• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Belirtiler
• Muayene
• Teşhis
• Tedavi
• Evde Tedavi

Nedir

Ağrılı adet dönemleri, bir kadının kramplı karın ağrısı, keskin ya da gelip giden acı veya muhtemelen sırt ağrısı olduğu dönemlerdir.

Adet dönemlerinizde biraz ağrı normal olsa da aşırı ağrı normal değildir. Ağrılı adet dönemleri için kullanılan tıbbi terim ağrılı adettir (dismenore).

Pek çok kadında ağrılı dönem vardır. Bazen ağrı her adet döngüsü sırasında birkaç gün boyunca alışıla gelmiş ev, iş veya okulla ilgili faaliyetleri zorlaştırır. Ağrılı adet görme genç yaşlarda ve 20’li yaşlardaki kadınlar arasında okul ve iş kaybının önde gelen nedenidir.

Sebepler

Ağrılı adet dönemleri nedenine bağlı olarak iki gruba ayrılır:

• Primer dismenore
• Sekonder dismenore

Primer dismenore sağlıklı genç kadınlarda adet döneminin ilk başlangıcında oluşan adet ağrısıdır. Bu ağrı genellikle rahim veya diğer pelvik organlarla ilgili belirli bir sorunla ilişkili değildir. Bu durumda rahimde üretilen prostaglandin hormonunun artmış aktivitesinin rol oynadığı düşünülmektedir.

Sekonder dismenore adetleri normal olan ve sık sık rahim veya diğer pelvik organlarında sorunlar yaşayan kadınlarda daha sonra gelişen adet ağrısıdır. Mesela:

• Endometriyoz
• Fibroid (lifli tümör)
• Bakırdan yapılmış rahim içi araç (IUD)
• Pelvik inflamatuvar hastalığı
• Adet öncesi sendromu  (PMS)
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon
• Stres ve kaygı

Belirtiler

• Artan veya fena kokulu vajinal akıntı
• Ateş ve kasık ağrısı
• Ani veya şiddetli ağrı, adet döneminiz özellikle bir haftadan daha fazla gecikmişse ve cinsel aktiviteniz varsa;

Eğer bunlardan sizde varsa hemen doktorunuzu arayın:

• Tedavilerden 3 ay sonra ağrınız yoksa.
• Ağrınız var ve spiral en fazla 3 ay önce yerleştirilmişse.
• Kan pıhtıları geliyorsa veya ağrıyla birlikte başka belirtiler varsa.
• Ağrınız, adetinizden başka zamanlarda ortaya çıkıyorsa, adetiniz başlamadan en fazla 5 gün önceden başlıyorsa veya süre bittikten sonrada devam ediyorsa.

Muayene

Doktorunuz sizi muayene edecek, kasık ve karnınızla yakından ilgilenecek ve tıbbi geçmişiniz ayrıca güncel belirtiler hakkında sorular soracak, mesela:

• Adetleriniz başladığında kaç yaşındaydınız?
• Her zaman sancılı mı olur? Eğer değilse ağrı ne zaman başladı?
• Ağrıyı adet döneminizde ne zaman hissettiniz?
• Ağrı keskin, hafif, aralıklı, sürekli, acıtıcı veya kramp şeklinde mi?
• Cinselliğiniz aktif mi?
• Doğum kontrol hapı kullanıyor musunuz? Hangi tür?
• Son adet döneminiz ne zamandı?
• Son adet döneminizin akışı sizin için normal miktarda mıydı?
• Adetleriniz yoğun veya uzun süreli (5 günden uzun süren) olma eğiliminde mi?
• Kan pıhtıları geçti mi?
• Adet dönemleri genellikle düzenli ve tahmin edilebilir mi?
• Adet kanamasında tampon kullanıyor musunuz?
• Rahatsızlığı gidermeye çalışırken ne yaptınız? Ne kadar etkili oldu?
• Herhangi bir şey ağrıyı daha fena yapıyor mu?
• Herhangi başka belirtiler var mı?

Teşhis

Yapılabilir testler ve işlemler şunlardır:

• Tam kan sayımı (CBC)
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları dışlamak için kültürler
• Laparoskopi
• Ultrason

Tedavi

Tedavi ağrınızın nedenlerinin ne olduğuna bağlıdır.

Sağlık kuruluşunuz adet ağrılarını gidermek için doğum kontrol hapları reçete edebilir. Eğer doğum kontrolü için haplara ihtiyacınız yoksa 6 ila 12 ay sonra kullanmayı bırakabilirsiniz. Birçok kadın ilaçları bıraktıktan sonra bile belirtilerde rahatlaması devam eder.

Doktorunuz reçeteli ağrı kesiciler yazabilir. Spiralden kaynaklanan ağrılar için doktorunuzun önerileri olabilir:

• Yerleştirdikten bir yıl sonra bekliyorum. Birçok kadının ağrılı dönemlerinde çıkar.
• Spiral çıkarılır ve başka bir doğum kontrol türü kullanılır.
• Genellikle hafif ve az ağrılı adetlerde uygulanan progesteron içeren farklı bir tip spiralle değiştirilir.

Eğer diğer tedavilerde ağrınızı hafifletmiyorsa ameliyat gerekebilir. Ameliyat kistleri, miyomu, nedbe dokusunu veya rahminizi (histerektomi) almak için yapılabilir.

Evde Tedavi

Aşağıdaki adımlar reçeteli ilaçlardan kaçınmanızı sağlayabilir:

• Göbek deliğinizin altına alt karın bölgenize bir sıcak su torbası koyun. Asla torbanın üzerinde uyumayın.
• Alt karın bölgenizin çevresine parmak uçlarınızla hafif dairesel masajlar yapın.
• Sıcak içecekler için.
• Hafif ama sık yemekler yiyin.
• Sağlıklı tahıllar, meyve ve sebze gibi karbonhidrat açısından zengin ancak tuz, şeker, alkol ve kafein düşük bir beslenme uygulayın.
• Yatarken bacaklarınızı yüksekte tutun veya dizlerinizi bükerek yan yatın.
• Meditasyon ve yoga gibi rahatlama yöntemlerini uygulayın.
• İbuprofen gibi reçetesiz satılan iltihap önleyici ilaçlar deneyin. Adetinizin başlaması beklenilenden önceki gün almaya başlayın ve adetin ilk birkaç günü düzenli olarak devam edin.
• Eğer ağrınız PMS’den (adet öncesi sendromu) kaynaklıysa özellikle B6 vitamini, kalsiyum ve magnezyum takviyelerini deneyin..
• Sıcak duş ve banyo alın.
• Yürüyüş veya pelvik sallayıcı egzersizler dahil olmak üzere düzenli olarak egzersiz yapın.
• Eğer aşırı kilolu iseniz kilo verin. Düzenli olarak aerobik egzersizi yapın.

Eğer bu kişisel bakım önlemleri işe yaramazsa doktorunuz ilaç reçetesi verebilir, mesela:

• Antibiyotikler
• Antidepresanlar
• Doğum kontrol hapları
• Reçeteli antiinflamatuvar ilaçlar
• Reçeteli ağrı kesiciler (kısa süreli olarak uyuşturucu dahil)