• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Kemik Taraması

Kemik taraması, belli türdeki kemik hastalıklarının teşhisine ve izlenmesine yardımcı olan bir nükleer görüntüleme testidir. Kemik kaybı, kemik iltihabı veya bir kemik yaralamasını düşündüren, standart X ışınıyla tespit edilemeyen açıklanamamış bir iskelet ağrınız varsa, doktorunuz sizden kemik taraması isteyebilir.

Kemik taraması aynı zamanda, göğüs veya prostat gibi farklı bir organda başlayan bir tümörden kemiğe sıçramış (metaztaz) bir kanseri saptamada da önemli bir araçtır. Benzer şekilde, bir kemik taraması lösemi ve lenfomaya bağlı anormallikleri de saptayabilir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Doktorunuz, kemiklerinizde, aşağıdaki belirti ve durumlardan biriyle bağlantılı herhangi bir anormallik bulunup bulunmadığını anlamak için sizden kemik taraması isteyebilir:

• Kırıklar
• Artrit
• Paget hastalığı (kemikte)
• Kemikte kanser başlangıcı
• Prostat veya göğüs gibi asıl başladığı farklı bölgeden kemiğe sıçramış (metastaz) kanser
• Eklemlerde enfeksiyon, eklem veya kemiklerde yer değiştirme (osteomyelitis)
• Fibröz displazi
• Avasküler nekroz veya kemiklere kan akışının azalması
• Açıklanamayan kemik ağrısı

Riskler

Riskler

Kemik taramasının kemiğin metabolizmasındaki değişime duyarlılığı ve tüm iskelet sistemini tarama yeteneği, çok çeşitli kemik bozuklarını teşhis etmede yardımcı olur. Test, geleneksel röntgen işleminden daha fazla risk taşımaz. Kemik taraması işleminde kullanılan iz sürücü izotoplar çok az radyasyon üretir.

Tarama işlemi sırasında uygulanan enjeksiyonu ve yatılması gerekliliğini az da olsa rahatsız edici bulabilirsiniz. İz sürücülere karşı alerjik reaksiyon oluşması son derece enderdir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Bir kemik taraması öncesi, sizin tarafınızdan yapılması gerekli özel bir hazırlığa gerek yoktur. Buna karşın sizden üzerinizdeki takıları veya diğer metal nesneleri çıkarmanız istenebilir. Testten önce istediğiniz her şeyi yiyip içebilirsiniz.

Diğer pek çok testte de olduğu gibi, eğer hamileyseniz veya olma ihtimaliniz varsa bunu mutlaka doktorunuza söyleyin. Kemik taramaları genellikle, açığa çıkan radyasyonun fetüs üzerindeki etkisi konusunda endişeler nedeniyle hamile kadınlara uygulanmaz.  

Neler Yaşayacaksınız

Neler Bekleyabilirsiniz?

Kemik taraması, iz sürücü izotoplar (radyonüklit) adı verilen radyoaktif maddelerden ufak miktarlarda kullanıldığı anlamına gelen nükleer tıp işlemleri kategorisine girer. Bu iz sürücü izotoplar, kemikler gibi belli organ ve dokularda birikir. Vücuda bir kez girdiklerinde, iz sürücü izotoplar, gamma dalgaları adı verilen özel bir kamerayla tespit edilebilen bir tür radyasyon yayar. Bu kameraysa radyologlar veya nükleer tıp uzmanları tarafından yorumlanan görüntüler oluşturur.

Bir anlamda, kemik taraması gibi nükleer bir işlem, standart röntgen muayenesinin zıddıdır. Röntgen, vücudunuzun diğer yanında bulunan film üzerinde bir görüntü yaratmak için radyasyonu vücudunuza doğru veya onun içinden geçirir. Nükleer taramadaysa, radyasyonun kaynağı vücudunuzdadır ve bir kameranın onu tespit edeceği yüzeye doğru hareket eder.

Bir kemik taraması iki temel kısma bölünebilir:

• Enjeksiyon. Kolunuzdaki bir damardan vücudunuza iz sürücü izotoplar enjekte edilir ve doktorunuzun taramayı isteme nedenine bağlı olarak, enjeksiyonun görüntülerinin çok hızlı bir şekilde alınması gerekebilir. Daha sonra, iz sürücü izotopların vücutta dolaşımı ve kemikler tarafından emilmesi için iki ila dört saat beklemeniz gerekir. Bu zaman içerisinde radyoloji bölümüne gitmenize izin verilir. Doktorunuz, emilmeyen radyoaktif maddenin sisteminizden çıkarılması için daha fazla su içmenizi ister.
• Tarama. Tarama sırasında sizden, kemiklerinizce emilen iz sürücü izotopların resimlerini kaydeden, gamma kamerasını destekleyen kol benzeri bir düzeneğine sahip bir makine üzerinizden geçerken, masada kımıldamadan yatmanız istenir. Bu, ağrısız bir işlemdir. Bütün iskelet sisteminizin taranması en fazla 60 dakika sürer. Vücudunuzdaki sınırlı bir bölgenin taranması ise daha az zaman alacaktır.

Bazı durumlarda, doktorunuz farklı zamanlarda çekilmiş bir dizi görüntüyü içeren üç fazlı kemik taraması da isteyebilir. İz sürücüler enjekte edildikten sonra birkaç görüntü alınır. Enjeksiyonun hemen ardından ve bundan üç dört saat kadar sonra görüntüler tekrar alınır.

Belli koşullarda doktorunuz aynı zamanda, tek foton emisyon bilgisayarlı tomografi (SPECT) adı verilen ek bir görüntüleme de isteyebilir. Bu, özellikle kemiklerinizin derinlerindeki veya statik ya da iki boyutlu (planar) görüntülerle görmenin zor olacağı yerlerdeki koşulların analiz edilmesine yardımcı olur. Fazladan SPECT görüntüleri almak yaklaşık 30 dakika sürer.

Testin ardından

İz sürücü izotoplar vücudunuza girdiğinde uzun süre aktif kalmaz. Radyoaktiflikleri bir gün sonra büyük oranda ortadan kalkar ve iki gün içindeyse tamamen yok olur. İşlemden sonra hiçbir yan etkiyle karşılaşmaz ve özel bir bakıma da ihtiyaç duymazsınız.

Sonuçlar

Sonuçlar

Radyoloji uzmanı taramalarda, anormal kemik metabolizmasına dair göstergeler arar. Bunlar, iz sürücülerin birikip birikmemesine bağlı olarak koyulaştıkça “sıcak noktaları” ve açıklaştıkça “soğuk noktaları” gösterir.

Bir kemik taraması, kemik metabolizmasındaki anormalliklere çok duyarlı da olsa, anormalliğin kesin nedenini belirlemekte yeterli değildir. Buna karşın, eksiksiz bir tıbbi hikaye, kırık şüphesi, enfeksiyon veya kemik tümörü gibi bir nedeni ortaya çıkarabilir. Teşhisin konulması için başka testler de uygulanabilir. Örneğin, bir kemik kanserini ortaya çıkarmak için doktorunuz daha ileri görüntüleme çalışmalarına (bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme) veya kemik dokunuzdan bir numunenin muayene için alınması anlamına gelen bir biyopsiye ihtiyaç duyabilir.