Nedir

Nedir?

Kangren vücut dokusunun ölümü sonucu oluşan bir durumdur. Enfeksiyon, yaralanma veya hastalık gibi bir sebeple kan akışının kesilmesiyle oluşur. El ve ayak parmaklarıyla uzuvlar daha çok etkilenmekle beraber, kangren vücutta da oluşup organ ve kaslara zarar verebilir. Kangrenin farklı çeşitleri vardır ve hepsi de acil tıbbi müdahale gerektirir.

Sebepler

Kan sağlığınızda çok önemli bir rol oynar. Sadece oksijen ve besinleri hücrelerinize taşımaz aynı zamanda vücudunuzu, hastalıklarla savaşarak enfeksiyonlardan koruyan antikorları da iletir. Kan serbestçe akmadığı zaman hücreleriniz hayatta kalamaz. Enfeksiyon gelişebilir ve doku kangrenden ölür. Kan akışını etkileyen her durum kangren riskinizi artırır. Bunlar:

Şeker Hastalığı (diyabet)
Damar sertliği (arteriyoskleroz)
Periferik arter hastalığı
Travma veya yaralanma
Raynaud fenomeni ( Deriyi besleyen damarlarda daralma)

Türler

Türleri

Kangrenin iki ana türü vardır:

Kuru Kangren

Şeker ve bağışıklık sistemi hastalarında daha yaygındır. Genelde elleri ve ayakları etkiler. Genelde dolaşım bozukluğu sonucu etkilenen bölgeye kan akışı bozulduğunda ortaya çıkar. Diğer tip kangrenlerin aksine enfeksiyon mevcut değildir. Ancak enfekte olursa kuru kangren ıslak kangrene dönüşebilir.

Islak Kangren

Kuru kangrenin aksine ıslak kangrende her zaman bir enfeksiyon söz konusudur. Darbe veya yanık sonucu yaralanmalarda vücudun bir parçası ezilir veya sıkışırsa, o bölgeye olan kan akışı etkilenip doku ölümüne ve enfeksiyon riskine sebep olabilir. Islak denmesinin nedeni de cerahattir. Islak kangren kaynaklı enfeksiyon vücutta hızla yayılabilir. Bu nedenle ıslak kangren hemen tedavi edilmezse çok ciddi ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir durumdur.

Islak kangrenin türleri şunlardır:

İç Kangren: Vücudun içinde oluşması durumunda kangren iç kangren olarak sınıflandırılır. Bu genelde apandis veya kolon gibi enfekte olmuş bir iç organla ilgilidir.

Gazlı Kangren: Nadir fakat tehlikelidir. Genelde bir travma sonucu derinde, organların veya kasların içinde oluşur. Gazlı kangrene neden olan klostridya bakterisi tehlikeli toksinler ve vücut dokusunda kalan gaz salarak vücut boyunca büyük zarar verir. Acil tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi edilmediğinde 48 saat içinde ölüme sebebiyet verebilir.

Fournier Kangreni: Nadir görülen Fournier Kangreni cinsel uzuvlardaki bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkar. Erkeklerde daha sık görülür. Eğer enfeksiyon kana karışırsa (sepsis) hayati tehlike yaratabilir.

Belirtiler

Kuru kangrenin olduğu bölgede şu belirtileri görebilirsiniz:

Rengi maviden siyaha değişen ve neticede dökülen kuru, buruşuk deri
Soğuk, uyuşmuş deri
Ağrı olabilir veya olmayabilir

Islak kangren belirtileri:

İltihap yerinde şişme ve acı
Deri renginde kırmızıdan kahverengi ve siyaha değişme
Kötü kokulu bir cerahat yayan şişlik veya kese
Ateş ve halsizlik
Etkilenen yere dokunulduğunda gelen çıtırtı sesi

İç kangrende genelde kangren bölgesinde ağrı olur. Örneğin apandis veya kolonunda kangreni olan birinin kangren bölgesi civarında aşırı karın ağrısı olması beklenir.

Acil Durum

Eğer kangrenden kana enfeksiyon bulaşırsa, sepsis durumu oluşup septik şoka girebilirsiniz. Bu hemen tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturur. Sepsis belirtileri şunlardır:

Düşük kan basıncı
Hızlı kalp atımı
Nefes darlığı
Vücut ısısında değişim
Sersemlik
Vücut ağrısı ve döküntü
Şaşkınlık
Soğuk, nemli ve solgun deri

Sepsis durumundan şüphelenilmesi halinde hemen acil servise başvurulmalıdır.

Tedavi

Kangren tedavisi ölü dokunun alınmasını, enfeksiyonun önlenmesini ve kangrene neden olan durumun iyileştirilmesini içerir. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa iyileşme şansı o kadar fazladır. Kangrenin tipine göre tedavi şunları içerebilir:

Ameliyat: Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için ölü doku ameliyatla alınır (debridman). Bazı durumlarda etkilenen uzvun kesilmesi gerekebilir.

Sinek kurdu tedavisi: İster inanın ister inanmayın sinek kurtları modern tıpta hala bir rol oynamaktadırlar. Sinek kurtları ölü dokunun yok edilmesinde ameliyat dışı bir seçenek sunarlar. Laboratuvarda özel olarak yetiştirilmiş steril kurtlar yaranın üstüne yerleştirilerek ölü dokuyu sağlıklı dokulara zarar vermeden tüketmeleri sağlanır. Bakterileri öldüren bir madde de salgılayan sinek kurtları enfeksiyonla mücadelede yardımcı olur ve iyileşmeyi hızlandırırlar.

Antibiyotikler: Antibiyotikler enfeksiyonları tedavi ve önlemek için kullanılır. Genelde damar içi yoldan verilirler.

Oksijen terapisi: Hiperbarik oksijen terapisi diyabet ve periferik arter hastalığıyla bağlantılı bazı ıslak kangren ve ülserlerin tedavide kullanılabilir. Tedavi sırasında hasta dışarıdan daha yüksek basınçlı oksijen olan bir odaya girer. Teoriye göre yüksek basınçlı oksijen kanı oksijene “doyurarak” ölmekte olan dokuların iyileşmesine yardımcı olur. Oksijen tedavisi bol oksijenli ortamda yaşayamayan bakterilerin de çoğalmasını yavaşlatabilir.

Kangrenin tekrar oluşmasını durdurmak açısından kan akışını neyin engellediği belirlenip altında yatan sebep tedavi edilmelidir. Genelde Bypass veya anjiyoplasti gibi damar ameliyatları kan akışını yeniden sağlamak için gerekir. Pıhtı oluşumunu engelleyen ilaçlar da bazı durumlarda kullanılabilir.

Kangren acil tıbbi tedavi gerektiren bir durumdur. Kuru kangrenli pek çok kişi tedaviyle tümüyle iyileşse de enfeksiyon olması durumunda hayati tehlike yaratabilir. Tedaviye ne kadar erken başlarsanız iyileşme şansınız o kadar fazladır. Eğer vücudunuzun herhangi bir yerinde açıklayamadığınız bir ağrı, ateşiniz, yavaş iyileşen bir yara varsa veya derinizin renginde bir değişiklik görürseniz hemen doktorunuzla bir randevu ayarlayın veya acil servise gidin.

İLGİLİ MAKALE