Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis bakterisinin yol açtığı bir hastalıktır. Genel olarak akciğerleri etkilese de vücudun diğer organlarına da yayılabilir. Tüberküloz hastası olan ve tedavi görmeyen biri öksürdüğünde veya hapşırdığında havada bakteriyi içeren damlacıklar asılı kalır. Bu damlacıkları nefesle almak tüberkülozun bulaşmasına yol açar. 19. yüzyılın en çok korkulan hastalıklarından biri olan tüberküloz 1920’lerde 1-4 yaş arası çocuklarda ölümün en sık görülen 8. nedeniydi. İyileşen sağlık ve yaşam koşulları sayesinde artık tüberküloz büyük bir tehlike olmasa da Afrika’da, Asya’nın bazı ülkelerinde halen sık görülmekte, evsizler, HIV hastaları, uyuşturucu kullanıcıları gibi gruplar arasında daha kolayca yayılmaktadır.

Çocuklarda tüberküloz dünyanın birçok ülkesinde hala önemli sayılarda görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminlerine göre dünyada 15 yaşın altında 1 milyon tüberküloz hastası vardır ve her yıl 239.000 çocuk hayatını bu sebeple kaybetmektedir. 2016 tarihli bir çalışmaya göre 67 milyon çocukta latent tüberküloz vardır. Bu evrede bakteri vücutta bulunur ancak belirtilere yol açmaz veya bulaşmaz. Tekrar aktif hale geçtiğinde tüberküloz hastalığı evresi başlar. Tüberküloz hastası çocukların %70-80’inde hastalık akciğerlerde görülmekte, kalanlarında vücudun diğer organlarını etkilemektedir. 

Çocuklarda tüberküloz yetişkinlerde olduğu şekilde başlar. Aktif hasta birinin bakterileri hava yoluyla çocuk tarafından alınır. Genellikle bakteri kaynağı kişi çocuğun aynı evde yaşadığı bir yetişkindir. Ancak okul gibi sosyal alanlarda, çocuklar arasında tüberkülozun bulaştığı vakalar da olmuştur. 

Eğer çocuğun bağışıklık tepkisi bakterinin çoğalmasını önleyecek kadar güçlü değilse hastalık gelişir. Çocuk 4 yaşından küçük olduğunda risk en yüksek, 10 yaşından küçük olduğunda kısmen yüksektir. Tüberküloz hastalığının gelişmesi genellikle çocuğun enfekte olduğu ilk iki yıl içinde olur. Tüberküloz hastası biriyle aynı evde yaşayan, 5 yaşın altında, HIV enfeksiyonu olan veya çok ciddi derecede besin eksikliği yaşayan çocuklarda risk en fazladır.

Çocuklarda tüberküloz teşhisi yetişkinlerden daha zor olabilir çünkü bariz belirtiler daha nadir görülür. Ayrıca balgam gibi örneklerin alınması da daha zordur. Balgam alındığında bile içinde çok az tüberküloz bakterisi olabilir. 

Hastalık teşhis edildiğinde tedavisi yetişkinlerde olduğu gibi farklı antibiyotiklerin bir arada kullanılması şeklinde uygulanır. Tedavi birkaç ay boyunca sürer ve hastalığın tamamen yok edilmesi için çocuk kendini daha iyi hissetse bile mutlaka tamamlanmalıdır.

Prof. Dr. Aydın YAĞMURLU

Aydın Hocam Merhaba.2003,2005,2007 doğumlu 3 çocuğum var.Çocuklarımda İnstenstinal Lenfenjektazi hastalığı var.Daha önce çocuklarıma bağırsak kısaltma... devamı