• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Tedavi
• Evde Tedavi
• Doğal Çözümler

Nedir

Ofiste uzun bir günün ardından, eve gelip üstünü değiştirme ve rahat bir tişört giymek ve pijamaları giyip ayakkabıları çıkarmak gibisi yoktur. Toplantı esnasında masanın altından ayakkabılarını çıkaran türden insanlardan biri de olabilirsiniz. Bu, yalnızca ayaklarınız çoraplarla ve (muhtemelen rahatsız edici) ayakkabılarla iyice kaplanmış olduğunda, ayaklara biraz hava verip hareketlendirmek anlamlıdır. Havalar ısındığında, ayakları açıkta bırakan ayakkabılar, sandalet veya parmak arası terlikler giymek gibisi yoktur.

Ayaklarınızı böylece sergilemeniz konusunda siz veya etrafınızdaki hiç kimse muhtemelen aksini düşünmüyorsunuzdur. Ayaklar, vücudun en çekici kısımları değildir, tabii görünüşleri temiz ve bakımlıysa durum değişebilir; asıl önemli olan da budur. Buna karşın, en iyi pedikür ve en şirin çoraplar bile kötü kokuya çare olamaz. Siz de bunun farkına ancak başkaları, daha da kötüsü belki bir arkadaş veya iş arkadaşı, odada aşırı derece kötü bir koku olduğunu fark ettiğini anladığında farkına varırsınız.

Belki sadece burunlarını kırıştırır, sorunun kaynağının sizin ayağınız olduğunu anlaması uzun bir zaman alabilir. Peki, şimdi ne yapacaksınız? Başkaları etrafınızdayken ayaklarınızı sürekli ayakkabılarınızın içine hapsetmek mi? Bir daha asla sandalet giymemek mi? Bu işe yarayabilir; fakat evde veya plajda sürekli ayakkabıyla durmak sizi pek de mutlu etmeyebilir.

Ayak kokusu utanç verici olabilir ve ondan kurtulmak bazı ter önleyiciler sıkmakla geçecek kadar kolay olmayabilir. Yine de denenmesi gereken birçok yöntem vardır. Önce kokuya neyin neden olduğunu bulmak için okuyun. Bu talihsiz soruna neden sahip olduğunuzu bilmek, ondan nasıl kurtulacağınızı bulmakta size yardımcı olacaktır. 

Sebepler

Tahmin edebileceğiniz gibi, ayak kokusu genelde terli ayaklarda meydana gelir. Fakat yine de bundan daha karmaşık bir durumdur.

Ayak kokusu diğer vücut kokularından farklıdır. Çoğu vücut kokusu, apokrin ter dokularına sahip genital bölge ve koltuk altından oluşur. Vücudun geri kalanı, ayak da dahil ekrin ter dokularıyla kaplıdır. Fark nedir? Bütün terler temelde kokusuzdur, fakat apokrinli ter dokuları protein ve aminoasit içerir bunlarda deride yaşayan bakterilerden, yani vücut kokusunu oluşturan bakterilerden beslenir.

Ekrinli ter dokularıysa sulu ve incedir. Çok hızlı buharlaşma eğiliminde olup genelde kokuya neden olmazlar. Yalnız, ayaklarınız vücudunuzun 2 ila 5 milyon ter dokusundan nerdeyse yarım milyonunu içerir bu yüzden de çok yüksek bir ter konsantrasyonu vardır. Bazı araştırmacılar, bunun nedeninin her yerde yalın ayak yürümemiz ve yerle sürekli doğrudan temas kurup ayaklarımızın çok daha sıcak olması ve serinleyebilmek için çok daha fazla ter dokusuna ihtiyaç duymasından kaynaklandığını düşünüyorlar. Ter, çıplak ayaktan öylece buharlaşır.

Günümüzde, ayaklarınız terlediğinde genelde çorap veya ayakkabı giyiyor olursunuz ve ter içeride hapsolur. Bakteriler elbette suçludur; fakat diğer vücut kokularından farklı olarak, ayaklarınızdaki bakteriler terden beslenmez. Suçlulardan biri Brevibacterium linens’dir. Bu bakteri ayaklarınızda yaşar çünkü kuru, ölü deri yemeyi sever. Ayrıca, terli çoraplar gibi sıcak ve nemli ortamlarda yaşar. Brevibacteria beslendiği zaman, aminoasidi gaza dönüştürür. Bu gaz, metan tiyol olup çürümüş yumurta ya da lahana gibi koktuğu söylenir. Ayağınız daha çok sirke gibi bunun nedeni Staphylococcus epidermis olabilir. Bu bakteri de deride bulunan diğer aminoasitleri yer izovalerik asit üretir. Bunlardan biri veya her ikisi çığırından çıktığı zaman sonuç kötü ayak kokusu olur. 

