzu reddeder.

Enfeksiyonlar

Kanser tedavisi, sizi ishale neden olabilen çeşitli enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale getirebilir. Ayrıca, bir enfeksiyon tedavisinde kullanılan antibiyotikler de ishale neden olabilir.

Stres ve kaygı

Kanserle savaşınız sırasında hissettiğiniz stres ve kaygı da ishale neden olabilir.

Kanserin kendisi

Aşağıda da sıralanmış olan bazı kanserler ishale neden olabilir:

  • Karsinoid sendromu ve Zollinger-Ellison sendromu gibi hormon üreten (nöroendokrin) tümörler
  • Kolon kanseri
  • Lenfoma
  • Medüller tiroid karsinomu
  • Pankreas kanseri

İshalin süresi ve şiddeti, belirtilerinize nelerin sebep olduğuna bağlıdır. Ne beklemeniz gerektiği ve ishalin ne kadar süreceği konusunda doktorunuzla konuşun.

Doktoru Arama Vakti?

İshal genellikle mide krampları ve yumuşak, sulu dışkılamaya neden olur. Bu durum çoğunlukla bir rahatsızlık olarak tanımlanır. Ancak belirtiler devam eder ya da kötüleşirse, daha ciddi bir şeyin işareti olabilir. Ayrıca ishal de ciddi su kaybı gibi başka sorunlara yol açabilir.

Bazı belirti ve bulgular, diğerlerine göre daha ciddidir. Aşağıdakilerden biri varsa hemen doktorunuza başvurun:

  • İki günden daha uzun süre, günde altı veya daha fazla yumuşak dışkılama.
  • Dışkınızda kan
  • 12 saat veya daha uzun süre idrara çıkamama
  • İki günden daha uzun bir süre herhangi bir sıvı içememek
  • İshal nedeniyle kilo kaybı
  • Kabızlıktan birkaç gün sonra ishal
  • Ayakta duruken baş dönmesi veya sersemlik
  • Şiddetli karın ağrısı
  • Çok yoğun yorgunluk

Eğer ishaliniz ciddi görünmüyor, ancak evden ayrılmak ya da banyosuz bir yere gitmekten çekinmeye benzer şekilde günlük aktivitelerinizi engellemeye başlıyorsa mutlaka doktorunuzla konuşun. Sizi günlük aktivitelerinizden alıkoyan karın karmplarını da doktorunuza anlatmayı ihmal etmeyin.

Ayrıca kemoterapiyi hap şeklinde alıyorsanız ve ishaliniz varsa, ancak doktorunuz kemoterapi haplarına devam etmenizin güvenli olup olmadığına karar verebilir.

Ne Yapabilirsiniz?

İshaliniz başladığında, yedikleriniz ve içtiklerinizi aşağıdaki gibi değiştirerek harekete geçebilirsiniz:

  • Berrak sıvılar için. İshaliniz başlar başlamaz su, elma suyu, berrak et suyu ve dondurma gibi berrak sıvılar içeren bir beslenmeye geçin. Süt ürünlerinden kaçının, çünkü laktoz intoleransı ishalinizin bir parçası olabilir.
  • Az lifli yiyecekler yiyin. İshaliniz iyileşmeye başladığında diyetinize muz, pirinç, elma püresi ve tost gibi az lifli yiyecekler ekleyin.
  • Sık ve küçük öğünler yiyin.
  • Yüksek miktarda potasyum içeren yiyecekler yiyin. Potasyum, ishal yoluyla kaybedebileceğiniz önemli bir mineraldir. Potasyum düzeylerini artırmak için muz, patates ve kayısı yemeyi deneyin. Eğer böbrek sorunlarınız varsa potasyum içeriği yüksek olan besinler yemeden önce doktorunuza danışın.
  • Sindirim sisteminizi rahatsız eden gıdalardan kaçının. Bunlar süt ürünleri, baharatlı yiyecekler, alkol, kafein içeren içecek ve yiyecekler ve yüksek miktarada lif ve yağ içeren yiyeceklerdir.

Daha iyi hissetmeye başladığınız zaman, diyetinizi yavaş yavaş normal haline getirebilirsiniz.

Ya Diyet Değişiklikleri İşe Yaramazsa?

Diyet değişiklikleri ishalden kaynaklanan rahatsızlığınızı azaltmıyorsa, doktorunuz sizi rahatlatabilecek ilaçlar reçete edebilir. Kansere bağlı ishal için yaygın kullanılan ilaçlar şunlardır:

  • Opioidler. Ağrı tedavisinden opioid içeren ilaçlaraaşina olabilirsiniz, ancak bu ilaçlar aynı zamanda bağırsak içi hareketleri yavaşlatarak ishali azaltabilir. Loperamid diğer opioidlerden daha az yan etkiye neden olan, yaygın bir tedavi seçeneğidir.
  • Salgı engelleyici maddeler. İlaçlar vücudunuzun ürettiği salgı miktarını azaltarak dışkıyı daha sıkı hale getirir. Salgı engelleyici maddelerin örnekleri arasında aspirin, bizmut subsalisilat, kortikosteroidler ve oktreotidler  sayılabilir.
  • Lif. Bazı ishal tiplerini hafifletmek için lif takviyeleri almak yararlı olabilir. Lif takviyeleri kullanmadan önce seçeneklerinizi doktorunuzla tartışın.

Başka ilaçlar da kullanılabilir, fakat hangi türü alacağınız ishalin şiddetine ve sebebine bağlıdır.

İshal Hakkında Konuşmak

Doktorunuzla ishali tartışmak size göre utandırıcı olabilir, ancak doktorunuza belirtilerinizi anlatmanız çok önemlidir. Kanser tedavisine eşlik eden ishal, ciddi bir sorun oluşturabilir. Doktorunuza ne kadar erken anlatırsanız, belirtilerinizi hafifletmek için o kadar erken harekete geçebilir.
İLGİLİ MAKALE

Kalın Bağırsak Kanseri Belirtileri

Prof. Dr. Bülent MENTEŞ

Hocam meraba kabizliigimi duzeltemiyorum anal fissurum var botox yapildi aam kabizlik var meyve sebze zeytinyagi kuruyemis yiyorum ama ya ishal yada k... devamı