İçindekiler
Nedir
Belirtileri
Sebepleri
Risk Faktörleri
Komplikasyonları
Muayenesi
Testleri
Tedavisi
Yaşam Tarzı
Önleme

Nedir

İmpetigo

İmpetigo çoğunlukla bebek ve çocukları etkileyen oldukça bulaşıcı bir deri enfeksiyonudur. İmpetigo genellikle çocuğun yüzünde, özellikle de burun ve ağız çevresinde kırmızı yaralar olarak görünür. Kesik ya da böcek ısırıklarından içeriye bakteri girmesiyle sık sık ortaya çıkmasının yanında, tamamen sağlıklı ciltlerde de gelişebilir.

İmpetigo nadiren ciddidir ve genelde 2-3 hafta içinde kendi kendine geçer. Ama impetigo bazen komplikasyonlara neden olabildiği için, çocuğunuzun doktoru hastalığı bir antibiyotik merhem veya oral antibiyotiklerle tedavi etmeyi tercih edebilir.

Çocuğunuz genelde hastalığın bulaşıcılığı geçtikten sonra, çoğunlukla antibiyotik tedavisi başladıktan sonraki 24 saat içinde okula ya da yuvaya dönebilir.

Belirtileri

İmpetigo belirtileri şunlardır:

Çabucak çatlayan kırmızı yaralar, birkaç gün sızıntı yaptıktan sonra sarımsı kahverengi bir kabuk şeklini alır.
Kaşıntı.
Ağrısız, içi sıvı dolu kabarcıklar.
Daha ciddi formunda, derin ülserlere dönüşen içi sıvı ya da irin dolu ağrılı yaralar.

Türleri

İmpetigo kontagiosa, nonbüllöz impetigo olarak da bilinir En yaygın impetigo türü impetigo kontagiosadır, genellikle çocuğunuzun yüzünde, daha çok burun ve ağız çevresinde kırmızı bir yara olarak başlar. Yara çabuk çatlar, sıvı veya irin sızmaya başlar ve bal rengi bir kabuk şekillenir. Sonunda kabuk, yara izi bırakmadan kırmızı bir leke bırakarak kaybolur. İmpetigo yaraları kaşıntılı olabilir, ama ağrılı değildir.

Bu impetigo türünde çocuğunuzun ateşinin çıkması pek olası değildir ama etkilenen bölgede lenf bezleri şişebilir. Oldukça bulaşıcı olduğu için, yaralara sadece dokunmak ya da onları kaşımak da enfeksiyonu vücudun diğer bölgelerine yayabilir.

Büllöz impetigo. Bu tür öncelikle bebekleri ve 2 yaşından küçük çocukları etkiler. Genellikle gövde, kollar ve bacaklarda ağrısız, içi sıvı dolu kabarcıklara neden olur. Kabarcık çevresindeki deri genellikle kırmızı ve kaşıntılıdır ama ağrı yoktur. Patlayan ve üzeri sarı renkli bir kabukla kaplanan kabarcıklar büyük ya da küçük olabilir, iyileşmesi diğer impetigo türlerinden daha uzun sürebilir.
Ektima. Daha ciddi olan bu impetigo türü derinin ikinci tabakasının (dermis) derinliklerine kadar nüfuz eder. Belirtiler, genellikle ayak ve bacaklarda, daha sonra derin ülserlere dönüşen, ağrılı sıvı ya da irin dolu yaralardır. Yaralar çatlayarak açılır ve üzerini sert, kalın, gri-sarı bir kabuk kaplar. Yaralar iyileştikten sonra izleri kalabilir. Ektima da etkilenen bölgede lenf bezlerinin şişmesine neden olabilir.

Doktora ne zaman gidilmeli
Eğer sizde veya çocuğunuzda impetigo olduğundan şüpheleniyorsanız, aile doktorunuza, çocuğunuzun doktoruna ya da bir dermatologa başvurun. Doktorunuz impetigonun türüne ve enfeksiyonun şiddetine göre bir tedavi planı tavsiye edebilir.

Sebepleri

İmpetigoya iki tip bakteri neden olur: en yaygın olan Staphylococcus aureus (stafilokok) ve Streptococcus pyogenes (streptokok). Her iki bakteri türü de derinizin üzerinde zararsız bir şekilde yaşayabilir, ta ki bir kesik ya da başka bir yaradan içeriye girerek enfeksiyona neden olana kadar.

Yetişkinlerde impetigo genellikle, dermatit gibi başka bir dermatolojik durum nedeniyle derinin zedelenmesi sonucu ortaya çıkar. Çocuklar genellikle bir kesik, sıyrık ya da böcek ısırığı nedeniyle enfekte olur, ama deride fark edilir hiçbir hasar olmasa da impetigo ortaya çıkabilir.

Enfekte olmuş birinin yaralarına ya da kıyafetleri, yatak ve yastık örtüsü, havlu hatta oyuncakları gibi dokunduğu eşyalara temas ettiğinizde, impetigoya neden olan bakterilere maruz kalırsınız. Enfeksiyon size bulaştığında kolayca başkalarına bulaştırabilirsiniz.

