• İçindekiler
• Nedir?
• Yan Etkileri
• Aşı Kimlere Yapılır?

Nedir?

Pnömokok Aşısı

Pnömokok bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu ciddi enfeksiyona, pnömoni streptokok denilen bir bakteri neden olur. Ancak, pnömokokun 30 senedir bilinen ve güvenle kullanılabilen bir aşısı vardır. Fakat PPSV aşısı (pnömokok polisakkarit) toplumda belirli bir gruba, örneğin çok küçük çocuklara uygulanamaz. Oysa iki yaşından küçük çocuklar, zatürre ve bakteriyel menenjit gibi ciddi bulaşıcı hastalık riskleri altındadırlar.

Ancak 2000 yılında, iki yaşından küçük çocuklarda güvenle ve etkin bir şekilde kullanılabilen PCV (pnömokok konjugat) aşısı çıkmıştır.

Aşağıda, hem çocuğunuzun ve hem de kendinizin sağlığını korumak için, her iki aşı hakkında da karar vermenize yardımcı olacak bilgileri bulabilirsiniz.

Pnömokok nedir?

Pnömokok, Streptokok pneumoniaen veya pnömokok bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu bakterinin bulaştığı kişiler, hiçbir hastalık belirtisi göstermeden, bakteriyi boğazlarında taşıyabilirler. Bu yüzden, nefes alıp verdiklerinde, öksürdüklerinde veya hapşırdıklarında, hastalığı hava yoluyla diğer insanlara bulaştırabilirler.

Pnömokok, hangi organın enfeksiyon kapmış olduğuna bağlı olarak, aşağıdaki ciddi rahatsızlıklardan birine neden olabilir.

• Bakteriyel menenjit: Bu hastalıkta enfeksiyon, beyni ve omuriliği kaplar. Bu durum, kişinin beyninde hasara, komaya, ölüme veya körlük, felç gibi diğer fiziksel etkilere neden olabilir.
• Zatürre: Akciğerleri ve orta kulağı kaplayan bakteriyel bir enfeksiyondur. Kulakta ağrı ve şişmeye neden olur. Uykusuzluk, ateş ve tahriş gibi komplikasyonlara yol açar.
• Bakteremi (Bacteremia): Kan dolaşımında ortaya çıkan tehlikeli bir enfeksiyondur.
• Sinüslerde enfeksiyon

Pnömokok nedeniyle gerçekleşen ölümlerin yarısından fazlasını, yetişkin ölümleri oluşturuyor. Uzmanlar, aşılanıldığı takdirde, bu hastalıktan korunmanın mümkün olduğunu belirtiyorlar.

Beş yaşın altındaki çocuklarda saptanan pnömokok hastalıkları, her yıl binlerce menenjit, bakteremi veya diğer bulaşıcı enfeksiyon vakalarına neden oluyor. Çok küçük çocuklardaki en büyük sorun, klasik menenjit ve zatürre belirtilerinin görülememesinden dolayı, hastalığın teşhisinin zorlaşmasıdır.

Her iki pnömokok aşısı da güvenli bir şekilde kullanılabilir mi?

Her iki aşının da kullanımı güvenlidir. Her ilaçta olduğu gibi, bu aşılarda da alerjik reaksiyon gibi ciddi sorunlarla karşılaşılabilir. Fakat PCV (küçük çocuklar için olan aşı) ve PPSV (yetişkin ve büyük çocuklar için olan aşı) vücudun ciddi bir hasara uğrama veya ölüm riskini önemli oranda azaltır.

60 bin dozluk PCV aşısının uygulamasında, orta veya şiddetli derecede herhangi bir reaksiyon görülmemiştir.

Yan Etkileri

Aşının hafif yan etkileri

• Her 4 çocuktan birinde aşının yapıldığı yerde kızarıklık, hassasiyet veya şişme görülür.
• Her üç küçük çocuktan birinde 38 dereceden yüksek ateş görülür.
• Her 50 çocuktan birinde 39 dereceden yüksek ateş görülür.
• Az sayıda çocukta da uyku hali, mızmızlık veya iştahtan kesilme saptanmıştır.

PPSV aşısı yapılan yetişkinlerin yarısında, aşının yapıldığı yerde kızarıklık veya ağrı görülür. yüzde 1’den az yetişkindeyse ateş veya adale ağrısı gibi şiddetli yan etkiler görülebilir.

