Diyabet Hastalarının Ayak Bakımı

Diyabetiniz varsa doğru ayak bakımı çok önemlidir. Diyabetlilerin kötü ayak bakımı, muhtemelen ayağın veya bacağın kesilmek zorunda kalması da dahil çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Diyabetle ayak bakımı arasındaki bağlantıyı iyi anlamak gerekir. Diyabetli bir kişi olarak ayak sorunlarına karşı daha savunmasız olursunuz, çünkü diyabet sinirlerinize hasar verir ve ayaklarınıza giden kan akışını azaltabilir. Amerikan Diyabet Birliğinin tahminlerine göre, her beş diyabetli hastadan birinin hastanede tedavi gerektiren ayak sorunu var. Ayak bakımı doğru yaptırılarak diyabetle ilişkilendirilen en ciddi sağlık sorunları bile önlenebilir.

İşte size uygulamanız için diyabetlilere özel ayak bakımı önerileri:

Ayaklarınızı Günlük Olarak Yıkayın ve Kurulayın

• Hafif sabunlar kullanın.
• Ilık su kullanın.
• Cildinizi hafifçe kurulayın, ovalamayın. Ayaklarınızı tamamen kurulayın.
• Yıkadıktan sonra ayaklarınızın çatlamasını önlemek için losyon sürebilirsiniz. Ayak parmaklarınızın arasına losyon sürmeyin.

Ayaklarınızı Her Gün Kontrol Edin

• Ayaklarınızın üst ve taban kısımlarını kontrol edin. Eğer siz göremiyorsanız ayaklarınıza başka birisi bakabilir. 
• Cilt kuruluğunu, çatlamalarını kontrol edin.
• Su toplaması, kesik, sıyrık veya başka bir yara durumunu kontrol edin.
• Ayaklarınızın herhangi bir noktasına dokunduğunuzda kızarıklık, artan bir ısınma veya hassasiyet olup olmadığını kontrol edin.
• Tırnak batması, nasır, domuztırnağı durumunu kontrol edin.
• Ayakkabılarınızdan dolayı su toplaması veya yara oluşmuşsa, ayağınıza bandaj sarın ve farklı ayakkabı giyin. 

Ayak Tırnaklarınızın Bakımını Yapmak

• Ayak tırnaklarınızı banyodan sonra, yumuşakken kesin.
• Tırnaklarınızı düz kesip bir tırnak törpüsüyle düzeltin.
• Tırnaklarınızın ayak parmaklarınızla kesiştiği köşelerini kesmeyin.
• Ayak tırnaklarınızı kesmede sorun yaşıyorsanız ayak hastalıkları uzmanıyla görüşebilirsiniz.

Egzersiz Yaparken Dikkatli Olun

• Rahat ayakkabılarla yürüyün ve egzersiz yapabilirsiniz.
• Ayaklarınızda açık yara varsa egzersiz yapmayın.

Ayaklarınızı Ayakkabılarla ve Çoraplarla Koruyun

• Asla yalınayak dolaşmayın. Daima ayakkabı veya sert tabanlı terlikler giyerek ayaklarınızı koruyun.
• Yüksek topuklu ve ince burunlu ayakkabılardan uzak durun.
• Ayak parmaklarınızı veya topuklarınızı vuran (açık burunlu ayakkabılar veya sandaletler gibi) ayakkabılardan kaçının. Bu tür ayakkabılar yaralanma ve potansiyel enfeksiyon riskinizi artırır.
• Yeni ayakkabılarınızı genelde giydiğiniz çoraplarla deneyin.
• Yeni ayakkabılarınızı ilk başlarda tek seferde bir saatten fazla giymeyin.
• Ayakkabılarınızı giymeden önce içinde yabancı bir cisim veya sert bir bölge olup olmadığına bakın.
• Ayaklarınızı sıkan çoraplardan uzak durun.
• Doğal lifli (pamuklu veya pamuk-yün karışımı) çoraplar giyin.
• Eğer sağlık uzmanınız tavsiye etmişse özel ayakkabılar giyin.
• Ayaklarınızı farklı iklim koşullarından (soğuk, nem vb) koruyacak ayakkabılar/çizmeler giyin.
• Ayakkabılarınızın ayağınıza tam olduğundan emin olun. Nöropatiniz (sinir hasarı) varsa ayakkabılarınızın çok sıktığına dikkat edemeyebilirsiniz. Aşağıda tarif edilen “ayakkabı testini” uygulayabilirsiniz.

Ayakkabı Testi

Ayakkabılarınızın tam uyup uymadığına bakmak için bu basit testi deneyin: 

• Bir parça kağıt üzerinde ayakta durun. (Ayakta durun, oturmayın çünkü ayaklarınız ayakta dururken şekil değiştirir.)
• Ayaklarınızın ana hatlarını çizin.
• Ayakkabınızın ana hatlarını çizin
• Çizimleri karşılaştırın: Ayakkabılar çok mu dar? Ayaklarınız ayakkabılara zorla mı giriyor? Ayakkabılar, en uzun ayak parmağınızdan en az yaklaşık 1 santimetre daha uzun ve ayağınızın eni kadar geniş olmalıdır.

Doğru Ayakkabı Seçenekleri

Diyabetli hastalara en uygun seçenekler aşağıdaki ayakkabı türleridir:

• Önü ve arkası kapalı ayakkabılar,
• İçinde dikişi olmayan ayakkabı yüzleri,
• Ayakkabının önü, en uzun ayak parmağınızdan en az 1 santimetre kadar daha uzun olmalıdır.
• Ayakkabının içinde kaba yer olmamalı, yumuşak olmalıdır.
• Ayakkabının dış yüzü sert malzemeden yapılmalıdır.
• Ayakkabılar en az ayaklarınızın genişliğinde olmalıdır.

Diyabet Hastalarında Ayak Bakımı Önerileri

• Diyabetiniz varsa küçük bile olsa bir ayak sorununu tedavi ettirmek için beklemeyin. Sağlık uzmanının tavsiyelerini ve ilk yardım kılavuzunu takip edin.
• Ayak yaralanmalarını ve enfeksiyonlarını sağlık uzmanınıza derhal bildirin.
• Suyun sıcaklığını ayağınızla değil dirseğinizle kontrol edin.
• Ayaklarınızda ısıtma yastığı kullanmayın.
• Bacak bacak üstüne atmayın.
• Nasır, batık tırnak veya diğer ayak sorunlarınızı kendiniz tedavi etmeyin. Bu sorunları tedavi etmesi için sağlık uzmanınıza veya bir ayak hastalıkları uzmanına gidin.

Ayak Bakımınız İçin Doktorunuzla Ne Zaman Görüşmelisiniz

Sağlık uzmanınız her muayenede ayaklarınızı kontrol etmelidir. Ayrıca ayaklarınızda aşağıdaki sorunlardan herhangi birinin olup olmadığına da bakmalıdır:

• Ayak mantarı (ayak parmakları arasında çatlaklar)
• Ayaklarınızın üzerinde yaralar
• Batık tırnaklar
• Artan uyuşma veya ağrı
• Nasırlar
• Kızarıklık
• Cildin kararması
• İltihaplı ayak nasırı
• Enfeksiyon
• Domuztırnağı (ayak parmaklarının orta ekleminin sürekli olarak aşağıya doğru bükülmesi durumu)