• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayene
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı

Nedir

Arka Çapraz Bağ Yaralanmaları

Arka çapraz bağ yaralanmaları daha iyi bilinen ön çapraz bağ yaralanmalarından daha az meydana gelen bir sakatlanmadır. Arka çapraz bağla ön çapraz bağ, dizi bir arada tutar. Bağ dokulardan herhangi biri yırtıldığında ağrı, şiş veya eklemin tutmaması gibi sorunlar yaşayabilirsiniz.

Bağ  dokular bir kemiği ötekine bağlayan güçlü doku bağlarıdır. Çapraz bağ dokuları uyluk kemiğini (femur) kaval  kemiğine (tibiya) bağlar. Ön ve arka çapraz bağları birlikte dizde çapraz bir şekil oluştur.

Arka çapraz bağ yaralanması her ne kadar ön çapraz bağ yırtılmasına göre daha az ağrıya, sakatlığa ve eklem tutmazlığına neden olsa da, yine de sizi haftalarca veya daha fazla bir süre sakat bırakabilir.

Belirtileri

Belirtiler

Bir arka çapraz bağ yaralanmasının işaretleri şunları içerir:

• Dizde hafif veya orta şiddette ağrı
• Sakatlanmadan sonraki üç saat içinde dizin hızlı bir şeklide şişmesi ve dokununca acıma
• Diz çökme veya çömelme hareketlerinde ağrı
• Hafif topallama veya yürürken zorlanma
• Dizde bir tutmama veya gevşeklik duygusu, dizin birden boşalması
• Koşma, yavaşlama, yokuş yukarı yürüme, merdiven tırmanma sırasında ağrı

Arka çapraz bağ yaralanması olan birçok insan, ön çapraz bağ yaralanmalarının klasik işareti olan kopma sesini duymaz. Belirti ve işaretler öyle zayıf olabilir ki herhangi bir sorun olduğunu fark edemeyebilirsiniz. Zaman içinde diz ağrısı kötüleşir ve dizinize daha az güvenmeye başlarsınız. Dizin başka kısımları da etkilenmişse, belirti ve işaretleriniz daha şiddetli olur.

Sebepleri

Sebepler

Arka çapraz bağı kaval kemiğinizin tam dizinizin altında sert bir darbe almasıyla veya bükük bir diz üstüne düştüğünüz zaman yırtılabilir. Bu sakatlanmalar şu durumlarda yaygın görülür:

• Motorlu araç kazaları: Ön panel sakatlanması da denilen bu sakatlanmada şoförün veya yolcunun bükük dizi ön panele çarpar ve kaval kemini tam dizin altından iterek arka çapraz bağın yırtılmasına sebep olur.
• Temas sporları: Futbol, Amerikan futbolu gibi temas sporcuları, ayak uçları aşağı bakarken bükülmüş bir diz üstüne düştükleri zaman arka çapraz bağlarını yırtabilirler. Yere en önce kaval kemiği değerek şiddetle arkaya itilir. Diziniz bükülmüşken darbe almak da aynı yaralanmaya neden olabilir.

Dizinizi normal olanın ötesinde eğmek veya uzatmak, bacağınız bükükken diz kenarından darbe almak da bu sakatlanmaya yol açar.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Arka çapraz bağ sakatlanması yaşama riskinizi artıran faktörler şunlardır:

• Cinsiyet: Erkeklerin arka çapraz bağ yaralanması riski kadınlardan daha yüksektir.
• Sporlar: Futbol gibi temas gerektiren sporlara katılmak arka çapraz bağ sakatlanmaları riskini yükseltir.

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Birçok vakada dizde bulunan diğer yapılar da, örneğin diğer bağ dokular veya kıkırdak yapılar arka çapraz bağ yaralanmasıyla birlikte zarar görür. Uzun dönemli diz ağrınız veya eklemin tutmaması durumlarının süresi bu yapılardan kaçının zarar gördüğüne bağlı olarak değişiklik gösterir.

Ayrıca sakatlanan dizinizde daha sonra bir kireçlenmenin oluşma ihtimali vardır.

Muayene

Randevunuza hazırlanmak

Eğer diz sakatlanmanız şiddetliyse acil tıbbi yardım almalısınız. Ne var ki, bazı vakalarda önce aile doktoruna danışabilirsiniz. O sizi ortopedik cerrahi konusunda uzman bir doktora yönlendirecektir.