Tedavi

Ayak kokusundan kurtulmak, iki ayrı sorunla mücadele etmek demektir: bakteri ve ter. Cildimizde her zaman bakteri vardır; fakat bu koku oluşturan bakterileri ayaklarınızı antibakteriyel sabunla yıkayarak savabilirsiniz. Ayağınızı ihmal etmek  (ve vücudunuzun koku üreten diğer bölümlerine odaklanmak) kolaydır,  o yüzden onları iyice yıkayın ve tamamen kurulayın. Banyo yaparken kuru, ölü deriyi ayaklarınızdan tamamen çıkarıp atmak için ayak taşı da kullanmanız iyi olabilir. Ayaklarınızı nemli tumanınızın ayaklarınızın Brevibacteria’ya daha az yemek vermesi anlamına gelecektir.

Ayaklarınızı kuru tutmak için deneyebileceğiniz birçok yöntem mevcuttur. İlk önce sentetik materyallerden üretilip deri ve kanvas gibi doğal materyallerin aksine ayağınızın nefes almasına izin vermeyen ürünleri kullanmamakla başlayın. Aynı şey, çoraplar için de geçerli; yün, pamuk, kendir veya bambudan yapılan çoraplar giymeye özen gösterin. Hep temiz çoraplar giyin ve gün içinde onları bir kez değiştirmeyi de göz önünde bulundurun. Her zaman aynı çift ayakkabıları giymekten de sakınmalısınız. Eve gelip ayakkabılarınızı çıkardığınızda onlar dolabın içine fırlatmayın; gece boyunca kuru yerde saklayın ve mümkün olduğunca sık olarak yıkayın. Parmakları açıkta bırakan ayakkabı ve sandaletler ayaklarınızın nefes lamasına yardımcı olur ve ayaklarınız temiz, kuru ve bakımlıysa koku oluşmasını da önler. Antibakteriyel, koku hapsedici ayak pudraları, sprey ve ayakkabı eklemleri ayak ve ayakkabılarınızın kuru ve kokusuz olmasına yardımcı olabilir. Son olarak koltukaltı için kullandığınız ter önleyicilerin aynısını ayaklarınızın için de kullanmayı deneyebilirsiniz.

Bir ayak kokusu çözümü veya hepsi sizin artık ayaklarınızı saklamanızı gereksiz kılmayı sağlayacaktır. Fakat hala kötü ayak kokunuz varsa ter önleyici ilaç için reçete veya Botoks enjeksiyonları gibi daha ciddi çözüm önerilerini de düşünmeniz gerekebilir. Ağırayak kokusu daha ciddi ayak sorunlarının da habercisi olabilir, doktorunuzu veya bir ayak hastalıkları uzmanını görmenizde fayda var. 

Evde Tedavi

Ayaklarınızla bir odaya girdiğinizde, odayı temizlemek durumunda mı kalıyorsunuz? Bu, ayaklarınızın bir haftalık çöp gibi koktuğunun bir işareti olabilir. Koku alma duyunuz aşağıdan gelen kokuları alma konusunda biraz beceriksiz olabilir ama bu diğerlerinin burunları da bu kadar duyarsız olmayabilir. Ayak kokusu sizi arkadaşsız da bırakabilir çünkü kötü koku çoğu zaman aynı havayı paylaştığınızı insanlara kötü hijyen izlenimi verir.

Ayak kokusu tıpta bromidroz olarak bilinir ve nem, sıcak ayak, çorap ve ayakkabılar kendisinin beslenme ve çoğalması için harika yerler olduğu bir bakteriyle takip edilebilir. Ayak tabanınızdaki binlerce ter dokusu su, sodyum klorid, yağ, mineral ve çeşitli asitlerden oluşup vücut metabolizmasının son ürünleridir. Bazı bakterilerin varlığında (siyah ve nemli ayakkabılarda bulunanlar), bu terli salgılar insanları yeşile çevirebilecek derecede kötü koku oluşturup sıkıntı yaratır.

Bu ayak kokusundan mustaripseniz, endişelenmeyin. Artık buna katlanmak zorunda değilsiniz. Sadece şu önerileri izleyin ve ayaklarınızı kuru ve terli olmaktan kurtarın:

İyice yıkayın. Ayak tabanlarınızda bulunup su, sodyum klorid, yağ, mineral ve çeşitli asitlerden oluşan bu ter dokuları vücut metabolizmanızın son ürünleridir. Bazı bakterilerin varlığında bu terli salgılar kötü kokuya neden olup sıkıntı yaratır. Bakterileri antibakteriyel sabunla yıkamak (ve iyice kurulamak) kısa vadeli çözüm getiren bir işlemdir.

