Nedir?

Biofeedback ile vücudunuz (bio) hakkında bilgi (feedback - geri bildirim) elde etmeye ve ölçüm yapmaya yardım edecek olan elektriksel sensörlere bağlanırsınız. Biyofeedback sensörleri size, örneğin ağrıyı azaltmak için belirli kasları gevşetme gibi vücudunuzda küçük değişiklikleri nasıl yapacağınızı öğretir.

Aslında biofeedback, genellikle bir sağlık sorununuzu iyileştirmek ya da fiziksel performansınızı artırmak amacıyla, vücudunuzu kontrol etmek için düşüncelerinizi kullanma yeteneği kazandırır. Biofeedback genellikle bir gevşeme tekniği olarak kullanılır. 

Neden Yapılır?

Biofeedback eğitimi olarak da adlandırılan biofeedback, birçok fiziksel ve zihinsel sağlık sorununun tedavisine yardımcı olmak için kullanılır. Bunlar:
  • Anksiyete veya stres
  • Astım
  • Kemoterapinin yan etkileri
  • Kabızlık
  • Kalp problemleri
  • Yüksek kan basıncı
  • İdrar tutamama
  • İrritabl bağırsak sendromu
  • Ağrı
  • Fiziksel performans
  • Raynoud hastalığı
Biofeedback insanlara çeşitli nedenlerle çekici gelmektedir:
  • İnvaziv değildir.
  • İlaçlara olan ihtiyacı azaltabilir ya da ortadan kaldırabilir.
  • Sağlık durumları için kullandıkları ilaçları tolore edemeyen kişiler için alternatif bir tedavi olabilir.
  • İlaçlar yeteri derecede fayda sağlamadığında bir seçenek olabilir.
  • Hamilelik esnasında bazı sağlık sorunları için ilaç tedavisine alternatif olabilir.
  • Sağlıklarının sorumluluğunu almak isteyen kişilere faydalı olabilir.

Riskler

Biofeedback genel olarak güvenlidir. Ama herkes için uygun olmayabilir, bu nedenle bu tedaviye başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun. 

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Biofeedback için özel bir hazırlık yapmanıza gerek yoktur. Ancak sizin için iyi bir tedavi seçeneği olduğundan emin olabilmek için biofeedback eğitimine başlamadan önce doktorunuza danışmalısınız.

Ayrıca biofeedback terapistini dikkatle seçin. Bunun için doktorunuzdan ya da biofeedback tedavisi hakkında bilgi sahibi olan bir sağlık uzmanından, sizin durumunuzu iyileştirmek konusunda tecrübeli olan bir biofeedback terapisti önermesini isteyin. Çoğu biofeedback terapisti hemşirelik ya da fizik tedavi gibi başka bir sağlık hizmeti alanında lisans sahibidir ve bir doktorun rehberliği altında çalışmaktadır. Bazı biofeedback terapistleri uygulamada tecrübeli ve eğitimli olduklarını göstermek için sertifika sahibi olmayı seçerler.
Biofeedback terapistine tedaviye başlamadan önce aşağıdaki soruları sorun:  
  • Lisanınız ya da sertifikanız var mı?
  • Eğitiminiz ve deneyiminiz nedir?
  • Kaç biofeedback seansına ihtiyacım olduğunu düşünüyorsunuz?
  • Bunun bedeli nedir, sağlık sigortası bu tedaviyi karşılar mı?
  • Bana bir referans listesi verir misiniz?

Ne Bekleyebilirsiniz?

Bir biofeedback seansı esnasında, terapist elektriksel sensörleri vücudunuzun farklı bölgelerine uygulayacaktır. Bu sensörler, beyin dalgaları, deri sıcaklığı veya kas gerilimi gibi vücudunuzun fizyolojik durumunu gözlemler. Bu bilgi size, ses ya da yanan ışık gibi bir işaret ile geri bildirilir. Biofeedback size düşüncelerinizi, duygularınızı ve davranışlarınızı değiştirerek vücudunuzun fizyolojik tepkilerini kontrol etmeyi ya da değiştirmeyi öğretir. Bu, tedavi olmak istediğiniz sağlık sorununuza da yardımcı olabilir.

