• İçindekiler
• Tedavisi
• Evde Tedavi
• Tıbbi Tedavi

Tedavisi

El Yaralanmaları Tedavisi

Eldeki yaraları tedavi etmek için ilk yardım tekniklerini akıllıca yerine getirmek gerekir. çoğu durumda ciddi yaralar tıbbi tedavi gerektirir. El çok karmaşık bir organdır ve iyi tedavi edilmediğinde ciddi hasarlara yol açabilir.

Evde Tedavi

Evde Tedavi

Kesikler

• Kanamayı durdurmak için yaranın üzerine bastırabilirsiniz.
• Mümkünse yaranın üzerindeki kiri pisliği yıkayabilirsiniz.
• Daha fazla yaralanmaması ve iltihap kapmaması için yaranın üzerini örtün.
• Bıçak, çengel veya çivi gibi büyük nesneleri kendi kendinize elden çıkarmaya çalışmayın.
• Hemen doktora görünün.

Kırıklar ve çıkıklar

• Eli sabit tutun veya mümkünse tahta veya benzeri bir malzemeyle sararak destekleyin.
• Açık kırığı temiz bir havlu, bez veya sargı beziyle kapatabilirsiniz.
• Buz, ağrıyı azaltmaya yarayabilir ama 20 dakikadan fazla tutmayın ve asla buzu deriyle doğrudan temas edecek şekilde kullanmayın.
• Hemen doktora görünün.

Yumuşak dokuda yara ve kopmalar

• Kanamayı durdurmak için üzerine bastırabilirsiniz.
• Mümkünse nemli bir sargı beziyle yarayı kapatabilirsiniz.
• Eli kalbin yukarısında tutun.
• Kopan parçayı saklayın. Mümkünse sarın, nemli veya soğuk bir yerde tutun. Donmaması için kopan parçayı sakın buzla temas ettirmeyin.
• Hemen doktora gidin.

İltihap

• Temiz ve kuru tutun.
• Doktora başvurun.

Yanıklar

• Isı yanıkları: Suyla serinletebilirsiniz, buz kullanmayın, sonra üstünü kapatabilirsiniz.
• Kimyasal yanıklar: Suyla kimyasala maddeyi güzelce elden temizleyebilir, sonra üstünü kapatabilirsiniz.
• Soğuk ısırması: Elinizi ılık suyla veya banyoya girerek yeniden ısıtabilir, sonra üzerini kapatabilirsiniz.
• Hemen doktora başvurun.

Tıbbi Tedavi

Tıbbi Tedavi       

El yaralanmalarında yapılan tedaviler yaralanma türüne göre genel hatlarıyla şöyledir:

Kesikler

• Kesiğin derinliğine, sinirlerin, damarların, kasların veya tendonların hasar görüp görmediğine bakılır.
• Lokal anestezi yapılır (bölge uyuşturulur).
• Yara temizlenir, yıkanır ve yeniden muayene edilir.
• ölü dokular temizlenir veya çıkartılır.
• Yara tedavi edilir ve kapatılır.
• Elin kımıldamaması gerekiyorsa sargı bezi veya alçıyla sarılır.
• Ağrı için ilaç verilir.
• Gerekiyorsa antibiyotik verilir.
• Son aşının üzerinden 5-10 sene geçmişse tetanos aşısı yapılır.

Dahili yaralar: Kirişlere hasar veren kesikler, iyi bir sonuca ulaşmak için daha sonra el cerrahı tarafından ameliyat edilir. Bu nedenle Acil Servis teki doktor, kiriş zedelenmesinin daha sonra bir el cerrahı tarafından tedavi edilmesi için kesiği temizler ve kapatır.

Derin kesikler: Bazı kesiklerin hemen Acil Servis te veya ameliyathanede tedavi edilmesi gerekir. Kesik damara gelmişse, cerrah hastayı hemen ameliyata alabilir. Büyük damarlardan biri kesilmişse çok kan kaybetme ihtimali olabilir. Kanama kontrol altına alınmazsa ölümle sonuçlanabilir.

Isırık:Isırık yaralarında en büyük komplikasyon iltihaptır. Hayvan veya insan ısırıklarında yaranın iltihap kapmaması için güzelce temizlenip yıkanması gerekir. Kedi ısırığında olduğu gibi delinme varsa, köpek ve insan ısırığındaki gibi doku zedelendiyse iltihap riski yüksektir. Yaralar dikildiğinde iltihap riski daha da artar bu yüzden bu yaraların dikişsiz iyileşmesi gerekir. Doktor büyük ısırık yaralarını veya yüzdeki ısırık yaralarını dikişle tedavi etmeye karar verebilir. İyi bir tedavide çoğu ısırık yarasına antibiyotik verilir ve gözlem altında tutulur. İnsan ısırıklarında çok yaygın görülen tür, kavga esnasında karşısındaki yumruk atarken kişinin elinin rakibin dişine gelmesidir. Bu ısırık ekleme, genelde parmağın oynak yerine geldiğinde yarayı ameliyathanede temizlemek gerekebilir. Bu tür bir kesik önemsiz görünebilir ama iyi tedavi edilmediğinde ciddi deformasyona ve hasara yol açar.

