• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Evcil hayvan alerjisi

Evcil hayvan alerjisi, bağışıklık sisteminizin, hayvan proteinlerine gösterdiği aşırı reaksiyondur. Bu reaksiyon, saman nezlesine (alerjik rinit) neden olur ve burun kanalları çeperinde iltihaplanma, hapşırma, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma ve kızarma gibi belirtilerle ortaya çıkar. Evcil hayvan alerjisi, birçok insan için birincil iltihabi rahatsızlık nedeni olabilir. Alerji, akciğer ve solunum yollarında sıkışma yaratır; hırıltı, nefes darlığı gibi rahatsızlıklara yol açar. Tüylü her hayvan, alerji kaynağı olabilir. Ama doğal olarak en yaygın alerji kaynakları, insanların en çok temas halinde oldukları, evlerinde, bahçelerinde ya da ahırlarında besledikleri kediler, köpekler, kemirgenler ve atlardır. Evcil hayvan alerjisi, genellikle bir "ev sorunu"dur; ancak çiftliklerde, laboratuvarlarda, hayvanat bahçelerinde çalışan ve çeşitli biçimlerde hayvanlarla iş gören insanlarda da yaygın olarak görülür. Eğer evcil hayvan alerjiniz varsa en iyi korunma yolu, hayvanlardan mümkün olduğunca uzak durmaktır. Alerjiniz başladığında, belirtileri iyileştirmek ve astımı idare etmek için ilaçlara veya diğer tedavilere ihtiyacınız olacaktır.

Belirtileri

Belirtileri

Evcil hayvan alerjisi belirtileri şunlardır:

• Hapşırma
• Burun akıntısı
• Kaşıntılı, kızarmış ve sulanmış gözler
• Burun tıkanıklığı
• Burunda, damakta ve boğazda kaşıntı
• Geniz akıntısı
• öksürük
• Yüzde basınç ve ağrı
• Sık sık uyanma
• Gözaltlarında mavi renkli şişmiş cilt
• çocuklarda, burnun sıklıkla yukarı doğru ovalanması

Astım hastalığınız varsa evcil hayvan alerjisinin buna eşlik etmesi durumunda, şunları yaşayabilirsiniz:

• Nefes almada güçlük
• Göğüs sıkışması ya da ağrı
• Nefes verirken duyulabilecek yükseklikte hırıltı ya da uğuldama
• Nefes sıkışması, öksürük ya da hırıltı nedeniyle uykuda zorlanma
• Soğuk algınlığı ya da grip gibi solunum yolları virüsleri ile kötüleşen öksürük ya da hırıltı atakları

Cilt belirtileri

Evcil hayvan alerjisi olan bazı kişiler, ayrıca derilerinde de sorun yaşarlar. çünkü alerjik dermatit, deride iltihaplanmaya neden olan bir bağışıklık sistemi reaksiyonudur. Alerji kaynağı olan bir evcil hayvanla doğrudan temas etmek, alerjik dermatit belirtilerini tetikleyebilir. Bu belirtiler şunlardır:

• Deride kabarık, kırmızı yamalar (kurdeşen)
• Deri kaşıntısı

Doktora ne zaman gidilir?

Evcil hayvan alerjisinin burun akıntısı ya da hırıltı gibi bazı belirtileri, sıradan soğuk algınlığının belirtilerine benzer. Bu yüzden, bazen soğuk algınlığınız mı yoksa alerjiniz mi olduğunu anlamakta zorlanabilirsiniz. Eğer söz konusu belirtiler, bir haftadan fazla sürüyorsa doktorunuzu arayın. Kurdeşen döküyorsanız ya da diğer belirtileriniz; şiddetli ağrı, uyumakta zorlanma, hırıltılı solunum gibi ağırlaşma eğilimindeyse doktorunuzla iletişime geçin. Eğer solunum güçlüğünüz ve hırıltınız aniden kötüleşirse veya çok küçük bir harekette bile nefes almakta zorlanırsanız acil servisi arayın.