Aşı Kimlere Yapılır?

Pnömokok aşısı kime, nasıl ve ne zaman yapılmalıdır?

Aşağıdaki yaş gruplarında olan çocuklara PCV aşısı yapılması tavsiye edilir ve yapılır:

• 24 aylıktan küçük çocukların hepsine 4 doz aşı yapılmalıdır. İlk aşı 2 aylıkken yapılır. İkinci ve üçüncü aşılar 4 ve 6 aylıkken yapılır. En son takviye dozu aşısıysa 12 ila 15 aylıkken yapılmalıdır. Bu yaşlarda aşısı yapılmayan çocuklara, daha sonraları da yapılabilir. Dozların sayısı ve zamanı çocuğun yaşına bağlı olarak ayarlanır.
• 2 ve 4 yaşındaki sağlıklı çocuklar 4 doz aşıyı tamamlamadılarsa, bir doz aşı daha yapılmalıdır.
• 2 ve 4 yaşında, belirli tıbbi koşullardan dolayı yüksek risk grubunda olan ve dozu tamamlanmayan çocuklara 1 veya 2 doz aşı yapılmalıdır. Bu tıbbi koşullar arasında, kanda görülen orak hücre anemisi, dalağın zarar görmüş olması veya hiç olmaması, HIV veya kanser hastalığı, şeker veya karaciğer hastalığı, kronik akciğer veya kalp hastalığı, orta kulak nakli gibi, vücudun bağışıklık sistemine etki eden diğer hastalıklar sayılabilir.

Bunların yanı sıra, 2 ve 4 yaşında 4 dozu tamamlamamış, vücut direnç sistemine etki eden steroidler alan veya kemoterapi gören çocuklara 1 veya 2 doz aşı yapılmalıdır. Doktorunuz size ne kadar doza ihtiyacınız olduğunu söyleyecektir. Ayrıca, PCV aşısı diğer aşılarla birlikte uygulanabilir.

PPSV aşısı, 65 yaş ve üzerindeki yetişkinlere de uygulanabilir. Ayrıca bu aşı, yaşları 19 ila 64 arasında olan ve uzun süreli steroid kullanan, kemoterapi veya radyasyon terapisi gibi bağışıklık sistemini etkileyen tedaviler gören kişilere de tavsiye edilir.

Bunların yanı sıra, 2 ila 64 yaşında olan ve bağışıklık sistemini etkileyen sağlık sorunları yaşayan kişilere de PPSV aşısı yapılmalıdır. Bu sağlık sorunları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Hoçkin hastalığı
• Lenfoma veya lösemi
• Böbrek yetmezliği
• Kahler hastalığı
• Nefrit
• HIV enfeksiyonu veya AIDS
• Dalağın zarar görmesi veya hiç olmaması
• Organ nakli
• Kalp hastalığı
• Akciğer hastalığı
• Kan kanseri
• Şeker hastalığı
• Alkolizm
• Siroz
• Omurilik sıvısında sızıntı
• İçkulak implantı

Yüksek enfeksiyon riski taşımayan ve yaşları 65 ve üzerinde olan yetişkinlerin de aşı olmaları gerekir. Yüksek risk taşıyanların ve 65 yaşından önce aşı olmuş olanlarınsa, her beş yılda bir aşılanmaları gerekebilir.

65 Yaşından büyük yetişkinlerin PPSV aşısı olmaları ne kadar önemlidir?

Eğer 65 yaşından büyükseniz veya sağlık koşullarınız sizi risk altına sokuyorsa ve pnömokok aşısı olmadıysanız, doktorunuzla görüşmenizde ve aşılanmayı planlamanızda fayda vardır. Konunun uzmanlarına göre, bulaşıcı olan pnömokok, bakteremi ve menenjite neden olur. Bu hastalıklar, yaşı ilerlemiş olan ve sağlık sorunları yaşayan kişilerde ölümlere yol açabilir.

Birçok kişi, pnömokoka karşı korunmasız durumdadır. Bilim insanlarına göre, özellikle de ileri yaşlardaki insanlarda, bu hastalığa karşı aşılanma oranı bir hayli düşüktür. Aynı şekilde, şeker, böbrek ve kalp hastalığı gibi kronik hastalıkları olan ve aşıya ihtiyaç duyan kişilerde de aşılanma oranı çok aşağılardadır.