• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Ayak Bileği-Kol İndeks (ACI)

Ayak bileği-kol indeks testi, periferik atardamar hastalığı (PAD) riskini kontrol etmek için çabuk ve invaziv olmayan bir yöntemdir. Periferik atardamar hastalığında, bacaklarınızdaki ya da kollarınızdaki atardamarlarda tıkanma ya da daralma gelişir. Periferik atardamar hastalığı olan kişilerde kalp krizi, inme, zayıf dolaşım ve bacak ağrısı gelişme riski yüksektir.

Ayak bileği-kol indeksi testi, ayak bileğinizdeki kan basıncı ile kolunuzdaki kan basıncını karşılaştırır. Ayak bileği-kol indeksinin düşük olması dolaşım problemlerine, kalp krizine ve inmeye yol açan bacaklarda atardamar tıkanıklığı olduğuna işaret edebilir. Ayak bileği-kol indeksi testi tıkalı ya da daralmış atardamarların tespit edilmesi için karotis ultrasonu ve karın ultrasonu ile birlikte önerilir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Ayak bileği-kol indeksi testi, bacaklardaki ve kollardaki atardamarlarda tıkanıklık gelişmesi anlamına gelen periferik atardamar hastalığının olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır.

Eğer 50 yaşın üzerindeyseniz ve aşağıdaki periferik atardamar hastalığının risk faktörlerinden herhangi birini taşıyorsanız, bu testi yaptırmanız gerekip gerekmediğini doktorunuza sorun:  

• Sigara içmek ya da eskiden sigara kullanmış olmak
• Diyabet
• Fazla kilolu olmak (vücut kütle indeksinin 25 ya da üzerinde olması)
• Yüksek kan basıncı
• Yüksek kolesterol

Zaten periferik atardamar hastalığı tanısı aldıysanız, tedavinizin işe yarayıp yaramadığını ya da durumunuzun kötüleşip kötüleşmediğini anlamak için doktorunuz ayak bileği-kol indeksi testi yaptırmanızı önerebilir.

Riskler

Riskler

Çoğu kişi için ayak bileği-kol indeksi testi herhangi bir fiziksel risk taşımaz. Bacağınızdaki ve ayak bileğinizdeki kan basıncı manşonu şişerken hafif rahatsızlık hissedebilirsiniz ancak bu geçicidir ve manşondaki hava boşaltıldığında geçecektir.

Eğer şiddetli bacak ve kol ağrısı yaşıyorsanız doktorunuz ayak bileği-kol indeksini önermeyebilir. Ayak bileği-kol indeksi yerine doktorunuz bacaklarınızdaki atardamarları görüntülemek için başka testler de önerebilir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Ayak bileği-kol indeksi testinin gerçekleştirileceği randevunuzdan önce genellikle özel talimatları izlemeniz gerekmeyecektir Ayak bileği-kol indeksini gerçekleştiren teknisyenin ayak bileğinize ve üst kolunuza kan basıncı manşonunu rahat yerleştirebilmesi için bol ve rahat kıyafetler giyebilirsiniz.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Test esnasında

Muayene yatağına sırtüstü yatarsınız ve bir teknisyen her iki kolunuzdaki kan basıncını, şişirilebilir bir manşon kullanarak ölçer. Daha sonra, teknisyen şişirilebilir bir manşon kullanırken doktorunuz da derinize bastırdığı elde taşınır bir Doppler ultrason aygıtı kullanarak sol ayak bileğinizde bulunan iki atardamardaki kan basıncını ölçer. Doppler aygıtı görüntü üretmek için ses dalgaları kullanır ve manşonun havası söndürüldükten sonra doktorunuzun ayak bileği atardamarlarınızdaki nabzı duymasını sağlar.

Ayak bileği-kol indeksi testi için uygulanan prosedürler, doktorunuzun tercihine bağlı olarak biraz farklı olabilir.