Sebepleri

Sebepleri

Bir alerjik reaksiyon, vücudunuzun bağışıklık sistemi içinde bir tür yanlış tanımlama vakasıdır. Bağışıklık sisteminiz normal koşullarda vücudunuzu; bakteri, virüs veya toksik maddelere karşı korumak için antikor üretir. Eğer evcil hayvan alerjiniz varsa vücudunuz hayvanların tüylerinde, salyalarında ve idrarlarında bulunan herhangi bir proteine karşı alerjiye neden olan antikorlar üretir. Diğer bir deyişle, bağışıklık sisteminiz söz konusu proteini, vücuda zarar verebilecek bir istilacıyla karıştırır. Vücudunuz bir kez belli bir ajana (alerjen) karşı, alerjiye neden olan antikor geliştirirse -bu durumda bahsi geçen bir hayvan proteinidir -bağışıklık sisteminiz bu ajana hep duyarlı olacaktır. Bu alerjenle her temas ettiğinizde, bağışıklık sisteminiz saldırıya geçerek burun kanallarınızda veya akciğerlerinizde iltihaba yol açacak reaksiyona neden olacaktır. Evcil hayvan alerjisi, akciğerleriniz ve solunum yollarınızda iki tür bağışıklık sistemi tepkisine yol açar. Alerjenle temas etmeniz, solunum yollarında iltihaplanmayı başlatabilir. Dolayısıyla bu alerjene uzun süreli ya da tekrar tekrar maruz kalmak, astımla bağlantılı kronik iltihaplanmaya neden olabilir. İkinci tepki ise, solunum yollarının ani ve şiddetli sıkışmasıdır (bronkospazm).

Kediler ve köpekler

Kedi ve köpek alerjenleri; bu hayvanların kıllarında, salyalarında, dışkı ve idrarlarında bulunabilir. Bu hayvanların kıl ve deri döküntüleri özellikle sorundur, çünkü çok küçüktürler ve zayıf hava akımında bile uçuşup uzun süre havada asılı kalabilirler. Bunlar ayrıca, mobilyaların döşemelerinde kolayca toplanırlar ve kıyafetlerinize yapışırlar. Hayvan salyası; halılara, yatak takımlarına, mobilya ve kıyafetlere bulaşabilir. Yanı sıra, kurumuş salya havada da uçuşabilir. Köpeklerin bazı cinsleri "düşük alerjenik" olarak kabul edilirler, çünkü tüy dökmezler. Tüy dökmemeleri, köpek alerjenlerine maruz kalmayı azaltır; ancak köpeklere alerjik olan bir kişi döküntüsü olmayan türe de alerjik olabilir.

Kemirgenler ve tavşanlar

Kemirgen evcil hayvanlar; fare, gerbil ve hemstırı kapsar. Kemirgenlerdeki alerjenler, genellikle kıllarında, döküntülerinde, salyalarında ve idrarlarındadır. Kemirgenlerin yuvalarındaki toz ya da kafeslerinin tabanındaki talaş, havada uçan alerjenlere katkıda bulunur. Tavşan alerjenleri de döküntü, kıl ve salyada bulunur.

Diğer evcil hayvanlar

Kuş, balık ve sürüngenler gibi kürkü olmayan hayvanlar, evcil hayvan alerjisine nadiren neden olurlar.

Risk Faktörleri

Risk faktörleri

Evcil hayvan alerjileri yaygındır. Ancak, eğer ailenizde alerjisi olan varsa evcil hayvan alerjenlerine duyarlılık geliştirme ihtimaliniz daha yüksektir. Küçük yaşlarda evcil hayvana maruz kalmanın etkileri ile alerji ve astım riski konusundaki araştırmalar tutarsızdır. Ancak, birçok çalışma küçük yaşta kedilere maruz kalmanın kedi alerjisi riskini hafifçe azalttığını ileri sürmektedir. Diğer çalışmalar ise, köpeklere maruz kalmanın risk üzerinde büyük bir etkisi olmadığını ve sadece riski hafifçe arttırdığını belirtmektedir.

Komplikasyonları

Komplikasyonları

Sinüs enfeksiyonu

Evcil hayvan alerjisinin neden olduğu burun kanallarındaki dokuların süreğen (kronik) iltihabı, burun kanallarını ve sinüsleri tıkayabilir. Tıkanıklıklar, sinüslerinizde sinüzit gibi bakteriyel enfeksiyonların gelişme ihtimalini arttırabilir.

