Nedir

Genel Anestezi

Genel anestezi, tıbbi bir operasyon geçirmesi gereken hastaların, bilinçsiz ve hissiz bir duruma getirilmesi için yapılan tıbbi işlemdir. Böylece kişi, olanları hissetmediği için acı duymaz ve hiçbir şey hatırlamaz. Genel anestezi yaygın olarak damar içi ilaçların ve solunum gazlarının birleşimiyle (anestetikler) gerçekleştirilir.

Genel anestezi altında yaşadığınız "uyku", normal uykunuzdan farklıdır. Anestezi altındayken beyin, ağrı sinyallerine veya cerrahi manipülasyonlara yanıt vermez. 

Genel anestezi uygulaması, işlem sırasında hastanın nefes kontrolünü ve vücudun hayati fonksiyonlarını izlemeyi de içerir. İşlem, özel eğitimli anestezist bir hekim ve sertifikalı bir anestezist hemşire tarafından birlikte yönetilir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır? 

Doktorunuz aşağıdaki tıbbi işlemler için genel anestezi önerebilir:

  • Uzun zaman alan işlemler.
  • Göğüs veya üst karın cerrahisi gibi solunumunuzu etkileyen işlemler.
  • Rahatsız bir pozisyonda olmanızı gerektiren işlemler.

Anestezinin bazı türlerinde hafif yatıştırma sağlanabilir veya seçilen bölgenin uyuşturulması için enjeksiyon kullanılabilir. 

Riskler

Riskler 

Sağlıklı insanlarda genel anestezi sonucunda herhangi bir sorun gelişmez. Ancak, çoğu tıbbi işlemde olduğu gibi genel anestezide de düşük de olsa, uzun vadeli komplikasyonların gelişmesi, ayrıca nadiren görülse de ölüm riski vardır. Özel komplikasyonların gelişme riski ise, işlemin türü ve genel fiziksel sağlığınız bağlıdır.

Ayrıca, aşağıdaki faktörler komplikasyon riskinizi artırabilir:

  • Kalp, akciğerler veya böbreklerinizi de kapsayan sağlık sorunları
  • Kanama riskinizi artırabilen aspirin gibi ilaçlar
  • Solunum sorunları olasılığını artıran sigara kullanımı
  • Karaciğer hasarı için zemin hazırlayabilen alkol kullanımı
  • Ailede anesteziye karşı tepki geçmişi
  • Gıda ya da ilaç alerjileri
  • Uyku apnesi
  • Obezite

Aşağıdaki komplikasyonlar nadirdir ve yaşlılarda ya da tıbbi sorunları olan kişilerde daha sık görülür: 

  • Geçici mental konfüzyon 
  • Akciğer enfeksiyonları
  • İnme
  • Kalp krizi
  • Ölüm.

Anestezide farkındalık

Tahminler değişebilir, ancak her 1000 kişiden yaklaşık 1 veya 2''si genel anestezi altındayken kısa süre için uyanabilir. Çoğu durumda, kişi sadece kendi çevresinin farkında olur ancak herhangi bir ağrı hissetmez. Fakat bazı insanlar çok şiddetli ağrı ve uzun dönemli psikolojik sorunlar yaşayabilir. 

Bilinçsiz intraoperatif farkındalık da denilen bu olayın gerçekleşmesinde, daha çok aşağıdaki etmenlerin etkili olduğu görünmektedir: 

  • Acil cerrahi
  • Uzun süreli antikonvülzanlar, opiatlar, trankilizanlar ya da kokain kullanımı
  • Kalp ya da akciğer sorunları
  • Günlük alkol kullanımı

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Genel anestezi, yiyeceklerin midenizde kalmasını ve akciğerlerinize kaçmamasını sağlayan doğal yutma fonksiyonunu azaltır. Doktorunuzun ameliyattan önce yemek yemeyi ne zaman kesmeniz gerektiğiyle ilgili talimatlarına uymanızın bu derece önemli olmasının nedeni budur. Çoğu durumda, işlemden yaklaşık altı saat önce perhize başlamanız gerekir.

Doktorunuz, perhiz zamanınızda bazı ilaçları küçük bir yudum suyla almanızı isteyebilir. İşlemden önce en az bir hafta boyunca aspirin ve diğer kan incelticiler gibi bazı ilaçları almamanız gerekebilir. Bazı vitaminler ve bitkisel ilaçlar da kanınızın normal biçimde pıhtılaşmasını önleyebilir, bu nedenle aldığınız tüm ilaç ve takviyelerini doktorunuza bildirin. 

Diyabetiniz varsa, bu açlık döneminde diyabet ilacınızın dozunu değiştirmek konusunda doktorunuzla konuşun. Muhtemelen oral diyabet ilacınızı ameliyatın olacağı günün sabahında almazsınız ve eğer insülin kullanıyorsanız dozun azaltılması önerilebilir.

Eğer uyku apnesi hastasıysanız ve sürekli pozitif havayolu basıncı kullanıyorsanız, ameliyata giderken cihazınızı yanınızda götürün. Anesteziden uyandırılırken sürekli pozitif havayolu basıncı makinesi daha normal nefes almanıza yardımcı olabilir. 

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Genel anesteziden önce  

Genel anestezi almadan önce, anestetikleri verme konusunda eğitimli olan bir tıp hekimi sizinle konuşacaktır. Size aşağıdakiler hakkında sorular sorabilir:

  • Sağlık geçmişiniz
  • Aldığınız reçeteli ve reçetesiz ilaçlar ile bitkisel takviyeler
  • Alerjiler
  • Geçmişteki anestezi deneyimleriniz

Verdiğiniz bilgiler, anestezi uzmanının sizin için en güvenli ve en iyi etkiyi gösterecek ilaçları seçmesine yardımcı olacaktır.

Genel anestezi esnasında

Çoğu durumda, anestezi kolunuzdaki bir damar yolundan ilaç verilerek yapılır. Ancak bazı durumlarda işlem, bir maskeden soluyacağınız bir gazın verilmesiyle de gerçekleştirilir. Örneğin, iğne korkusu olan çocukların bir maskeyle uyutulması tercih edilebilir. Uyutulduktan sonra yeterli oksijen almanızı sağlamak ve akciğerlerinizi kan ve mide salgısı gibi vücut salgılarından korumak için ağzınızdan soluk borunuza bir tüp sokulabilir. Bazı durumlarda, ameliyattan sonra boğaz ağrısı yaşama olasılığınızı arttıran bu solunum borusu gerekli olmaz.

Anestezi ekibinin bir üyesi, gerektiği durumlarda ilaçlarınızı, solunumunuzu, vücut ısınızı, sıvı ve kan basıncınızı ayarlayarak sizi işlem esnasında sürekli izler. Ameliyat sırasında meydana gelen herhangi bir anormallik; ilaç, sıvı ve bazı durumlarda kan nakli verilerek düzeltilir.

Genel anestezinin ardından

Ameliyatınız tamamlandığında anestezi ilaçlarının verilmesi durdurulur ve ameliyathanede veya uyanma odasında yavaş yavaş uyandırılırsınız. İlk uyandığınız zaman muhtemelen halsiz hissedersiniz ve kafanız karışık olur. Diğer sık görülen yan etkiler ise şunlardır:

  • Bulantı
  • Kusma
  • Ağız kuruluğu
  • Boğaz ağrısı
  • Titreme
  • Uykulu olma

Doç. Dr. Lâle Zeynep Kanmaz

Anestezi altındaki hastanın spontan solunumunun geldiğini nasıl anlarız ?... devamı