Stafilokok bakterisi, impetigonun cildin yakın civarına yayılmasına neden olan bir toksin üretir. Toksin deri hücrelerini birbirine bağlayan bir proteine saldırır. Bu protein hasar gördüğünde bakteri daha çabuk yayılabilir.

Risk Faktörleri

Herkeste impetigo ortaya çıkabilir, ama 2 ile 6 yaş arası çocuklar ve bebeklere daha sık bulaşır. Özellikle çocukların bağışıklık sistemleri hala gelişmekte olduğu için enfeksiyonlara karşı hassastırlar. Ayrıca stafilokok ve streptokok bakterileri insanların yakın temas ettikleri yerlerde büyüyebildiği için, impetigo okul ve çocuk bakımı yapılan kurumlarda kolayca yayılabilir.

İmpetigo riskini artıran etmenler şunlardır:

2 ila 6 yaşında olmak.
Okul veya çocuk yuvasına gitmek.
İmpetigo bulaşmış bir yetişkin ya da çocuğa veya mikroplu havlu, çarşaf ya da giysilere doğrudan temas.
Kalabalık ortamlar.
Sıcak ve nemli hava; impetigo enfeksiyonları yazın daha sık görülür.
Futbol ya da güreş gibi cilt teması içeren spor etkinliklerine katılmak.
Önceden var olan kronik dermatit, özellikle de atopik dermatit.

Yaşlılarda ve diyabeti olan ya da bağışıklık sistemi zayıf olan insanlarda, özellikle impetigonun daha derin ve ciddi türü olan ektimanın meydana gelme olasılığı daha yüksektir.

Komplikasyonları

İmpetigo genellikle tehlikeli değildir, ama bazen nadir görülen ama daha ciddi olan şu yan hastalıklara yok açabilir:

Poststreptokoksik glomerülonefrit (PSGN) Bu böbrek iltihabı, streptokok boğaz ağrısı veya impetigo gibi bir streptokok enfeksiyonu sonrası ortaya çıkabilir. Enfeksiyon sonucu üretilen antikorların, böbreklerde atıkları süzen küçük yapılara (glomerül) zarar vermesi sonucu ortaya çıkar. İnsanların çoğuna herhangi bir kalıcı hasar vermeden iyileşmesine rağmen, PSGN kronik böbrek yetmezliğine yol açabilir.

PSGN belirtileri çoğunlukla enfeksiyondan yaklaşık iki hafta sonra görülür. Bunlar, yüzde şişlik (özellikle göz çevresinde), idrar çıkarmada azalma, kanda idrar, yüksek tansiyon ve sert veya ağrılı eklemlerdir. PSGN en çok 6 ve 10 yaş arasındaki çocukları etkiler. PSGN’nin geliştiği yetişkinlerde belirtiler çocuklara göre daha şiddetli olma eğilimindedir ve tam iyileşme ihtimali daha düşüktür. Antibiyotikler streptokok enfeksiyonları tedavi edebilir, ama PSG’yi engelleyemez.

Selülit. Potansiyel açıdan ciddi olan bu enfeksiyon, deri altındaki dokuyu etkiler, daha sonra lenf bezlerine ve kan dolaşımına yayılır. Selülit tedavi edilmezse hızlı bir şekilde hayati tehlike oluşturabilir.
Metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) enfeksiyonu. MRSA birçok antibiyotiğe dayanıklı bir stafilokok bakteri türdür. Hızla genişleyen ve kötüleşen, tedavisi son derece zor olan ciddi deri enfeksiyonlarına neden olabilir. Deri enfeksiyonu kırmızı, şişkin bir kabarcık veya irin sızdıran bir çıban olarak başlar. MRSA aynı zamanda zatürre ve kan enfeksiyonlarına da neden olabilir.

Diğer komplikasyonlar şunlardır:

Yara izi
Deri renginde açılma (hipopigmentasyon) ya da koyulaşma (hiperpigmentasyon).

Muayenesi

Muayene

Aile doktorunuz veya çocuğunuzun doktoru impetigoyu teşhis edebilir. Randevu almak için aradığınızda, bekleme odasında başkalarına bulaşmasını önlemek için bir kısıtlamanın gerekli olup olmadığını sorun.

Randevular kısa olabilir ve konuşulacak çok şey vardır, bu nedenle iyi hazırlanmakta yarar var. Aşağıda randevunuz ve doktorunuzdan bekleyecekleriniz konusunda hazır olmanıza yardımcı olacak birkaç tavsiye bulabilirsiniz.

Ne yapabilirsiniz
Doktorunuzla geçireceğiniz zaman kısıtlıdır, bu yüzden bir soru listesi hazırlamak yararlı olabilir. Zamanın yetmemesi ihtimaline karşı sorularınızı en önemliden en önemsize doğru sıralayın. İmpetigo için doktorunuza sorabileceğiniz bazı temel sorular şunlardır:

Belirtilere ne yol açabilir?
Teşhisi doğrulamak için testler gerekir mi?
Bunun için hangi yönde davranmalıyım?
Verdiğiniz ilaçlara genel bir alternatif var mı?
Durumun kendi kendine kaybolup olmayacağını görmek için bekleyebilir miyim?
Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için ne yapabilirim?
Durum iyileşirken nasıl bir düzenli cilt bakımı tavsiye edersiniz?