Astım

Astımı ve evcil hayvan alerjisi olanlar, çoğunlukla astım belirtilerini yönetmekte zorlanırlar. Bu kişiler, acil tıbbi tedavi ya da acil bakım tedavisi gerektiren astım atakları riski altında olabilirler.

Muayenesi

Randevunuza hazırlık

Eğer burun akıntısı, hapşırma, hırıltı, nefes darlığı ya da bir alerjiyle bağlantılı olabilecek diğer belirtileri yaşıyorsanız muhtemelen aile doktorunuzu ya da bir genel pratisyeni görerek başlayabilirsiniz. Randevu kısa ve genellikle konuşulacak konu çok olduğundan, randevuya hazırlanmak iyi bir fikir olabilir.

Siz ne yapabilirsiniz?

• Yaşadığınız belirtilerin tamamını yazın, buna randevu almanıza sebep olan belirti ile bağlantılı görünmeyenleri de dahil edin.
• Aile geçmişinizi yazın. Eğer biliyorsanız ailenizdeki özel türdeki alerjiler de dahil, alerji ve astımları yazın.
• Bütün ilaçların bir listesini yapın, buna aldığınız vitaminleri ve destekleri de dahil edin.
• Herhangi bir ilacınızı kesmemeniz gerekip gerekmediğini sorun. örneğin antihistaminler, alerji deri testinin sonucunu değiştirebilirler.

Sorularınızın bir listesini hazırlamak, doktorla birlikte geçireceğiniz zamanı daha verimli hale getirir. Evcil hayvan alerjisiyle ilişkili olabilecek belirtileriniz için doktorunuza soracağınız bazı temel sorular şunlardır:

• Belirtilerim büyük ihtimalle alerjik reaksiyon mu yoksa soğuk algınlığı sonucu mu?
• Herhangi bir alerji testine ihtiyacım olacak mı?
• Bir alerji uzmanına görünmeli miyim?
• En iyi tedavi nedir?
• Eğer evcil hayvan alerjim varsa evcil hayvanlarımı tutabilir miyim?
• Reçete etmekte olduğunuz ilacın muadili var mı?
• Yanımda eve götürebileceğim herhangi broşür ya da başka yazılı materyal var mı? Hangi web sitelerini ziyaret etmemi tavsiye edersiniz?

Doktorunuza sormak için hazırladığınız sorulara ek olarak, randevunuz sırasında anlamadığınız şeyleri sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzdan bekleyebilecekleriniz

Doktorunuz muhtemelen birçok soru soracaktır. Bunları cevaplamaya hazır olmak, üzerinde daha fazla durmak isteyebileceğiniz konulara zaman kalmasını sağlar. Doktorunuz aşağıdaki soruları sorabilir:

• Belirtileri yaşamaya ilk ne zaman başladınız?
• Belirtileriniz günün belli bir saatinde kötüleşiyor mu?
• Belirtileriniz yatak odasında ya da evin diğer odalarında daha mı kötü?
• Evcil hayvanınız var mı? Varsa yatak odanıza giriyorlar mı?
• Kendi başınıza hangi bakım teknikleri kullandınız ve bunlar fayda etti mi?
• Eğer varsa belirtilerinizi kötüleştiriyor görünen şey nedir?

Astımı olanlar için

Eğer size zaten astım teşhisi konulmuşsa ve hastalığın idaresinde güçlük yaşıyorsanız doktorunuz sizinle alerji olasılıklarını da konuşabilir. Alerjiler, astıma katkıda bulunan en büyük faktörler olmasına karşın alerjinin, astımın şiddeti ya da idaresindeki etkisi her zaman açık değildir. Polen alerjisinin etkisi fark edilebilir, çünkü alerji mevsimseldir. örneğin, yaz aylarında kısa bir süreliğine astımınızı kontrol etmekte daha fazla zorlanabilirsiniz. Diğer taraftan evcil hayvan alerjisi, eğer evcil hayvanınız varsa, az ya da çok ama sürekli maruz kaldığınız bir alerjen nedeniyle olur. Evcil hayvanınız olmasa bile, başka insanların evlerinde hayvan alerjenlerine maruz kalabilirsiniz ya da bu alerjenler başka insanların kıyafetleriyle işyerlerine veya okula taşınabilir. Bu nedenle, aslında birincil sebep olmasına karşın alerjinin, astımınızı kötüleştiren muhtemel faktör olduğunu fark etmeyebilirsiniz.

