Çocuklara Etkili Ebeveynlik Yapmak ve Disipline Sokmak

Disiplin, iyi ve uygun davranışın öğretilmesi olarak düşünülmelidir. Etkili ebeveynlik teknikleri, disiplini proaktif bir şekilde kullanır. Ayrıca etkili ebeveynlik teknikleri, çocuğunuzun sorumluluk duygusunu cesaretlendirir, öz güveni besler ve ebeveyn-çocuk ilişkinizi güçlendirirler.

Çocuğunuz büyüyüp geliştikçe farklı disiplin stratejileri kullanarak, iyi ebeveynlik tekniklerini sürekli olarak geliştirmek ve uygulamak önemlidir. Tüm disiplin teknikleri yaşa uygun olmalıdır, böylece çocuk uygun ve uygunsuz davranış arasındaki farkı anlar. 18 aydan küçük bebekler bu kavramları anlayamazlar.

Her durumda işe yarayan tek bir disiplin tekniği yoktur. Akıllı ebevyn çeşitli beceriler ve yaklaşımlar geliştirir, örneğin:

• Rahatsız edici davranışları, mümkünse görmezlikten gelmek. Çocuğunuza zarar vermeyecek kötü alışkanlıkları, örneğin mızmızlanmayı ve öfke krizlerini görmezlikten gelin. Potansiyel olarak tehlikeli davranışı asla görmezlikten gelmeyin. Hiçbir şey yapmamak zor olsa da ilgisizlik, çocuğunuzun aradığı izleyici kitlesini yok edecektir. Ama unutmayın, rahatsız edici davranışı görmezlikten gelmek ancak uygun davranış takdir ediliyorsa işe yarar. Görmezlikten geldiğiniz davranış azalmaya ve dikkat ettiğiniz (iyi veya kötü) davranış artmaya meyillidir.
• Çocuğunuzun davranışı hakkında ne hissetiğinizi yüz ifadeleri ve vücut dilini kullanarak iletmek. Yüz ifadeleri ve vücut dili çocuğunuzun uygsuz davranışın sizi nasıl rahatsız ettiğini bilmesini sağlayabilir. Daha büyük çocuklara davranışlarının sizi üzdüğü, sinirinizi bozduğu veya öfkelendirdiği söylenebilir.
• Mantıklı nedenler kullanmak. Nedenini ve ne söylemek istediğinizi anlamasını sağlayın. Örneğin çocuğun uygunsuz davranışlarına yakından uyan imtiyazları kaldırın. Çocuk, oyuncağı kötü kullanıyorsa kısa bir süreliğine oyuncağı ortadan kaldırın. (İmtiyaz kaybı uzun sürerse çocuk, ders almaksızın daha çok gücenme üzerine odaklanabilir.) Pastellerle duvara yazı yazarsa çocuğunuzun temizlenmesine yardım etmesini sağlayın ve boyaları bir süreliğine kaldırın.
• Davranışı yeniden yönlendirmek. Yaramazlık yapmaya başlayan çocuğun dikkatini dağıtmaya çalışın. Örneğin çocuğunuz bir oyuncağı sırayla oynamakta zorlanıyorsa ona bir başka oyuncak gösterin.
• İyi davranışı ödüllendirmek. Kuralları ve beklentileri net bir şekilde oluşturun ve kurallara uyulduğunda çocuğunuzu ödüllendirin. Örneğin oyuncaklar toplandığında çocuğunuzla hikaye okuyabilirsiniz. Okul çağındaki çocuğunuz okuldan zamanında geldiğinde eve bir arkadaşını getirebilir.
• Başarmayı kolay hale getirmek. Çocuğunuza uygun araçları vererek beklentilerinizi karşılamasını sağlayın. Örneğin eşyaların düzenli olarak toplanmadığı alanı yeniden düzenlemek, temizliği kolaylaştırmak için çöp sepetleri ve alçak askılar kullanmak gibi.
• Doğru davranışın modeli olmak. Çocuğunuza doğru davranışı veya bir işi doğru yapma şeklini sabırlı bir şekilde gösterin.
• ‘Time out’ları, yani sessiz ve faaliyetsiz durma cezalarını akıllıca kullanmak. 3 yaşından sonra time-out’ları ısırmak, vurmak ve kasıtlı yıkıcılık gibi zararlı ve tehlikeli davranışa karşılık vermek üzere kullanın. Çocuğu dikkatini dağıtacak hiçbir şeyin olmadığı bir yere oturtun. Ona neyi yanlış yaptığını ve bir dahaki sefere nasıl uygun bir şekilde davranacağını açıklayın. Time-out’ları en fazla 5 dakika olacak şekilde her yaş için 1 dakika olarak tutun. Bir zamanlayıcı kullanın. Ceza sonrasında çocuk doğru davrandığında onaylayın.

Ebeveynlik yetenekleriniz konusunda endişeleriniz varsa doğru becerileri öğrenmenize yardım edebilecek insanlar veya kurumlarla temasa geçin, örneğin çocuğunuzun doktoru, hastane veya ebeveynlik grupları gibi.