• İçindekiler
• Respituar Sinsisyal Virüs (RSV)
• Beşinci Hastalık
• El-Ayak-Ağız Hastalığı
• Çocuk Hastalıkları
• Krup
• Kızıl Hastalığı
• İmpetigo
• Kawasaki Hastalığı
• Reye Sendromu
• Boğmaca

Respituar Sinsisyal Virüs (RSV)

Respituar sinsisyal virüs (RSV), çok yaygın bir çocuk hastalığıdır. Mevsimsel gripten bile yaygındır. Çocuklarda gripten daha çok soruna neden olur.

Çoğumuz iki yaş civarında RSV’ye maruz kalmışızdır. RSV’nin ateş, akan burun ve öksürük gibi bazı belirtileri, soğuk algınlığı ve grip belirtileriyle aynıdır.

Bir yaşından küçük bebekler için RSV, en yaygın zatürre ve bronşit nedenidir, akciğerlerdeki küçük hava deliklerinin bir iltihabıdır. Hırıltılı solunum bu durumların habercisidir, bazen hastanede tedavi edilmesi gerekir. Ne var ki küçük çocukların yalnızca %25 ila %40’ının ilk RSV enfeksiyonlarında fark edilir öksürük olmaz. Hatta %2’si veya daha azı hastaneye yatırılır.

RSV enfeksiyonları bir ila iki hafta sürer. RSV’ye bir kere yakalandınız mı bağışıklık kazanmazsınız. RSV enfeksiyonuna her yaşta yakalanabilirsiniz ama birkaç kere geçirdiniz mi size artık soğuk algınlığı gibi gelir.

Beşinci Hastalık

Beşinci hastalığa “tokatlanmış yanak” hastalığı da denir çünkü yüzde, tokat izi gibi görünen kırmızı bir döküntüye neden olur. Çocuğun gövdesinde ve bacaklarında da benek benek kırmızı döküntüler belirebilir. Beşinci hastalık, çocuğu her zaman hasta düşürmez ama başlangıçta, döküntü ortaya çıkmadan önce, soğuk algınlığı gibi gelebilir.

Şifreli isim, bir yüzyıl önce, bir Fransız doktorun, göstergesi döküntü olan yaygın çocuk hastalıklarına rakamlar vermesinden kalan tıbbi bir terim. Mesela, “kızamık” birinci hastalık, “kızıl hastalığı” ikinci hastalık vb.

Beşinci hastalığa, insan parvovirüs B19 adındaki bir virüsün yol açtığını biliyoruz. Çocukların %20’si hastalığa beş yaşından önce yakalanabilir, %60’ı da 19 yaşına kadar yakalanmış olur. Enfeksiyonlar genelde çok ciddi değildir ve 7 ila 10 gün arasında yok olur. Virüsün bulaştığı birçok çocuk, hiçbir belirti göstermez.

Ne var ki parvovirüs B19 enfeksiyonu, yeni bir eklem ağrısı başlatabilir romatoid artritle karıştırılabilir. Bu belirtiler genelde üç hafta içinde yok olur.

El-Ayak-Ağız Hastalığı

El, ayak ve ağız hastalığı, sadece çiftlik hayvanlarına bulaşan şap hastalığıyla karıştırılmamalıdır. Yaygın bir çocuk hastalığı olan el, ayak ve ağız hastalığı, ağzın içinde ve avuç içleriyle ayak tabanlarında kabarcıklar veya iltihaplarla birlikte ateşe yol açar. Kalçada da kabarcıklar çıkabilir ama bu, hastalığın isminin dışında bırakılmıştır.

El, ayak ve ağız hastalığına, enterovirüsler denilen çeşitli virüsler yol açabilir. ABD’de, hastalığa genelde koksakivirüs A16 adlı bir virüs neden olur. Bu virüs genelde yaz ve sonbahar başında insandan insana yayılır.

El, ayak ve ağız hastalığı bir sürü huzursuzluk yaratabilir ama çoğu çocuk için çok ciddi değildir ve bir hafta ila 10 gün içinde kendi kendine yok olur.