Bu arada siz ne yapabilirsiniz?

Evcil hayvan alerjiniz olabileceğinden şüpheleniyorsanız, evcil hayvanlarınızla temas etmeyi azaltacak adımlar atın. Hayvanları yatak odanızdan ve döşemeli mobilyalardan uzak tutun.

Testleri

Testler ve teşhis

Doktorunuz belirtilerinize, burun muayenesi sonucunuza ve sorulara verdiğiniz yanıtlara dayanarak evcil hayvan alerjisinden şüphelenebilir. Doktor, burnunuzun iç tabakasının durumuna bakmak için ışıklı bir alet kullanır. Eğer evcil hayvan alerjiniz varsa burun kanallarınızın çeperleri şişmiş, solgun veya mavimsi görünebilir. Evcil hayvanınıza doğrudan temas ettiğinizde ya da hayvanınız yatak odanızda veya yatağınızda yattığında belirtileriniz kötüleşiyorsa büyük ihtimalle hayvan alerjiniz vardır.

Alerji deri testi

Doktorunuz tam olarak neye alerjiniz olduğunu belirlemek için, alerji deri testi önerebilir. Bu test için bir alerji uzmanına (alerjist) yönlendirilebilirsiniz. Testte, küçük bir damla saflaştırılmış hayvan proteinlerindeki özler, derinize açılan küçük bir çiziğe damlatılır. Bu, genellikle kolunuzun ön tarafına uygulanır ama üst arka bölümüne de yapılabilir. Damlalar cildinizin üzerinde, doktor veya hemşire alerji reaksiyonunun belirtilerini gözlemlemeden önce 15 dakika tutulur. Eğer, örneğin kediye alerjikseniz özün derinize damlatıldığı yerde kırmızı, kaşıntılı bir tümsek oluşturursunuz. Bu deri testlerinin en yaygın yan etkisi kaşıntı ve kızarıklıktır. Bu yan etkiler de, genellikle 30 dakika içerisinde kaybolur.

Kan testi

Deri testi bazen, bir cilt rahatsızlığı ya da bazı ilaçlarla etkileşim gibi nedenlerle yapılamaz. Doktorunuz, deri testine alternatif olarak kan testi isteyebilir. Kan testi, çeşitli hayvanları da kapsayan birçok yaygın alerjene karşı alerjik reaksiyona neden olan antikorların gözlenmesi için yapılır.

Tedavisi

Tedaviler ve ilaçlar

Evcil hayvan alerjisinin kontrolü için öncelikli tedavi, alerji kaynağı olan hayvanlardan mümkün olduğunca kaçınmaktır. Bunu yapabildiğiniz oranda, alerjilerinizin sıklığı ve şiddeti azalacaktır. çünkü hayvan alerjenlerine maruz kalmaktan kaçınmanız ya da tamamıyla ortadan kaldırmanız çok zor, hatta imkansızdır. Evcil hayvanınız olmasa bile, başka insanların kıyafetlerinde taşınan hayvan alerjenlerine rastlamanız oldukça mümkündür. Bu önleme ek olarak, alerji belirtilerini kontrol edebilmek için ilaca ihtiyacınız olabilir.