Ne yapabilirsiniz

Şu bilgileri içeren bir liste oluşturabilirsiniz:

• Belirtilerinizin ayrıntılı bir listesi
• Geçmişte yaşadığı tıbbi sorunlar hakkında bilgi
• Anne ve babanızın veya kardeşlerinizin tıbbi sorunları hakkında bilgi
• Kullandığınız bütün ilaçlar ve beslenmeyle ilgili takviyeler
• Doktorunuza sormak istediğiniz sorular

Doktorunuzdan ne beklemeli

• Tıbbi geçmiş: Doktorunuz size kaza veya sakatlanma hakkında, dizinizle ilgili sorunlarınız, belirtilerin ne kadar zamandan beri var olduğu, bir diz sakatlığı geçmişinizin olup olmadığı hakkında sorular sorar.
• Dizin fiziksel muayenesi: Doktorunuz sakatlanmayı, gevşekliği veya dizdeki kanama kaynaklı sıvı birikmesini hissetmek için dizinizi eliyle yoklar. Dizinizi farklı yönlerde bükebilir, dizinizin doğru konumda olup olmadığını görmek için ayağa kalkmanızı veya yürümenizi isteyebilir. Doktorunuz dizinizde veya kaval kemiğinizde herhangi bir anormal konum veya hareket olup olmadığını görmek için sakat dizinizi sağlıklı olan dizinizle karşılaştıracaktır.
• Öne çekmece testi: Bu testte diziniz bükükken sır üstü uzanırsınız. Doktorunuz nazikçe bacağınızın alt kısmını dizinizden geriye doğru iter. Eğer bacak geriye doğru aşırı gidiyorsa, arka çapraz bağ dokunuz yırtılmış olabilir.

Testleri

Testler ve Teşhis

• Röntgen: Röntgen bir bağ dokusu hasarını tespit edemese de, kemik kırıklarını ortaya çıkarabilir. Arka çapraz bağ yaralanması olan insanlar bazen kopma kırıkları yaşayabilirler. Kopma kırığında bağdokuya ilişik olan küçük bir kemik ana kemikten ayrılır.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Bu ağrısız yöntem vücudunuzun yumuşak dokularının bilgisayar görüntülerini oluşturmak için manyetik alanları kullanır. Bir MR görüntülemesi bir arka çapraz bağ yaralanmasını açık bir şekilde göstererek diğer diz bağ dokularının veya kıkırdağın zarar görüp görmediğini tespit eder.
• Artroskopi: Diz sakatlanmanızın ne kadar kapsamlı olduğu belirsizse diz ekleminizin içine bakmak için artroskopi denilen cerrahi bir teknik kullanılabilir. Küçük, ışıklı ve kameralı bir boru küçük bir kesikten diz ekleminize sokulur. Doktor diz ekleminizin içindeki görüntüleri bir bilgisayar veya TV ekranından seyreder.

Tedavisi

Tedaviler ve İlaçlar

En iyi tedavinin hangisi olduğu sakatlanmanızın kapsamına ve sakatlanmanın hemen mi olduğu veya uzun zaman önce mi meydana geldiğine bağlıdır.

İlaçlar

İbuprofen ve naproksen sodyum gibi reçetesiz satılan steroid olmayan iltihap kurutucu ilaçlar ağrınızı ve şişi indirmeye yardımcı olabilir.

Terapiler.-

• Hafif le orta şiddette diz sakatlanmalarında korumak, dinlendirmek, buz, sargı ve yukarı kaldırmak yardımcı olur.
• Fiziksel terapi Fizik terapisti dizinizi daha güçlü hale getirip diz işlevlerini geliştirecek egzersizleri size öğretebilir. Ayrıca rehabilitasyon sırasında bir dizliğe veya koltuk değneklerine ihtiyaç duyabilirsiniz.

Ameliyat ve diğer işlemler

• Eklem aspirasyonu: Bu işlemde eklemden sıvı çekmek için bir şırınga kullanılır. Eğer dizinizdeki şiş dizin hareket kabiliyetini sınırlandırıyorsa, dizinizi ve bacak kaslarınızı kullanmanızı önlüyorsa aspirasyon işlemi yapılabilir.

Ameliyat: Eğer ameliyatınız şiddetliyse, özellikle diğer diz doku yırtılmaları, kıkırdak hasarı veya kemik kırığıyla bir aradaysa dizinizin yeniden yapılandırılması için ameliyata ihtiyaç duyabilirsiniz. Ameliyat ayrıca rehabilitasyona rağmen diz tutmazlığında inatçılık varsa da tavsiye edilebilir

Yaşam Tarzı

Hayat Tarzı ve Ev Tedavileri

• Sakatlanmış dizinizi dinlendirin ve daha öte sakatlanmalardan koruyun. Koltuk değneği kullanmanız gerekebilir.
• Üç gün boyunca veya ağrı kaybolana kadar her üç dört saatte bir 20 ila 30 dakika dizinize buz koyun.
• Dizinizin altına bir yastık koyarak onu yukarı kaldırın.
• İhtiyaç duyduğunuzda ağrı kesici alın.
• Dizinizin etrafına elastik bir bandaj sarın.