Çocuk Hastalıkları

Bu çocuk hastalıklarını duymamış olabilirsiniz ama sandığınızdan daha yaygınlar.

Hastalıklı günler çocuk olmanın bir parçası; çocukluk hastalıklarıyla ilgilenmek de anne baba olmanın. Merak edersiniz: Bu tuhaf döküntü de nesi? Bu öksürük kulağa niye öncekinden de kötü geliyor? Buna ben de yakalanacak mıyım?

Anne babalar deneyimleri sayesinde, kulak enfeksiyonları, göz nezleleri, kıl kurtları, soğuk algınlıkları ve grip hakkında her şeyi öğrenir. Bunlar size çok tanıdık gelebilir ama bilemeyeceğiniz kocaman bir çocuk hastalıkları dünyası var.

Bu çocuk hastalıklarının çoğu virüs ya da bakteri kaynaklı enfeksiyonlardır. Yani, çocuğunuzun eski usul sabun ve su yöntemiyle ellerini temiz tutması teşvik edilerek hastalıklar bir ölçüye kadar önlenebilirler. “Öksürük adabı”nı alışkanlık haline getirmek de çocuk hastalıklarının yayılmasını azaltmanın başka önemli bir yoludur. Çocuklara, öksürdüklerinde ağızlarının kapatılması, ardından da ellerinin yıkanması öğretilmelidir.

 

Krup

Krup, genelde nezleye de yol açan, parainfluenza isimli bir grup virüsün neden olduğu bir çocuk hastalığıdır. Krupun ana belirtisi, bazen bir fokun çıkardığı sese benzeyen “havlama” öksürüğüdür. Krup, hastanede tedavi gerektirecek kadar ciddi olabilir. Kruplu çocukların %6’sına kadarı hastanede tedavi altına alınır ama durum nadiren hayatidir. Ciddi durumlarda, tedavi, hastalık bitene kadar, hasta çocuğun nefes alışı normal seyrini alana kadar devam eder. Bir krup vakası sıklıkla bir hafta sonunda sona erer.

Her yıl 100 çocuktan 2’sinin krupa yakalandığı tahmin ediliyor. Hastalığa yakalanan çocuklar genelde 6 yaşından küçüktür ve krup, en sık 2 yaşındaki çocuklarda görülür.

Kızıl Hastalığı

Kızıl hastalığı, bazen A grubu streptokokus isimli bakterinin yol açtığı bir enfeksiyon olan streptekok boğaz ağrısıyla ortaya çıkan bir döküntüdür. Streptokok boğaz ağrısı olan bir çocuğun genelde çok iltihaplı bir boğazı ve yüksek ateşi olacaktır. Kızıl hastalığının döküntüsü göğüsle karın altında başlar ve tüm vücuda yayılır. Döküntünün rengi koltukaltlarında daha koyu olabilir. Çocuğun dili, kıpkırmızı görünen tat alma cisimcikleri haricinde beyazımsı bir görünüm alabilir, “çilek dil” olarak bilinen bir belirtidir bu. Yüzde kızarma, ağzın etrafında ise daha solgun bir alan olabilir.

Kızıl hastalığı bir zamanların korkulan ve ölümcül çocuk hastalıklarındandı ama şimdi antibiyotiklerle kolayca tedavi edilebiliyor. Kızıl hastalığı, artık sadece bir döküntü çeşidi.

İmpetigo

İmpetigo, bakteriyel bir cilt enfeksiyonudur. Çocuklardaki en yaygın üçüncü cilt durumudur, 2 ila 6 yaşlarındaki çocuklarda sıklıkla görülür. Çok bulaşıcıdır ve yetişkinlere de geçebilir.

İmpetigo ciltte, sıvı akıtan, üstte bal rengi bir kabuk oluşturan kaşıntılı küçük şişlik veya iltihap kümeleri halinde ortaya çıkar. İltihaptan sızan sıvıya dokunmak, ciltteki impetigo enfeksiyonunu çocuğun vücudundaki değişik kısımların yanı sıra diğer insanlara da yayabilir.

Bir impetigo enfeksiyonunu temizlemek için reçeteyle yazılan antibiyotikler gerekir. Böylece iltihaplar, yaralara neden olmadan iyileşir.

