Ovaryum rezervi, antral folikül ve yumurta arzı

Kadınlar sahip olabilecekleri bütün yumurtalarla doğmuşlardır. Yumurtalar menopozla birlikte hiçbiri kalmayıncaya dek kaybolur. “Ovaryum rezervi” ifadesi ovaryumun (kalan yumurta arzı) bebek yapma yeteneği rezervi için kullanılır.

Bir kadının zamanın herhangi bir noktasında ne kadar yumurtaya sahip olduğunu gösteren bir test yapmak istenir; aynı zamanda bu testin yumurtaların kalitesini de söylemesini istenir.

Ultrasonla yapılan antral folikül sayımı halen mevcut en iyi ovaryumla ilgili rezerv test yöntemlerinden biridir.

Antral foliküller

Antral foliküller ultrasonla görebileceğimiz, ölçebileceğimiz ve sayabileceğimiz küçük foliküllerdir (yaklaşık 2-8 mm çapında). Antral foliküllere aynı zamanda dinlenme folikülleri de denilir.

 Bu küçük yapılara ulaşmak ve saymak için vajinal ultrason en iyi yoldur. Fikrimce antral folikül sayımları (dişinin yaşıyla birlikte) ovaryum rezervini, ovaryum uyarıcı ilaçlara karşı beklenen tepkiyi ve tüp bebekte başarılı hamilelik ihtimalini tahmin etmek için şu zamana kadar elimizde mevcut olan en iyi araçtır.

Muhtemelen ultrasonda görülen antral folikül sayısı mikroskopik (ve derin uykuda olan) ovaryum içinde kalan en eski (başlangıçtan beri var olan) foliküllerin bağıl sayısıdır. Her eski folikül gelecekte gelişme ihtimali olan bir olgunlaşmamış yumurta ihtiva eder.

Görünür sadece az sayıda antral folikül olduğu zaman daha fazla antral olmasına kıyasla kalan yumurta sayısı çok daha azdır. Kadınlar yaşlandıkça kalan daha az yumurtaları bulunur (başlangıçtan beri var olanlar) ve daha az antral foliküle sahiptirler.

 Antral folikül sayımları enjekte edilebilir FSH (Folikül Uyarıcı Hormon) ile tüp bebek için kullanılan tedavide bir kadının ovaryumunda uyarılacak yatişkin folikül miktarının sayısını verecek iyi bir öngördürücüdür. Yeniden kazanılmış yumurta sayısı tüp bebek başarı oranlarıyla bağlantılıdır.
  1. Birçok yetişkin folikülde orta  (veya yüksek) sayıda antral folikül olduğu zaman  “iyi” bir yanıt alırız. Bu durumlarda yeniden kazanılmış iyi miktarda yumurta elde etme eğilimindeyizdir. Gebelik oranları ortalamanın üzerindedir.  
  2. Sadece az miktarda antral folikül mevcutsa az sayıda yetişkin folikülle zayıf bir yanıt alma eğilimindeyizdir. Idüşük antral sayım olduğunda tüp bebek çevriminin iptalinin olmasına daha sık raslanılır. Hamilelik oranları bu gruplarda daha düşüktür. Başarı oranlarındaki bu azalma daha ziyade 35 yaşını aşmış kadınlarda telaffuz edilir.  
  3. Antral folikül sayısı ortaysa yanıt o denli kolay öngörülemez. Birçok durumda yanıt orta düzeydedir. Her nasılsa antral sayımlar orta olduğu zaman ya düşük ya da iyi yanıt alırız. Hamilelik oranları bu grupta oldukça iyidir.

Ne kadar antral folikül iyidir

Bu soruya kusursuz bir yanıt yoktur. Maalesef kusursuz bir dünyada yaşamıyoruz ve bazı overler uyarı yanıtı vermek için henüz antral folikül sayısının ne olması gerektiği konusunda araştırmada bulunmamışlardır.

Antral folikül sayımları belirli ölçüde “gözlemleyiciye bağlı” sayımlardır. Bu, eğer birçok eğitimli farklı ultrason uzmanı bir kadında antral folikül sayımı yapmış olsaydı, hepsi tamamen aynı sonucu alamayacaktı anlamına gelir. Bu nedenle bizim 6 antral folikül olarak gördüğümüz başka bir klinikte 4 veya 8 vb olarak okunabilir.

Antral folikül toplam sayısı Enjekte edilebilir destekleyici ilaçlara beklenen tepki ve tüp bebek başarısı ihtimalleri
4’ten az Aşırı düşük bir sayım, çok zayıf (veya hiç) uyarıya karşı yanıt yoktur. Muhtemelen çevrim iptal olacaktır. Tüp bebek için girişilmesi hiç düşünülmemelidir.
4-6 Düşük sayım, uyarı sağlayıcı ilaçlara olası kötü yanıt alınacağını düşünebiliriz. Büyük olasılıkla overleri uyarmak için yüksek dozlarda FSH ürünü gerekir.
tüp bebek çevrim iptali gerektirdiğinden daha yüksek miktarda doz.
Bu vakalar yumurta geri kazanımıyla ortalama hamilelik oranlarından daha düşük hamilelik oranına sahiptir.
7-10 Düşmüş sayım
Tüp bebek çevrim iptali ortalama miktarından daha yüksek.
Böyle bir grup için orta düzeyde azalmış hamilelik şansı mevcuttur.
11-15 Orta sayım
İlaç uyarımına yanıt bazı durumlarda düşüktür ama genellikle iyidir.
Tüp bebek çevrimi iptali için hafifçe artmış bir risk mevcuttur.
Bu grubun hamilelik oranı “en iyi” gruba göre az düzeyde azalmıştır.
16-30 Normal (iyi) antral sayım over uyarımına mükemmel yanıtı verecektir. Muhtemelen az dozda FSH ilaçlara yanıt verecektir. Belirli düzeyde overlerin aşırı uyarımı riski mevcuttur. Çok iyi hamilelik başarı oranı mevcuttur.
30’dan fazla Yüksek sayım, polikistik over tipi bir over yanıtına dikkat edin.
Büyük olasılıkla FSH ürününün düşük dozlarına yüksek yanıt alınacaktır.
Over aşırı yanıtı ve over hiper uyarı sendromu riski yüksektir. Hepsine göre çok iyi hamilelik oranı.

Antral sayımlar ve IVF sonuçlarının ilişkileri

Antral sayılarla aşağıdakiler arasında güçlü bağlar bulunur:
  • Uyarıcı tedavilere ovaryum’un tepkisi
  • IVF başarı şansları
  • Çevrim iptali riski

Prof. Dr. Timur GÜRGAN

Yumurta rezervin çok az lütfen yardimci olurmusunuz... devamı