Doktorunuzdan bekleyecekleriniz
Doktorunuz büyük olasılıkla size şunlara benzer birkaç soru soracaktır:

Yaralar ne zaman başladı?
Yaralar başladığında nasıl görünüyordu?
Etkilenen bölgede yakın zamanda herhangi bir kesik, sıyrık ya da böcek sokması oldu mu?
Yaralar ağrılı veya kaşıntılı mı?
Varsa, yaraları daha iyi hale getiren şeyler nelerdir?
Varsa, yaraları daha kötü hale getiren şeyler nelerdir?
Zaten ailenizde birilerinde impetigo var mı?

Testleri

Doktorlar impetigoyu genellikle, belirtiler ve tıbbi geçmişi değerlendirerek ve karakteristik yaralara bakarak teşhis eder. Doktorunuz muhtemelen etkilenen bölgede yakın zamanda herhangi bir kesik, sıyrık ya da böcek sokması olup olmadığını soracak.

Teşhisi doğrulamak ya da saf dışı etmek için bir bakteri kültürü gerekebilir. Bu test sırasında, doktorunuz yaraların birinden küçük bir parça iltihap ya da akıntı almak için steril bir bez kullanır. Örnek daha sonra bakteri olup olmadığını test etmek için laboratuvara gönderilir.

Tedavisi

İmpetigo tedavisi yaraların iyileşmesini hızlandırabilir, cildin görünüşünü düzeltebilir ve enfeksiyonun yayılmasını sınırlayabilir. İmpetigonun nasıl tedavi edileceği, impetigonun türü ve enfeksiyonun şiddeti de dahil olmak üzere birkaç etmene bağlıdır. Tedaviler şunlardır:

Hijyenik önlemler. Bazen doktorunuz küçük impetigo vakalarını sadece hijyenik önlemlerle tedavi etmeyi tercih edebilir. Cildin temiz tutulması hafif enfeksiyonların kendiliğinden iyileşmesine yardımcı olabilir.
Topikal antibiyotikler. Doktorunuz mupirosin veya retapamulin merhemleri gibi etkilenen bölgelere sürebileceğiniz bir antibiyotik (topikal antibiyotik) reçete edebilir. Antibiyotiği uygulamadan önce kabuğu nazikçe almanız gerekir, böylece antibiyotik yaraya nüfuz edebilir.
Oral antibiyotikler. Ağız yoluyla aldığınız antibiyotikler (oral antibiyotik), yayılmış impetigo, ektima ve ciddi impetigo kontagiosa vakalarında reçete edilebilir. Hangi antibiyotiğin kullanılacağı enfeksiyonun şiddetine ve bilinen herhangi bir alerji ya da tıbbi durumun varlığına bağlıdır. Yaralar iyileşmiş olsa bile verilen ilaçların tamamını kullandığınızdan emin olun. Bu, enfeksiyonun tekrar etmesini önlemeye yardımcı olur ve antibiyotik direnci olasılığını düşürür.

Yaşam Tarzı

Diğer bölgelere yayılmamış küçük enfeksiyonlar için aşağıdakileri deneyebilirsiniz:

Cildin etkilenen bölgelerini bir sirke çözeltisiyle (yarım litre suya 1 yemek kaşığı beyaz sirke) 20 dakika boyunca ıslatın. Bu, yara kabuklarını nazikçe almanızı muhtemelen kolaylaştırır.
Bölgeyi yıkadıktan sonra, günde üç kere reçetesiz bir antibiyotik merhem sürün. Her uygulamadan önce cildinizi yıkayıp kurulayın.
Yaralar iyileşene kadar, kaşımaktan ve dokunmaktan mümkün olduğunca kaçının. İmpetigonun yayılmasını önlemek için enfekte bölgeye yapışmayan bir sargı koyun.

Önleme

Cildi temiz tutmak onu sağlıklı tutmanın en iyi yoludur. Enfeksiyonu önlemek için kesikler, sıyrıklar, böcek ısırıkları ve diğer yaraları, etkilenen bölgeleri hemen yıkayarak ve antibiyotik merhem uygulayarak tedavi edin.

Zaten ailenizde birilerinde impetigo varsa, enfeksiyonun yayılmasını engellemek için aşağıdaki önlemleri alın:

Etkilenen bölgeleri nazikçe, yumuşak bir sabun ve akan suyla yıkayın ve daha sonra gazlı bezle hafifçe kapatın.
Enfekte olan kişinin kıyafetlerini, yatak çarşaflarını ve havlularını her gün yıkayın ve ailenizde başka biriyle paylaşmayın.
Antibiyotik merhem sürerken eldiven takın ve sonra ellerinizi iyice yıkayın.
Enfekte olan çocuğun tırnaklarını, kaşıyarak zarar vermesini engellemek için kısa kesin.
Sık sık ellerinizi yıkayın.
Doktorunuz artık bulaştırıcı olmadığını söyleyene kadar çocuğunuzu evde tutun.

İLGİLİ MAKALE