Kawasaki Hastalığı

Kawasaki hastalığı, bilinen bir nedeni olmayan çok nadir bir çocuk hastalığıdır. Yüksek ateş, döküntü, kırmızı avuç içleri ve ayak tabanları, şiş eller ve ayaklar, kanlanmış gözler, şiş lenf bezleri ve çatlamış dudaklar gibi belirtilerin özel bir birleşimidir. Hastalık, kalbe giden damarların iltihaplanmasına ve kalbin zarar görmesine neden olabilir. Hastanede, doktorlar Kawasaki hastalığını vücudun bağışıklık durumunu artıran yüksek dozda ilaçlarla tedavi eder.

Hastalığı ilk kez 1960’lı yıllarda, Japonya’da Tomisaku Kawasaki isminde bir doktor keşfettiği için bu ismi almıştır. Hastaların çoğu, 5 yaşından küçüktür.

Çocukları hasta eden her neyse, on yıllardır araştırmacılar tarafından bulunamıyor. Fakat bilim insanları arasında bir enfeksiyon ya da bir virüsün, belli bir genetik özelliğe sahip çocuklarda bu reaksiyonu tetiklediği yönünde çekişmeli bir fikir var.

Reye Sendromu

Reye Sendromu, çok ciddi ama aynı zamanda son derece nadir bir çocuk hastalığıdır. Eğer çocuklara niçin Aspirin vermemeniz gerektiğini merak ettiyseniz nedeni Reye’dır. Reye Sendromu, suçiçeği ya da grip gibi virüs kaynaklı bir hastalıktan sonra birden ortaya çıkar. Karaciğer sorunlarına, kökten davranış ve kişilik değişikliklerine, bilinç kaybına, nöbetlere ve komaya yol açan beyin şişmesine neden olur. Reye Sendromu’na yakalanan çocukların %30’u hayatını kaybediyor.

Reye Sendromu’nun nedeni hâlâ bilinmiyor ama virüs kaynaklı bir hastalık sırasında Aspirin almakla bir şekilde ilişkili olduğuna dair birçok kanıt var.

Amerika Hastalıktan Korunma ve Önleme Merkezleri, Aspirin’le Reye Sendromu arasındaki olası bağlantı hakkında ilk kez 1980 yılında uyarıda bulundu. Sonrasında, her sene bildirilen vakaların sayısında belirgin bir azalma oldu; 1980 yılında 555 vaka bildirilmişken 1994 ve 1997 yılları arasında %2’den fazla olmayan bir orana düştü. Şimdi her 10 yılda bir kereden fazla gördüğümüz bir hastalık değil .

Boğmaca

Pertussis ya da “boğmaca”, bulaşıcı bir bakteriyel enfeksiyondur. Yetişkinler de çocuklar da hastalığa yakalanabilir ama yenidoğanlar daha ciddi hastalanabilir. Hastalığa boğmaca deniliyor çünkü bir çocuğun, soluksuz kalıp derin derin nefes alarak hırıltılı sesler çıkaracak kadar sert ve sık öksürmesine yol açabilir.

Amerika Hastalıktan Korunma ve Önleme Merkezleri’ne göre, boğmacaya yakalanan 12 aydan küçük bebeklerin yarısından fazlasının hastanede tedavi görmesi gerekiyor.

Bütün çocuklar boğmacaya karşı aşılanmalıdır. Yetişkinlerin de takviye aşıya ihtiyacı vardır. Aşı ve takviye programlarını doktorunuza sorun.

Aşılar, boğmacayı geçmişe göre çok daha az yaygın hale getirdi ama her yıl bildirilen vakaların sayısı 1980 yılından beri artışta.

Aşılandıktan sonra boğmacaya bağışıklık beş ila on yılda geçer, bu nedenle çocukken aşılanan bazı yetişkinler belli bir süre sonra artık hastalıktan korunmaz. Boğmacaya yakalanan yetişkinler ciddi belirtiler göstermeyebilir ve enfeksiyonu küçük çocuklara bulaştırma riski de artar.