Alerji ilaçları

Doktorunuz, alerjiden kaynaklanan burun iltihabınızı ve diğer belirtilerinizi düzeltmek için aşağıdaki ilaçlardan birini almanızı isteyebilir:

• Antihistaminler, bir alerjik reaksiyonda aktif olan bağışıklık sistemi kimyasallarının üretimini baskılar. Bu ilaçlar, kaşıntı, hapşırma ve burun akıntısını iyileştirirler. Antihistamin tabletlerin reçeteli olanı desloratadine ve fexofenadine, Azelastine içeren ilaçlar ve burun spreyi olarak alınır. Reçetesiz antihistamin tabletler ve ayrıca çocuklar için antihistamin şurupları da bulunur.
• Kortikosteroidlerin burun spreyi olarak alınanları, saman nezlesinin belirtilerini kontrol edebilir ve iltihabı azaltır. Bu ilaçlar, fluticasone ve mometasone furoate etken maddelerini içerebilir. Burun kortikosteroidleri düşük dozda ilaç ihtiva eder ve ağızdan alınan kortikosteroidlerin uzun dönemli yan etkilerine sahip değildir.
• Dekonjestanlar (tıkanıklık gidericiler), burun geçişlerindeki şişmiş dokuları küçültmeye yardım eder ve burundan nefes almayı kolaylaştırır. Bazı reçetesiz alerji tabletleri, bir antihistaminle tıkanıklık gidericinin bileşimidir. Ağızdan alınan tıkanıklık gidericiler, kan basıncını yükseltebilir. Eğer yüksek tansiyonunuz ya da kalp-damar hastalığınız varsa bu ilaçları almamanız daha doğru olabilir.. Bu ilaç, prostat büyümesi olan erkeklerde de rahatsızlığı arttırabilir. Bir tıkanıklık gidericiyi güvenle alıp alamayacağınızı doktorunuza sorun. Burun spreyi olarak alınan reçetesiz tıkanıklık gidericiler, alerji belirtilerini kolayca azaltabilirler. Eğer ardı ardına üç günden daha fazla tıkanıklık giderici kullanırsanız, sprey ters etki gösterebilir ve tıkanıklığa katkıda bulunabilir.
• Kromolin sodyum bağışıklık sistemi kimyasallarının salınmasını önler ve belirtileri azaltabilir. Bu reçetesiz burun spreyini günde birkaç kez kullanmanız gerekir ve belirtiler gelişmeden önce kullanılırsa en yüksek etkiyi gösterir. Kromolin sodyumun ciddi yan etkisi yoktur.
• Lökotriyen değiştiriciler, belli bağışıklık sistemi kimyasallarının hareketlerini engellerler. Eğer kortikosteroid burun spreylerini ya da antihistamin burun spreylerini tolere edemiyorsanız, doktorunuz size reçeteli montelukast etken maddeli tabletler yazabilir. Muhtemel yan etkisi, baş ağrısıdır. Daha az yaygın yan etkiler; karın ağrısı, öksürük, diş ağrısı ve baş dönmesidir.

Diğer Terapiler

• İmmünoterapi, bir seri alerji iğnesidir ve bağışıklık sisteminizin alerjene karşı duyarlılığını yatıştırabilir. Bir-iki hafta boyunca size, alerjen, çok küçük dozlarla enjekte edilir. Genellikle 3 ila 6 aylık periyotlar süresince, doz aşamalı olarak arttırılır. 3 ila 5 yıl için, her dört haftada bir idame enjeksiyon gerekir. İmmünoterapi, diğer basit tedaviler tatmin edici olmadığı zaman kullanılır.
• Burun yıkaması. Burun kanallarınızın yıkanması için tuzlu su (salin) kullanılır. Doktorunuz bu tedaviyi tıkanıklığın, hapşırmanın ve geniz akıntısının azalmasına yardım için önerebilir. Yıkama için ampul şırınga gibi burun aletleri içeren kitleri ya da tuz solüsyonlarını reçetesiz olarak satın alabilirsiniz. Yaklaşık dörtte bir (1.2 mililitre) tatlı kaşığı tuzu, 2 bardak (yarım litre) ılık suyla karıştırarak kendi solüsyonunuzu elde edebilirsiniz.

Yaşam Tarzı

Yaşam tarzı ve ev çareleri

Hayvan alerjisi için en iyi çare, evcil hayvanlara maruz kalmaktan kaçınmaktır. Ancak bu çözüm, birçok insana itici gelir çünkü aile üyeleri genellikle hayvanlarına çok bağlıdır. Evcil hayvan alerjinizi idare etmek için evcil hayvanınıza yeni bir ev bulmak yerine, doktorunuzla hayvanınıza maruz kalmayı azaltıp azaltamayacağınızı konuşmanız yeterli olabilir.