Örneğin, biofeedback baş ağrısına neden olan gergin kasları belirleyebilir. Bu şekilde ağrıyı azaltmak için spesifik kasları gevşetmek gibi vücudunuzdaki olumlu fiziksel değişimleri nasıl başlatacağınızı öğrenirsiniz. Biofeedback ile başlıca amaç bu teknikleri evde kendi başınıza kullanmayı öğrenmenizdir.

Genelde bir biofeedback seansı 30 ila 60 dakika sürer. Seansların uzunluğu ve sayısı, durumunuza ve fiziksel tepkilerinizi kontrol etmeyi ne kadar hızlı öğrendiğinize göre belirlenir. 10 seansa ihtiyacınız olabileceği gibi 50 seans da gerekebilir. Bu da daha çok maliyet ve zaman anlamına gelir. 

Biofeedback Türleri

Terapistiniz çeşitli biofeedback yöntemlerini kullanabilir. Sizin için uygun olacak tekniğin belirlenmesi sağlık probleminize ve amaçlarınıza bağlıdır. Biofeedback teknikleri şunlardır:  
  • Elektromiyografi (EMG) biofeedback. Bu biofeedback türü, gevşemeyi öğrenebilmeniz için vücudunuzdaki kasların gerilimi hakkında bilgi verir.
  • Isı (termal) biofeedback. Parmaklarınıza ya da ayaklarınıza bağlanan sensörler deri ısınızı ölçer. Stres altındayken genellikle vücut ısınız düşeceği için, düşük sonuçlar sizi gevşeme tekniklerine başlamaya teşvik eder.
  • Galvanik deri tepkisi eğitimi. Sensörler, anksiyete ve kaygıya karşı sizi uyarmak için terleme bezlerinizin aktivitelerini ve derinizdeki terleme miktarını ölçer.
  • Kalp hızı değişkenliği biofeedback. Bu biofeedback türü, genellikle kan basıncınızı, akciğer fonksiyonlarınızı, stres ve anksiyeteyi iyileştirmek için kalp hızınızı kontrol etmenize yardımcı olur.

Biofeedback Cihazları

Biofeedback eğitimini fizik tedavi kliniklerinde, tıp merkezlerinde ya da hastanelerde alabilirsiniz. Ancak bazı biofeedback cihazları ve programları ev kullanımı için satılmaktadır. Bunlardan bazıları elde taşınır portatif cihazlarken, bir kısmı da bilgisayarınıza bağlanabilir. Sizin için uygun olanı bulana kadar birkaç farklı cihazı deneyebilir ya da doktorunuzun tavsiyesini alabilirsiniz. Sağlık sigortanız varsa, biofeedback cihazlarını karşılayıp karşılamayacağını ve maliyetinin ne olacağını sigorta şirketinize danışın.  

Bazı ürünlerin biofeedback cihazı olarak satıldığı ama gerçekte olmayabileceği konusunda dikkatli olun. Ayrıca her biofeedback uzmanının yetkin olmadığını unutmayın. Eğer bir imalatçı ya da biofeedback uzmanı biofeedback cihazının hastalık için organlarınızı değerlendireceğini, kan akışınızdaki kirliliği keşfedeceğini, hastalığınızı iyileştireceğini ve vücudunuza sinyaller göndereceğini söylerse cihaz gerçek olmayabilir, bu yüzden kullanmadan önce cihazı doktorunuzla kontrol edin. 

Sonuçlar

Uzmanlar biofeedbackin tam olarak nasıl çalıştığını bilmemektedir. Ancak biofeedback hastalığınızın belirtilerini kontrol altına alabiliyor ya da aldığınız ilaç miktarını azaltıyorsa bu biofeedbackin sizin için başarılı olduğu anlamına gelir. Sonunda öğrendiğiniz biofeedback tekniklerini kendi başınıza uygulayabilirsiniz. Buna rağmen hastalığınız için olağan tedavinizi sürdürmeniz gerekebilir.

Biofeedbackin dezavantajları ise, öğrenilmesinin çok uzun sürmesi ve sağlık sigortanızın karşılamaması durumunda çok masraflı olmasıdır. Bazı durumlarda biofeedback, daha basit ve daha az masraflı olan yoga gibi diğer gevşeme tekniklerinden daha az faydalı olabilir. 
İLGİLİ MAKALE

Migren Aurası Nasıl Durdurulur?