Ayak bileği-kol indeksi testi ağrısızdır ve rutin doktor muayenelerinde gerçekleştirilen kan basıncı ölçümüne benzer. Kan basıncınızı okuyabilmek için manşon şişirilirken kolunuzda ve ayak bileğinizde biraz basınç hissedebilirsiniz

Testin ardından

Ayak bileği-kol indeksi testi birkaç dakika sürebilir ve bu testi yaptırmanız için özel önlemler almanız gerekmez. Doktorunuz test sonuçlarınız hakkında sizinle görüşecektir.  

Sonuçlar

Sonuçlar

Ayak bileği-kol indeksi testi tamamlandıktan sonra doktorunuz ayak bileği-kol indeksini, kollarınızdaki iki kan basıncı değerinden yüksek olanı, ayak bilekleri atardamarlarınızdaki iki kan basıncı değerinden yüksek olanına bölerek hesaplayacaktır. Doktorunuzun hesapladığı değere bağlı olarak ayak bileği-kol indeksi aşağıdaki durumların varlığına işaret edebilir:  

• Tıkanıklık olmaması (1.0 ila 1.3 arası). Ayak bileği-kol indeksi değerinin bu aralıkta olması büyük ihtimalle periferik atardamar hastalığınız olmadığına işaret eder. Ancak diyabet, sigara içmek ve ailede PAD öyküsü gibi bazı risk faktörlerini taşımanız durumunda bundan doktorunuza bahsedin, böylece doktorunuz riskinizi takip etmeye devam edebilir.
• Hafif şiddette tıkanıklık (0.8 ila 0.99 arası). Eğer ayak bileği-kol indeksiniz 1.0’in altında ise bacaklarınızdaki atardamarlarda bir miktar tıkanıklık olması ihtimali vardır. Ayak bileği-kol indeksi 0.9 veya altında olan kişilerde periferik atardamar hastalığı başlangıcı olabilir. Bu durumda doktorunuz durumunuzu daha yakından izlemek isteyebilir.
• Orta şiddette tıkanıklık (0.4 ila 0.79 arası) Egzersiz yaparken bacaklarınızda ve kalçanızda ağrı hissedebilirsiniz.
• Şiddetli tıkanıklık (0,4’ün altı) Eğer ayak bileği-kol indeksi bu aralıkta ise, bacak arterleriniz önemli oranda tıkalı demektir ve dinlenirken bile bacaklarınızda ağrı hissedebilirsiniz. Ayak bileği-kol indeksi 0,4’ün altındaysa bu şiddetli periferik atardamar hastalığına işaret edebilir.
• Atardamar sertleşmesi (1,3’ün üzerinde). Eğer ayak bileği-kol indeksi değeri 1,3’ün üzerindeyse bu durum, atardamarların sertleştiğine ve kan basıncı manşonu şiştikçe atardamarların sıkışmadığına işaret eder. Periferik atardamar hastalığının kontrolü için ayak bileği-kol indeksi testi yerine bir ultrason testine ihtiyacınız olabilir. Ya da kolunuzdaki ve ayak başparmağınızdaki kan basıncının karşılaştırıldığı ayak parmağı-kol indeksi testi uygulanabilir.

Tıkanıklığın şiddetine bağlı olarak doktorunuz periferik atardamar hastalığını tedavi etmek için hayat tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ya da ameliyat önerebilir. Seçenekler hakkında doktorunuzla konuşun. Sizin için en iyi tedaviye karar verebilmek için ilave görüntüleme testleri yaptırmanız da gerekebilir.

Eğer şiddetli diyabetiniz varsa ya da önemli ölçüde tıkanıklığın olduğu atardamar kireçlenmesi söz konusuysa, test ayak bileği-kol indeksini yeterli derecede ölçemeyebilir. Eğer bu hastalıklardan biri söz konusuysa bunun yerine doktorunuz yeterli test sonuçlarını edinebilmek için ayak başparmağınızdaki (ayak parmağı-kol indeksi) kan basıncını ölçebilir.