Zatülcenp Tedavisi için Tavsiyeler

Yakın zamanda yayımlanan bir değerlendirme, zatülcenp için teşhis ve tedavi stratejilerini anlatıyor. Doktorlar, plöretik göğüs ağrılı(nefes alıp vermeyle artan, ince, batıcı ağrı) bütün hastalara hastalık kaydı, fiziksel muayene ve göğüs radyografisi öneriyor.

Bethesda’daki (Maryland, ABD) Sağlık Bilimleri Birleştirilmiş Hizmetler Üniversitesindeki araştırmacılar, “Zatülcenp, akciğer zarı iltihabıdır, genelde aynı plöritik ağrıyla sonuçlanır ve çeşitli olası nedenleri vardır,” diye yazıyor. “Zatülcenp” terimini kullanmak, vaka ve ‘plöritik ağrı’da belirtiyi tarif etmek için daha doğru. Plöritik ağrı zatülcenbin esas özelliği, dolayısıyla bu makale, plöretik ağrının fizyolojisiyle klasik belirleyici özelliklerini inceleyerek, hastanın muayenesi ve hastalığın teşhisi yoluyla zatülcenbin çeşitli nedenlerini kontrol etmeye yoğunlaşıyor.”

Plöritik ağrının nedenleri hafif, kısa süreli durumlardan yaşamı tehdit eden hastalıklara kadar değişiklik gösterir, mesela plöretik ağrıyla acil servise gelen hastaların %5 ila %20’sinde akciğer embolisi vardır. Plöretik ağrıyla ilişkilendirilen diğer klinik teşhisler arasında; perikardit, miyokard enfarktüsü ve pnömotoraks bulunur. Uygun değerlendirmelerle, nedenin hangisi olduğu keşfedilmelidir.

Plöretik göğüs ağrısının nedeni akciğer embolisi, miyokard enfarktüsü, pnömotoraks, perikardit ve zatürreeden biri ise, koyulabilecek teşhisler şöyledir:

• Kalple ilgili nedenler: Post kardiyak injuri sendromu, post miyokardiyal enfarktüs sendromu (Dressler sendromu) ve postperikardiyotomi sendromu (postkommisüromi sendromu).
• Toksik maruziyet: Asbestoz ve amiodoron, bleomisin, bromokriptin, sikofosfamit, metotreksat, metiserjid, minoksidil, mitomisin, oksiprenolol, praktolol, prokarbazin ve skleroterapötik unsurlar içeren ilaçlar. Lupus plöreziye neden olan ilaçlar arasında hidralazin, prokianamid ve kinidin bulunur.
• Sindirim sistemiyle ilgili nedenler: İnflamatuvar bağırsak hastalığı ve spontan bakteriyel plörit (kuru iltihap).
• Genetik nedenler: Ailevi Akdeniz ateşi.
• Hematolojik-onkolojik nedenler: Kötücül tümör ve orak hücre hastalığı.
• Bulaşıcı nedenler: Viral (adenovirüs, Coxsackie virüsleri, sitomegalovirüs, Epstein-Barr virüsü, grip, kabakulak, parainfluenza ve respiratuar sinsityal virüs), bakteriyel (Akdeniz benekli ateşi ve parapnömonik veya tüberküloz plörit), parazitik (amibiyaz ve paragonimiyaz).
• İltihaplı tepkisel nedenler: Eozinofilik plörit.
• Böbrekle ilgili nedenler: Kronik böbrek yetmezliği ve böbrekte kapsüler hematom.
• Romatolojik nedenler: Lupus plörit, romatizmalı plörit, Sjörgen sendromu.

Plöretik göğüs ağrılı bütün hastalar; geçmiş kayıtları, fiziksel muayeneleri ve göğüs radyografisiyle değerlendirilmelidir. Elektrokardiyografi, özellikle miyokardiyal enfarktüs, akciğer ambolisi veya perikarditten şüpheleniliyorsa yararlıdır. Plöretik ağrıyla ilişkilendirilen bu belirleyici teşhisler dışarıda bırakıldığında, zatülcenp teşhisi konulur.

Zatülcenbin çeşitli nedenleri arasında viral zatülcenp en yaygın olanıdır. Bazı hastalar, başka nedenler arayan ek tanısal testlerden yararlanabilir.

Esas nedeni hedefleyen özel tedavilere ilaveten, zatülcenp tedavisi genellikle steroid yapıda olmayan iltihap önleyici ilaçlarla (NSAID’ler) ağrı kontrolünü de içerir.

Yerine getirilmesi gereken belli başlı özel tavsiyeler şunlar:

• Zatülcenp teşhisi konmadan önce, yaşamı tehdit eden plöretik ağrının nedenlerini teşhis etmek ya da elemek için, ayrıntılı bir geçmiş incelemesi ve fiziksel muayene yapılmalıdır.
• Pulmoner emboli, yaşamı tehdit eden plöretik göğüs ağrısının en sık gözlenen nedenidir; bu, plöretik göğüs ağrısı bütün hastalarda göz önünde tutulmalıdır. Değerlendirmede gerekli klinik karar kuralları, D-Dimer testi ve görüntüleme çalışmaları yer almalıdır.
• Plöretik ağrılı hastalar, altta yatan zatürreeyi teşhis etmek ya da elemek için göğüs radyografisi yaptırmalıdır.
• Plöretik ağrı için NSAID’ler verilmelidir.