Eğer hayvanınız için yeni bir ev bulursanız

Eğer evcil hayvanınız için yeni bir ev bulursanız alerji belirtileriniz hemen kaybolmayacaktır. İyi bir temizlikten sonra bile, evinizde haftalarca ya da aylarca önemli seviyede hayvan alerjeni bulunacaktır. Aşağıdaki adımlar, evinizdeki hayvan alerjenlerini azaltmaya yardım edebilir:

• Temizleyin. Evcil hayvan alerjisi olmayan birisine bütün evi, tavanların ve duvarların yıkanması da dahil, temizletin.
• Döşemeli mobilyaları kaldırın ya da değiştirin. Eğer mümkünse, döşemeli mobilyaları değiştirin, çünkü temizlemekle döşemelerdeki tüm hayvan alerjenlerini yok edemezsiniz. Döşemeli mobilyaları, yatak odanızdan evin başka bölümlerine taşıyın.
• Halıları değiştirin. Eğer mümkünse, özellikle yatak odanızdaki halıları değiştirin.
• Yatak takımlarını değiştirin. Eğer mümkünse örtüleri, battaniyeleri ve diğer yatak örtülerini değiştirin çünkü hayvan alerjenlerini tam olarak temizlemek zordur. Yatağınızdaki yastıkları değiştirin. Eğer yatağınızı ve bazanızı değiştiremiyorsanız bunları alerjenleri hapseden örtülerle kaplayabilirsiniz.
• Yüksek verimlilikli filtreler kullanın. Havalandırma kanalınız için yüksek verimlilikli partikül hava filtreleri (HEPA), alerjenleri havada yakalayabilir ve HEPA vakum torbaları, döküntünün temizlenmesini kolaylaştırabilir. HEPA hava temizleyiciler, havada uçuşan evcil hayvan alerjenlerini azaltabilirler.

Evcil hayvanınızı beslemeye devam ederseniz

Eğer evcil hayvanınızı evinizde tutmaya devam ederseniz, aşağıdaki ipuçları ile evinizdeki alerjenleri azaltabilirsiniz:

• Evcil hayvanınıza sık sık banyo yaptırın. Alerjisi olmayan bir arkadaşınızdan ya da bir aile üyesinden, hayvanınıza her hafta banyo yaptırmasını isteyin.
• Hayvandan uzak alanlar oluşturun. Yatak odanız gibi evinizdeki belli odaları, alerjenlerin seviyesini azaltmak için hayvansız alanlar haline getirin.
• Halıları ve tüy çeken mobilyaları değiştirin. Eğer mümkünse, duvardan duvara halınızı fayans, tahta, muşamba ya da vinil gibi hayvan alerjenlerine ev sahipliği yapmayacak malzemelerle değiştirin. Döşemeli mobilyalar, perdeler ve yatay jaluziler gibi alerjen çeken mobilyaları değiştirmeyi düşünün.
• Destek sağlayın. Sıra köpeğinizin kulübesini, kedinizin tuvaletini ya da kafesi temizlemeye geldiğinde, bu kirli işi ailenizden birisinden ya da alerjisi olmayan bir arkadaşınızdan isteyin.
• Yüksek verimlilikli filtreler kullanın. Yüksek verimlilikli hava özellikli (HEPA) hava temizleyicileri ve havalandırma filtreleri, havada uçuşan hayvan alerjenlerini azaltmaya yardım edebilir.
• Hayvanınızı dışarıda tutun. Eğer hayvanınız rahat bir şekilde dışarıda yaşayabilirse evinizdeki alerjenlerin miktarını azaltabilirsiniz. Bu seçenek, birçok evcil hayvan için ya da belli iklimlerde yaşayan insanlar ve hayvanlar için maalesef geçerli değildir.

Önleme

önleme

Eğer evcil hayvanınız yoksa ama bir tane almayı ya da beslemeyi düşünüyorsanız karar vermeden önce evcil hayvan alerjiniz olmadığından emin olun. önce bir arkadaşınızın evcil hayvanıyla ya da bir hayvan barınağında vakit geçirin.