Ayaklarınızı hangi sıklıkla yıkıyorsunuz? Saldırgan bakterileri uzaklaştırmak için yeterli fakat bütün koruyucu yağları derinizden uzaklaştırmak için yeterli olmayan miktarda. Güçlü ayak kokusuna karşı, ayaklarınızı günde birkaç kez havalandırmanız gerekebilir. Yalnız, ayaklarınızın pul pul ve çatlak olduğunu fark ederseniz, yıkama sayısında azaltmaya gidin.

Ayaklarınızı tuzlayın. Ekstra terli ayaklar için, yarın fincan koşer tuzu(normal sofra tuzundan daha büyük kristalleri vardır) biraz suna ekleyip ayaklarınızı bu karışımın içine daldırabilirsiniz. Daldırma işleminden sonra ayaklarınızı durulamayın, sadece etraflı biçimde kurulayın. Okyanusun derinliklerine dalan herkesin de bileceği gibi, tuzun deride kurutma etkisi vardır.

Koltuk altı gibi görün. İster inanın ister inanmayın, koltuk altınız için kullandığınız deodorant ve/veya ter önleyicileri ayaklarınız için de kullanabilirsiniz. Yine de ürün etiketine dikkat ediniz. Deodorantları bakterileri öldüren anti bakteriyel maddeler içerir; terlemeyi durdurmaz ama terlediğinizde terinizin bakteriyle buluştuğunda koku oluşturmasını engeller. Ter önleyicilerse terleme ve kokuyu aynı anda durdurur.

Pudra kullanın.Alüminyum klorid heksahidrat içeren deodorantlı ayak pudrasını ayağınıza sürün.

İyi çoraplar giyin. Ayaklarınızın nefes almasına izin veren çoraplar giyin. Bazı insanlar, pamuk ve yün gibi doğal fiberlerin en iyisi olduğunu düşünürken bazılarıysa akriliği tercih eder, ayağınızı hangisinin en kuru tuttuğunu bulana kadar her türü deneyebilirsiniz. Eğer mümkünse çoraplarınızı gün içinde değiştirin ve aynı çift çorabı yıkamadan iki gün boyunca giymeyiniz. Genel kanının aksine beyaz çoraplar steril olmayıp boya içerirler ve renkli çoraplara tercih edilmeleri için makul bir neden yoktur.

İyi ayakkabı giyin. Mümkünse sandalet gibi ayağınızın nefes almasına fırsat veren parmakları açıkta bırakan ayakkabılar tercih edin böylece terin buharlaşması hızlanırken ve kokuya neden olan bakterilerin oluşması yavaşlar. Eğer sandalet giymeniz söz konusu olamazsa tercihinize göre biraz nefes almayı kolaylaştıran ve ayakların sert ovucu veya sentetik materyallerden sakınılmasına olanak veren deri veya kanvas türlerini tercih ediniz.

Lastik pabuçlarınızı yıkayın. Lastik pabuçlar gibi bazı ayakkabılar çamaşır makinesinde kolayca yıkanabilir. Ama yine de kurutucuya atmaktansa havayla kurumalarına izin verin.

Ayaklarınızın nefes almasını sağlayın. Giyim işlemleri arasında ayaklarınızı havalandırmaya çalışın. Eğer yapabilirseniz, ayakkabılarınızı günlük olarak değiştirin böylece iki gün art arda aynı çift ayakkabıyı giymemiş olursunuz. Bağcıkları gevşetmek ve giymediğiniz ayakkabının içine doldurmak ve onları genelde güneşte kurutmak iyi yöntemlerdir.

Ayakkabılarınızı serpin. Ayakkabılarınızın içine mısır unu serpiştirmek nemin emilmesi ve ayaklarınızın daha kuru kalması adına yardımcı bir yöntemdir.

Akıllı yiyin. Sarımsak, soğan, pırasa ve biber gibi güçlü aroması olan gıdalardan uzun durun. Bu ürünlere aroma ve kokularını veren maddeler kan yoluyla vücuda yayar ve nihayet terinizde yoğunlaşır.  Bu durum ayak kokusuna neden olan etmenlerden biri olmasa da, ayak kokusu olan bir duruma yardımcı olmayacağı da açıktır.