Son değerlendirme gösteriyor ki NSAID’ler, post kardiyak injuri sendromlu hastalarda ilk tedavi tercihidir, kortikosteroidlerse genellikle NSAID’lere toleranssız veya tepki vermeyen hastalarda kullanılır. Lupusun yanı sıra plöritli hastalara ağızdan alınan kortikosteroidler tavsiye edilir ama bunların, romatoid plöritin seyrini etkiledikleri görülmemiştir.

Tüberküloz plörit, iltihap ve fibrozisle ilişkilendirilse de, sistemik kortikosteroidlerin tüberküloz plörit tedavisindeki rolü tartışmalıdır. HIV’ye yakalanmamış hastalarla yapılan rastgele ve yarı rastgele çalışmaların küçük bir kısmı, kortikosteroidlerin; kalıcı akciğer faaliyetinde temel değişiklik bakımından, steroidlerden hiç etkilenmediğini göstermiştir. Bu çalışmalar, göğüs zarı sızıntısı, kalınlaşması veya yapışması olan hasta sayısının azalması bağlamında önemli bir yarar sağlamasa  da kanıtlar, steroidlerin etkili bir tedavi olup olmadığını belirlemede yetersiz kalmıştır.

Doktorlar, konunun mali durumla ilişkisine dair  hiç açıklama yapmamayı tercih etmişlerdir.

Çalışmanın önemli noktaları

• Plöretik ağrılı hastaların değerlendirilmesi, yaşamı tehdit eden rahatsızlıkların göz önünde bulundurulmasıyla başlamalıdır. Acil servise gelen plöretik ağrılı hastaların %5 ila %21’inde akciğer embolisi olabilir. Miyokard enfarktüsü ve pnömotorak da, plöretik ağrılı hastalar arasında önemli tanısal varlıklardır. Plöretik ağrının bütün bu potansiyel ciddi nedenleri dakikalar ya da saatler içinde geçer; kötücül tümörler, romatoid artrit veya tüberkülozsa günler veya haftalarca süren plöretik ağrıya yol açabilir.
• Klinik görünüme gelince, plöratik ağrı genelde keskindir ve hareketle kötüleşir. Çoğu hasta, ağrılı alanın hareketini kısıtlayan bir konum alır.
• Plöretik ağrının sırt üstü konumdan dik konuma geçince hafiflemesi perikarditte klasiktir. Plöretik göğüs ağrısıyla bağlantılı nefes darlığı yaşanıyorsa, genellikle bu durum akciğer embolisi, pnömotoraks ve zatürreeye işaret eder. Plöretik ağrı miyokard enfarktüsün bir özelliği değildir ama kardiyak iskemili bazı hastalar bu tür ağrı yaşayabilir.
• Plöretik göğüs ağrılı bütün hastalar geçmiş kayıtlar, fiziksel muayene ve göğüs radyografisiyle değerlendirilmelidir. Geçmiş kayıtlarında veya fiziksel muayenesinde miyokard enfarktüs, akciğer embolisi veya perikardit görünen hastalar elektrokardiyogram yaptırmalıdır. Wells kriterleri gibi standart kriterler ve de D-Dimer testi, akciğer embolisini elemek için kullanılabilir. Perikardit, elektrokardiyogramda diffüz konkav, genellikle yukarı ST-segment ve PR-segment depresyonuyla ilişkilendirilir.
• Zatülcenp genelde çeşitli virüslerin bir tanesinin enfeksiyonuyla beraber ortaya çıkar. Zatülcenp, genellikle romatoid artridin başlangıç belirtisi olmaz. Romatoid artrit, göğüs zarı sıvısının düşük glikoz seviyesi ve yüksek laktat dehidrogenazla ayırt edilir. Ailevi Akdeniz ateşinde ise tekrarlayan ateş, genellikle zatülcenp, eklem ağrısı ve yılancık benzeri deri hastalığıyla ilişkilendirilir. Zatülcenbin başka nadir nedenleri arasında post kardiyak injuri sendromu ve tüberküloz plörit de bulunur.
• NSAID’ler, zatülcenp tedavisinin ana dayanağıdır. Narkotikler de ek ağrı kontrolü için kullanılabilir. Doktorlar, zatülcenpten sorumlu esas nedeni de tedavi etmelidir. Kolsişin, ailevi Akdeniz ateşinde geniş ölçüde kullanılan bir tedavidir. Sistemik kortikosteroidler, sistemik lupus eritematozusla (deri kızarması) ilişkilendirilen zatülcenbi hafifletebilir ama romatoid veya tüberküloz plöritli hastalarda daha az etki gösterebilir.