• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Belirtileri
• Testleri
• Tedavisi

Nedir

Flebit

Flebit, damar yangısı anlamına gelir. Damardaki bir kan pıhtısı yangıya neden olduğunda, tromboflebit terimi kullanılır. Tromboflebit genellikle bacak damarlarında görülür ancak kolda da görülebilir. Damardaki pıhtı ağrıya ve tahrişe yol açarak damarlardaki kan akışını engelleyebilir. Flebit hem yüzeysel hem de derin damarlarda görülebilir.

• Yüzeysel flebit cilt yüzeyindeki damarları etkiler. Durum nadiren ciddileşir ve genellikle düzgün bakımla hızlı bir şekilde çözülür. Bazen yüzeysel flebitli kişilerde aynı zamanda derin damar tromboflebiti de görülür, dolayısıyla tıbbi bir değerlendirme gereklidir.
• Derin damar flebiti bacakların derinindeki geniş kan damarlarını etkiler. Yerinden ayrılarak akciğerlere ilerleyebilen kan pıhtıları oluşabilir ki bu, akciğer embolisi adı verilen ve hayati tehlike oluşturan bir durumdur.

Sebepleri

Sebepler

Flebit kendiliğinden veya bir tıbbi yöntemin komplikasyonu olarak oluşabilir. Bir damardaki lokal travma ve yaralanma da kan pıhtısı oluşma riskini artırır. Derin damar tromboflebiti için bazı risk faktörleri şunlardır:

• Uzun süre hareketsiz kalmak: Kan eller ve ayaklardan kalbe kasların kasılması yoluyla döner. Araba veya uçakla uzun süreli seyahatler, ameliyat ya da hastalık sonrası yatak istirahati gibi kişinin uzun süre oturduğu veya yattığı durumlar kanın toplanarak pıhtılaşmasına neden olabilir.
• Hareketsiz bir yaşam tarzı: Az egzersiz yaparak veya hiç egzersiz yapmayarak hareketsiz kalmak.
• Aşırı şişmanlık
• Sigara içmek
• Hormon yenileme tedavisi veya doğum kontrol hapları
• Hamilelik
• Kanser veya kan rahatsızlıkları gibi kanın pıhtılaşma potansiyelini artıran belirli tıbbi durumlar
• Bacaklarda veya kollarda yaralanma
• Yüzeysel flebitle ilişkilendirilebilecek varisli damarlar

Belirtileri

Belirtiler

Yüzeysel Flebit

• Genellikle ciltteki yüzeysel damarlar boyunca hassas bir kızarma başlangıcı bulunur. Yangı yüzeysel damarın izlediği yolu takip ettikçe uzun, ince bir kırmızı alan görülebilir.
• Bu alan sert, sıcak ve hassas olabilir. Damar etrafındaki deri kaşınabilir ve şişebilir.
• Alan zonklamaya veya yanmaya başlayabilir.
• Bacak aşağı doğru indirildiğinde, özellikle sabah yataktan ilk kez çıkarken belirtiler kötüleşebilir.
• Düşük ateş görülebilir.
• Flebit bazen periferik damar içi hat açılan bölgede görülebilir. Çevreleyen alan damar boyunca hassas olabilir ve acı verebilir.
• Bir enfeksiyon söz konusuysa belirtiler kızarma, ateş, ağrı, şişkinlik veya cilt bozukluğu içerebilir.

Derin Damar Tromboflebiti

• Bu, yüzeysel flebite benzer bir şekilde görülebilir ama bazı kişilerde hiçbir belirti olmayabilir.
• Klasik belirtiler ve işaretler arasında kızarma, sıcaklık, şişkinlik ve bacak ağrısı bulunur.
• Bir organın tamamı boyunca ağrı ve şişme görülebilir. Örneğin alt bacağın bir tarafı görünürde hiçbir neden olmaksızın şişebilir.

Ne Zaman Tıbbi Yardım Gerekir?