Kırık çıkıklar

Çıkıklar

• Yaranın büyüklüğü tespit edilir.
• Ağrı kesici verilir.
• Hasarı ve kemiğin durumunu görmek için röntgen çekilir.
• Kemikte kırık veya kırığa bağlı bir kesik yoksa kemik yerine oturtulur.
• Yeniden muayene edilir.
• Kemik alçıya alınır veya desteklenir.
• Kemiğin doğru yere oturtulduğundan emin olmak için röntgen çekilir.
• El cerrahı veya ortopedist hastayı düzenli kontrol eder.

çıkık, eklemlerin etrafındaki kıkırdakların yerinden oynaması sonucu olur. çıkıkta kemik normalde durduğu yerden belirgin biçimde oynar ve ağrıya neden olur, hareketler kısıtlanır. çıkık olduğunda doktor, kemiğin kırılmadığından veya çatlaklar olmadığından emin olmak için çıkığı inceler. çıkan kemikler yerine oturtulmalıdır. çıkık yerine oturtulurken kırık veya çıkık kemikler eski yerine oturtulur. Doktor, çıkığı yerine oturturken çıkığın olduğu yerin her zaman açılmasına gerek duyulmaz ama bazen de ameliyat gerektirir. Bütün çıkıklarda yerine oturtulan eklem bir süre hareket ettirilmez, genelde sabitlenir ve sonrasında takip edilir. Tedavinin amacı eklemin sabit kalması ve fonksiyonunu yerine getirebilmesidir. Sabitlemekten kasıt, herhangi bir yöntemle parmağın veya elin kımıldamasını engellemektir. Doktor yaralı parmağı veya eli, katı bir şeyin üzerine bağlar ama alçıyla sarmaz. Böylece çıkan bölge hareket etmez ama olası bir şişlik için yeterli alan bırakılmış olur. Alçı şişliğe yer bırakmaz. Şişlik geçtikten birkaç gün sonra etkilenen kemik alçıya alınabilir. Doktor, çıkan parmağın hareket etmemesi için onu yanındaki parmağa sarabilir. Diğer parmak burada tahta görevi görür.

Kırıklar

• Kırığın derecesini anlamak için muayene
• Ağrı kesici
• Röntgen
• Ameliyata alma veya kırığı yerine yerleştirme
• Kırığın yerine düzgün yerleştirilip yerleştirilmediğini inceleme
• Yeniden muayene
• Herhangi bir malzemeyle kırığın hareketini kısıtlama
• Bu işlemin doğru yapıldığından emin olmak için röntgen
• Ciddi veya birden fazla kırıkta doktor ya da bir el uzmanı tarafından düzenli kontrol edilme

Elde ve bilekte kırık oldukça yaygın bir durumdur. çoğu kırık, zamanında ve düzgün iyileşir. Bazı kırıklar ilk 1-2 hafta içinde bir dizi röntgen gerektirir. Eldeki minik kemikler ve elin karmaşık yapısı bazı kırıkların tespit edilmesini zorlaştırır. Kırıkların tedavisi kırığın veya çatlağın ciddiyetine, eklemlerin durumuna, etkilenen kemiğin yerine, deformasyonun derecesine ve kırığa bağlı bir açılma, kesik olup olmadığına bağlı olarak değişir. çocukların kemikleri hala geliştiğinden, kemiğin gelişmekte olduğu yumuşak bölgeler de dahil, kırıklara daha müsaittir. Bu gelişim bölgelerinde oluşan hasarların tespiti zordur çünkü röntgende görünmez. Bu nedenle, röntgen normal çıksa bile, çocuğun elinin gelişim bölgesindeki hasarlara kırık tedavisi uygulanmalıdır. Kırık hemen tedavi edilirse alçıya alınması pek gerekmez. Kırıklar ve bölgenin hareketsiz kalmasını gerektiren hasarlar, tüm eli saran alçılar baskı yapacağından sadece herhangi bir malzemeyle desteklenerek sarılır. Böylece akut yaralanmalardan doğan şişliğe yer kalır, aksi halde kan dolaşımı kısıtlanabilir veya sinirler hasar görebilir. Desteklemek de bu olasılığı tamamen ortadan kaldırmaz. Eli destekle sarılan kişi uyuşukluk, renk değişimi fark eder veya sargının çok sıkı olduğunu hissederse doktoruna bu şikayetlerini hemen iletmelidir.

Yumuşak Dokuda İncinme Veya Kopma

• Kopan bölge saklanır.
• Hasarın derecesi belirlenir.
• Ağrı kesici verilir.
• Kırık veya başka bir hasar olup olmadığını görmek için röntgen çekilir.
• Hasarın giderilmesi için hemen el cerrahına başvurulur.

