• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Risk Faktörleri
• Tedavi

Nedir

Onikomikon olarak da bilinen ayak tırnak mantarı yaygın olarak görülen bir sorundur ve en sık tedavi edilen ayak sorunlarındandır. Deri, saç ve tırnakları enfekte eden mantarlar olan dermatofitlerin neden olduğu yavaş ilerleyen bir enfeksiyondur. Maya ve küf gibi diğer mantarlar da ayak tırnak mantarlarına neden olabilirler.

Belirtiler

Mantar enfeksiyonları genellikle tırnak altında oluşur ve tırnak ucunda (kesildiği yerde) başlar. Enfeksiyon nadiren tırnak üzerinde beyaz, tozlu bir renk değişimi olarak görülür. Ayak tırnak mantar enfeksiyonlarında en sık meydana gelen değişiklikler şunlardır:

• Tırnak altında genellikle kahverengi, beyaz ya da sarı renk değişimi
• Tırnak kalınlaşması
• Tırnak altında, deri ve tırnaklara şeklini veren keratin proteininde artmış beyaz döküntüler
• Enfekte bölümün tırnak yatağından ayrılması ya da gevşemesi
• “Ufalanmış” ya da bozulmuş tırnak görünümü

Risk Faktörleri

Ayak tırnak mantarları herkesi etkileyebilir, ama yaşlanmayla birlikte daha yaygın hale gelir. Diyabet ve dolaşımı etkileyen hastalıklar gibi belirli hastalıkları olan bireyler, bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerle beraber tırnak mantar enfeksiyonlarına daha yatkındır.
Diğer risk faktörleri şunları içerir:

• Aşırı terleme ya da ayaklarda terleme eğilimi
• Sık mantar cilt enfeksiyonları
• Tırnakta travma
• Mantar gelişimine uygun nemli, karanlık ve sıcak ortam oluşturan ayakkabı tercihi

Tedavi

Tırnak mantarları genellikle görünüm ve neden olduğu belirtilerle teşhis edilir. Ama tırnak kalınlaşması ve renk değişimi de diğer belirtilerdir. Eğer belirsizlik söz konusuysa tırnaktan alınan örnekle gerçekleştirilen laboratuar testleri ile kesin tanı konulabilir.

Mantarlar cilt ve tırnak altına kolonize olduğundan tedavi edilmesi güçtür. Oral mantar önleyici ilaçlar ayak mantar tedavisindeki en etkili yollardan biri olmakla birlikte maliyeti ve olası yan etkileri nedeniyle birçok kişi tarafından tercih edilen bir seçenek değildir. Ayak mantarları için reçetesiz satılan çeşitli topikal ilaçlar mevcuttur.  Mantar, tırnak ve altında, derinde yer aldığından, özellikle tırnak boyunca önemli derecede bir yayılım olduğunda, bu tip ilaçların mantar tedavisindeki başarısı sınırlıdır.

Bir podiyatri uzmanının ofisinde yapılan tedavide ölü dokuyu çıkarma ya da keserek uzaklaştırma gerçekleştirilir. Bu tırnak kalınlığının azalmasına yardım eder ve ayakkabı yüzünden oluşan rahatsızlığı giderir. Ölü dokuyu çıkarma topikal tedavilerin etkinliğini artırabilir. Oral mantar önleyici ilaçlar ve/veya topikal tedaviler reçete edilebilir. Ayrıca yakın zamanda FDA onayı almış olan lazer tedavisini de kapsayan başka yeni mantar tedavileri de söz konusudur. 

Tırnak mantarları başarılı bir tedavi sonrasında bile tekrarlanma eğilimindedir. Bu nedenle ayağı kuru tutmayı sağlayan pudralar ve mantar önleyici ayakkabı spreyleri kullanımı gibi önleyici tedbirlerle cilt ve tırnak mantar enfeksiyonu riskinin azaltılması önerilir. Ayrıca kalınlaşma ya da renk değişimi gibi ilk belirtilerin değerlendirilmesi de tedaviye yardımcı olabilir.