Sizde veya bir yakınınızda şişkinlik, ağrı ve kollardaki veya bacaklardaki yüzeysel damarlarda yangı belirtileri ve işaretleri söz konusuysa doktorunuza danışın.

Derin damar tromboflebiti acil tıbbi bakım gerektirir. Hastada aşağıdaki belirtilerden veya işaretlerden herhangi biri söz konusuysa muayene için bir hastanenin acil servisine başvurun:

• Bir kolda veya bacakta herhangi bir belirtiyle beraber yüksek ateş
• Bir bacakta kitleler
• Bir kolda veya bacakta şiddetli ağrı ve şişkinlik
• Göğüs ağrısı ve nefes darlığı; bunlar bir kan pıhtısının akciğere ilerlemiş olduğuna dair ilk belirtiler olabilir.

Testleri

Testler

Doktor hastayı muayene ederek belirtiler hakkında sorular soracaktır. Kan testleri, flebit teşhisine yardımcı olmamasına rağmen, bir kan pıhtısının bulunmadığını kanıtlamak üzere görüntülemeye yardımcı olabilir.

D-dimer, kan pıhtılarının dağılmaya başladığı zaman salgıladığı bir kimyasaldır. Kan testi sonucu normalse, kan pıhtısı yoktur. Maalesef test, kan pıhtısının nerede olabileceğini göstermez. Örneğin morluk bulunan veya yakın zamanda ameliyat olmuş kişilerde pozitif çıkacaktır.

Ultrason, özellikle de daha geniş, daha merkezi (üst bacak) damarlarda pıhtıları veya kan akışındaki engellenmeyi tespit edebilir. Kan pıhtılarını ve tıkanma yerini tespit etmeye yardımcı olmak üzere, hastanın cildine küçük bir el aleti bastırılır. Bu, görece acısız, müdahalesiz bir testtir.

Tedavisi

Tedavi

Evde Tedavi

• Önleme her zaman için ilk adımdır. Hareketli olmak (yürümek, mümkünse uzun süre oturmaktan veya uzanmaktan kaçınmak) kan akışını artıracaktır. Bu, kan pıhtılarının oluşmasını engellemeye yardımcı olur.
• Belirtilerin kötüleşmesine neden olabileceğinden, uzun süre yatak istirahatından kaçının.
• İbuprofen içeren iltihap önleyici bir ilaç, ağrıyı ve yangıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
• Reçeteli (diz veya kalça yüksekliğinde) varis çorapları, kan akışını artırarak ağrıyı ve şişmeyi azaltmaya yardımcı olabilir.

Tıbbi Tedavi

• Yapılan muayenede yüzeysel flebit bulgusuna ulaşırsa ve hasta bunun dışında sağlıklıysa eve gönderilir. Hastanın, belirtileri kontrol altına almak üzere varis çorabı ve iltihap önleyici ilaçlar kullanması gerekir. İlaveten, kol/bacak yükseğe kaldırılır ve ılık kompresler yapılır. Pek az vakada antibiyotik kullanılması gerekir.
• Bir hastanın geçmişinde derin damar tromboflebiti varsa veya flebitin derin damarlara yayılması olasıysa, kan seyreltici (antikoagülan) kullanması gerekir. Antikoagülan tedavisinin süresi genellikle üç ila altı aydır. İlk tedavi, enjekte edilebilir bir ilaç olan ve kanı hemen seyreltebilen enoksaparin içerebilir. Ağız yoluyla alınan bir ilaç olan varfarin kan seyreltmek için kullanılır.
• Hastada enfeksiyon belirtileri varsa antibiyotik gerekecektir.

Sonraki Adımlar

Görünüş

Yüzeysel damarlardaki flebit, nadiren ciddi bir rahatsızlıktır ve genellikle ağrı kontrolüne, yükseltmeye ve ılık kompreslere bir ila iki haftada yanıt verir.