Sakin olun.Stres ve gerginlik teri artırır ve küçük kötü huylu bakterilere sizin üzerinizden beslenmeleri için daha da çok fırsat verir. Ayağınız koktuğunu düşünüp stres yaparsanız, yaşam biçiminizde değişiklik yapmanın veya en azından stres azaltma teknikleri hakkında bilgi edinme zamanı gelmiş demektir.

Mutfağınız ayak kokusunu gidermede çözüm olabilecek ürünlerle doludur.

Doğal Çözümler

Eğer gün sonunda ayakkabılarınızı çıkardığınızda, uzun süredir kapalı bir soyunma odasının kokusu geliyorsa aşağıdaki çözümleri denemekte fayda var.

Dolabınızdan evde çözümler

Kabartma tozu. Ayakkabılarınızın,kokuyla mücadelenize destek vermeden öylece oturmasına izin vermeyin. Onları kabartma tozuna bulayın. Nemi emmeleri ve kokuyu saklamaları için ayakkabılarınızın içine 1 veya 2 çay kaşığı kabartma tozu serpiştirin. Daha fazla etki için 3 çorba kaşığı kabartma tozunu, 3 çorba kaşığı kurutulmuş adaçayıyla karıştırın. Adaçayı ve kabartma tozunu cam bir kavanozca iyice karıştırın. Ayakkabılarınızı işten sonra çıkardığınızda, her bir ayakkabıya bir çorba kaşığı karışımdan serpiştirin. Karıştırın ve gece bekletin. Ertesi gün ayakkabının içindeki karışımı koruyun. Akşamleyin, fazla adaçayı ve kabartma tozu karışımını çıkarın ve eskisiyle değiştirin. Her gece bu işlemi uygulayın.

Kabartma tozunu kullanmanın diğer yolu da ayak banyosunda kullanmak. Bir kase sıcak suya 2 çorba kaşığı kabartma tozunu ekleyin. Bir ay boyunca her gece ayağınıza uygulayın.

Mısır unu. Ayakları deodorantlı ve kuru tutmanın daha az gösterişli bir çözüm de ayakkabıların içine 1 veya 2 çorba kaşığı mısır unu serpiştirin.

Tuz. Ayak durulamak için bir sofra tuzu suya ekleyin. Birkaç çorba kaşığı tuzu sıcak su içeren leğene dökün ve 10 dakika boyunca ayaklarınızı daldırın.

Sirke. Ayaklarınızı haftada birkaç kez elma sirkesi veya sade sirkeyle yıkayın. 1/3 şişe sirkeyi sıcak suyuyla dolu kaseye boşaltın. Ayaklarınızı 10-15 dakika boyunca içinde tutun.

Buzdolabınızdan evde çözümler

Zencefil. Birkaç fiskezencefili bir kapta ezin, bir mendile veya beze boşaltın ve birkaç dakika boyunca sıcak suya daldırın. Zencefilli sıvıyı her akşam duştan sonra ayağınıza uygulayın. Birkaç hafta tekrarlayın.
 
Kırmızı turp. Bir turptan kan sıkamazsınız; fakat bir kırmızıturptan koku önleyici solüsyon sıkabilirsiniz. İki doz sıvı çıkarın, ¼ çay kaşığı gliserin ekleyin ve bir şırınga veya sprey şişesine ekleyin. Aya kokusunu engellemek için ayak parmaklarınıza sıkın.

Evde sıvı çözümler

Siyah çay. Ayaklarınızı siyah çay içinde yıkayın. Tanik asit ve bir çay bileşenin ayağı terlemekten koruyan bir astrenjan özellikleri içerdikleri düşünülür. Ayaklarınızı siyah çayla yıkamak için 5 poşet çayı çeyreği sıcak su dolu bir kaseye dökün. Ilımasını bekleyin ve buz parçaları ekleyin (yazın) ve 20 veya 30 dakika boyunca “ayaklar için buzlu çaya” ayaklarınızı sokun.

Su. Ayağınıza kan akışını azaltmak ve terlemeyi azaltmak için terli ayaklara uygulanabilecek bir diğer çözümse sıcak ve soğuk ayak banyosununbirleştirilmesidir. Sıcak suyla ayak banyosunda gevşedikten sonra, ayaklarınızı soğuk su, buz ve varsa 1-2 çorba kaşığı limon suyu içeren banyoya sokarak onları şoklayın. Banyodan sonra ayaklarınızı alkolle ovalayın. Bu çift tedavi günde bir kez deneyin, özellikle de sıcak mevsimlerde.

Biraz şahsi dikkat ve bazı doğal ev çözümleriyle ayaklarınızın kokmasını tamamen bitirebilirsiniz.