Bu tür yaralanmalar elin işlevine büyük hasar verebilir. Kopan bölgenin yerine yerleştirilmesi çok zordur ve başarılı olsa bile iltihap ve ağrı gibi uzun süreli komplikasyonları olabilir. El cerrahı, çocuklardaki hasarlar da dahil olmak üzere, tek veya birkaç parmağı yan da tüm eli yerine yerleştirmeyi deneyecektir. Organ parçalanmışsa veya müdahaleye geç kalınmışsa ameliyatın başarılı geçmesi hemen hemen imkansızdır. Bu tür yaralanmalarda gecikmeden doktora başvurulmalıdır çünkü her hastanın durumu farklıdır ve değerlendirme bu farklılıklara göre yapılır; yaranın türü, yeri, boyutu, kişinin tercihleri ve yaralanma zamanı gibi. Bazı yaralanmalarda hemen ameliyat gerekir. Diğerlerini sadece temizleyip sargı beziyle sarmak ve yaraya iyileşmesi için vakit tanımak yeterli olabilir. Bazı yerlerdeyse el cerrahı veya ameliyat için gerekli yer, malzeme mevcut olmayabilir.

İltihaplar

• Gerekliyse röntgen
• Yaranın iyice temizlenmesi için gerekiyorsa el cerrahına başvurmak
• Dokunun iltihabını alması için antibiyotik

Parmak ucu ve tırnak iltihapları sağlık ocağında veya acil serviste gerekiyorsa minik bir kesik ve çekme işlemiyle veya antibiyotikle tedavi edilip kontrol altında tutulur. Elde iltihap olduğunun en büyük belirtisi su toplanması veya apsedir. İltihap sadece derideyse antibiyotik verilir ve sık sık kontrol edilir. Ama apsenin çekilmesi gerekir. Apse büyükse veya sinirlere, damarlara, bağlara veya kirişlere yakınsa ameliyat edilmesi gerekebilir. El iltihapları hızla ilerleyip elde ciddi işlev kaybına yol açabilir.

Yanıklar

Elde ciddi yanıkların tedavisinde yanık veya el cerrahının müdahalesi gerekebilir. Tedavi için hastaneye yatmak gerekebilir. Eli en iyi biçimde tedavi edebilmek için doku nakli dahil birkaç ameliyat birden gerekebilir. Birinci derece yanıklar

• Buz koymayın, suya tutabilirsiniz.
• Ağrı kesici alabilirsiniz.
• Yanığın derecesi ve derinliği tespit edilir.
• Antibakteriyal kremle sarılır.
• 48-72 saat arası takip edilir.

İkinci Derece Yanıklar

• Buz koymayın, suya tutabilirsiniz.
• Ağrı kesici alabilirsiniz.
• Yanığın derecesi ve derinliği tespit edilir.
• Su toplayan kabarcıklar mikrop kapmayacak şekilde patlatılır.
• Antibakteriyel kremle sarılır.
• 48-72 saat arası takip edilir.

Üçüncü Derece ve Derin İkinci Derece Yanıklar

• Buz koymayın, tuzlu solüsyona veya sade suya tutabilirsiniz.
• Ağrı kesici alabilirsiniz.
• Yanığın derecesi ve derinliği tespit edilir.
• Antibakteriyel krem mikrop kapmayacak şekilde sürülür.
• Yanığın gerçekleştiği andan itibaren ilk 24-48 saat içerisinde temizlenmesi ve yanığın derecesinin tespiti için doktora başvurun. Yaradaki pislik, yabancı maddeler ve ölü dokunun temizlenmesi gerekir. Yara yıkanır, ovularak temizlenebilir veya ölü deri kesilerek alınabilir.

Kimyasal yanıklarTedavi kimyasal maddenin türüne göre değişir, çoğu kimyasal yanıkta yara bol suyla yıkanır. Bazı yanıklarda yaraya sızan maddelerin hemen temizlenmesi gerekir. Bazı yanıklarda da deriye daha fazla hasar vereceğinden su kullanılmaz.

Yaranın Lokal Tedavisi

Elektrik Yanıkları

• Yara lokal olarak tedavi edilir.
• Elektrik akımının başka organlara hasar verip vermediği tespit edilir.
• Ciddi bir yanıksa serum verilir, kalp atışları takibe alınır.

Soğuk Isırmaları (Yanmaları)

• Doku hemen 40 derece suyla 15-30 dakika ısıtılır.
• Doku yeniden donacaksa kesinlikle ısıtılmaz.
• Dokuyu ısıtmak için ovmayın veya masaj yapmaya kalkışmayın.
• Kabarcıklar mikrop kapmayacak biçimde patlatılır.
• Krem ve sargı bezi kullanılır.
• Ağrı kesici alınır.
• Antibiyotik verilebilir.
• 48-72 saat boyunca yaraya lokal bakım uygulanır.