Binlerce yıldır aromaterapi fiziksel, zihinsel ve ruhsal sağlığı iyileştirmek için kullanılmıştır. Aromaterapide bir bitkinin çiçeklerinden, yapraklarından, kabuğundan veya köklerinden elde edilmiş esansiyel yağ alınır, cilde masaj yaparak, nefesle alınarak ya da kokusu odaya yayılarak kullanılır. Antik Mısır’da bile bitkileri sıvıda bekletmek ve sonra keten torbalarda süzmek yöntemiyle esansiyel yağlar elde edilmiştir. 

Köklü geçmişine rağmen aromaterapi terimi 1928’de ortaya çıkmıştır. Rene-Maurice Gattefosse adlı Fransız kimyager 1. Dünya Savaşı’nda yağları yaraları tedavi etmek amacıyla kullanmış, sonra da deneylerine devam etmiştir. Yağların farklı iyileştirici özelliklerini bu çalışmalar vasıtasıyla keşfetmiştir. Günümüzde bilimsel araştırmalar sonucunda aromaterapinin kanıtlanmış faydaları bilinmektedir.

Aromaterapi nasıl işe yarar diye sorulduğunda esansiyel yağların burundaki sinir hücrelerini aktive ettiği, bunların da beyindeki limbik sisteme sinyaller gönderdiği düşünülmektedir. Limbik sistem beynin duygular ve hafızayla ilgili kısmıdır.

Aromaterapi duygusal olarak hem canlandırmak hem sakinleştirmek, stresi azaltmak, bağışıklık sistemini, dolaşım sistemini ve sinir sistemini canlandırarak fiziksel bazı problemleri iyileştirmek için kullanılır. Esansiyel yağlar bir aromaterapist tarafından uygulanabilir. Eğer kişi yağlar hakkında yeterince bilgiliyse kendi uygulamalarını da yapabilir. Ancak her zaman bir uzmana danışılması önerilmektedir. Esansiyel yağlar az miktarlarda bile oldukça güçlü olabildikleri için, özellikle de hamile kadınlar tarafından dikkatle kullanılmalıdır.

Aromaterapinin faydalı olabileceği sağlık sorunları arasında kaygı, depresyon, idrar yolu enfeksiyonları, vertigo, baş ağrıları, kulak ağrıları, panik ataklar, dermatit, bitkinlik, asabiyet, alerjiler, herpes, su çiçeği, artrit, stres, kanser, gaz ve larenjit sayılabilir.

Aromaterapinin kanıtlanmış faydaları arasında iyi uyku mevcuttur. 2005’te yayınlanmış bir çalışmanın sonuçlarına göre lavanta yağı hafif bir yatıştırıcıdır ve uykunun daha iyi olmasını sağlar. Çalışmada havadan nefesle lavanta yağı alan grupta, hem erkeklerde hem de kadınlarda derin uyku yüzdesi artmış, REM uykusu azalmıştır. Ayrıca tümü ertesi gün daha dinç uyandığını belirtmiştir.

Aromaterapinin kanıtlanmış faydalarından biri de stafilokok enfeksiyonlarına karşı savaşmasıdır. Antibakteriyel ve mantar karşıtı yağlar E. coli, MRSA gibi bakterileri temas ettikten sonraki iki dakika içinde yok edebilmektedir.

Aromaterapi zona hastaları için de yararlı olabilir. Yapılan bir çalışmada %95’i su, %5’i ravensara, bergamot ve niaouli yağları karışımından oluşan çözelti zona döküntülerine günde en az 3 kere sıkılmıştır. Çalışma sonucunda zona ağrısının azaldığı, kabarcıkların kabuklaşıp iyileştiği, kabarcıkların çoğu vakada azaldığı, birinde ise yok olduğu görülmüştür.