• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Randevunuza Hazırlık
• Testler ve Teşhis
• Tedaviler ve İlaçlar
• Hastalıkla Yaşamak Ve Destek

Nedir

Nedir

Kemik kanseri, kemikte başlayan ender bir kanserdir. Kemik kanseri vücutta herhangi bir kemikte başlayabilir, ama en yaygın olarak bacakları ve kolları oluşturan uzun kemikleri etkiler.

Pek çok kemik kanseri türü vardır. Bazı türleri öncelikle çocuklarda gelişirken diğerleri daha çok yetişkinleri etkiler.  

“Kemik kanseri” terimi vücudun başka bir yerinde başlayarak kemiğe yayılan (metastaz) kanserleri içermez. Bunun yerine bu kanserler, göğüs kanserinin kemiğe metastaz yapması gibi, başladıklara yere göre isimlendirilir. Kemik kanseri multipl miyelom, lösemi gibi kemik iliğinde (kemiğin içinde bulunan kan hücrelerinin üretildiği jelimsi madde) kan kanserlerini de içermez.

Belirtileri

Belirtileri

Kemik kanserinin belirti ve bulguları şunlardır:

• Kemik ağrısı
• Etkilenmiş alanın yakınında şişme ve hassasiyet
• Bazen kırıklara neden olan güçsüzleşmiş kemikler
• Yorgunluk
• İstemeden gerçekleşen kilo kaybı

Siz ya da çocuğunuzda sizi kaygılandıran belirti ve bulgular gelişirse doktorunuzdan bir randevu alın.

Sebepleri

Sebepleri  

Kemik kanserine neyin neden olduğu net olarak bilinmemektedir. Hücre DNA’larında bir hata olduğunda kemik kanserinin başladığı bilinmektedir. Bu hata hücrelere kontrolsüz biçimde büyümelerini ve bölünmelerini söyler. Bu hücreler belirlenmiş zamanda ölmek yerine yaşamaya devam eder. Mutasyona uğramış hücrelerin birikimi, yakındaki yapılara saldırabilecek ya da vücudun diğer alanlarına yayılabilecek olan bir kütle (tümör) oluşturur.

Risk Faktörleri

Risk faktörleri

Çoğu kemik kanseri teşhis edilebilir risk faktörleri olan kişilerde gelişir. Kemik kanserine neyin neden olduğu bilinmiyor, ama aşağıdaki etmenler kemik kanseri riskini artırır:

• Kalıtsal genetik sendromlar. Li-Fraumeni sendromu, Rothmund-Thomson sendromu, kalıtsal retinoblastom ve multipl ekzostoz dahil aileden geçen bazı ender genetik sendromlar kemik kanseri riskini artırır.
• Kemiğin paget hastalığı. Yaşlı yetişkinleri etkileyen bu prekanseröz (kanser öncesi) hastalık kemik kanseri riskini artırır.
• Kanser için radyasyon terapisi. Kanser için verilen radyasyon tedavisi esnasında olduğu gibi, yüksek dozlarda radyasyona maruz kalmak gelecekte kemik kanseri riskini artırabilir.

Randevunuza Hazırlık

Randevunuza hazırlık

Eğer sizi kaygılandıran bulgu ve belirtileriniz varsa işe aile doktorunuzdan veya bir pratisyen hekimden randevu almakla başlayın. Eğer doktorunuz kemik kanseri olabileceğinden şüphe duyarsa bir uzmana yönlendirilebilirsiniz. Kemik kanseri genellikle aşağıdakileri içerebilir bir uzman takımı tarafından tedavi edilir.

• Kemikleri etkileyen kanserlerin ameliyatında uzmanlaşmış ortopedik cerrahlar (ortopedik onkologlar)
• Kanseri kemoterapiyle tedavi etme üzerine uzmanlaşmış uzmanlar (onkologlar)
• Kanseri tedavi etmek için radyasyon kullanan doktorlar (radyasyon onkologları)

Nasıl hazırlanacaksınız

Randevular kısa olabileceği ve hakkında bilgi verilecek çok konu olduğu için en iyisi randevunuza iyi hazırlanmanızdır. Aşağıdakileri yapmaya çalışın:

• Randevu öncesi kısıtlamaların farkında olun. Randevu alırken, beslenmenizi kısıtlamak gibi daha önceden uymanız gereken kısıtlamalar olup olmadığını mutlaka sorun.
• Yaşadığınız belirtilerin hepsini yazın, randevu alma nedeninizle ilişkili görünmeyen belirtiler de dahil.
• Önemli kişisel bilgilerinizi yazın, büyük stres kaynaklarını ve yakın zamanda gerçekleşen yaşam değişiklikleri dahil.
• Aldığınız bütün ilaçların listesini yapın, vitamin ve besin takviyeleri de dahil.
• Eğer mümkünse, bir aile bireyini ya da arkadaşınızı beraberinizde götürün. Bazen randevu esnasında verilen tüm bilgileri almanız zor olabilir. Size eşlik eden kişi unuttuğunuz ya da kaçırdığınız bir şeyi hatırlayabilir.

Sorulacak sorular

Doktorunuzla geçireceğiniz zaman kısıtlıdır, bu nedenle soracağınız soruların bir listesini hazırlamak beraber geçireceğiniz zamanı iyi değerlendirmenizi sağlar. Zamanın yetmemesi durumuna karşı, sorularınızı en önemliden en az önemliye doğru sıralayın. Kemik kanseri için, doktorunuza soracağınız bazı basit sorular şunlardır:

• Hangi kemik kanseri türüne sahibim?
• Kemik kanserinin evresi nedir?
• Kemik kanserinin derecesi nedir?
• İlave testlere ihtiyacım var mı?
• Kemik kanseri için tedavi seçeneklerim nelerdir?
• Tedavinin bendeki kemik kanserini iyileştirme ihtimali nedir?
• Her bir tedavi seçeneğinin riskleri ve yan etkileri nelerdir?
• Başka sağlık sorunlarım var. Göreceğim kanser tedavisi diğer rahatsızlıklarımı nasıl etkileyecek?
• Benim için en iyisi olduğunu düşündüğünüz bir tedavi var mı?
• Aynı durumdaki bir arkadaşınıza ya da aile bireyinize ne önerirdiniz?
• Bir uzmanla görüşmeli miyim? Tedavinin maliyeti ne olacak ve sigortam bunu karşılayacak mı?
• İkinci bir görüş almak istersem, görüşebileceğim bir uzman önerebilir misiniz?
• Yanıma alabileceğim herhangi bir broşür ya da basılı malzeme var mı?  Hangi web sitelerini önerirsiniz?

Hazırladığınız soruların yanı sıra, randevunuz esnasında anlamadığınız bir şey olursa doktorunuza sormaktan çekinmeyin.

Testler ve Teşhis

Testler ve teşhis

Görüntüleme testleri

Hangi görüntüleme testlerini yaptıracağınız durumunuza bağlıdır. Doktorunuz şüpheli alanı değerlendirmek için bir ya da birkaç test önerebilir, bunlar:

• Kemik taraması
• Bilgisayarlı tomografi (BT)
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR)
• pozitron emisyon (yayılım) tomografisi (PET)
• Röntgen (X ışını)

Laboratuar testi için örnek alınması

Doktorunuz laboratuar testi için tümörden doku örneği alınması işlemi (biyopsi) önerebilir. Test, doktorunuza dokunun kanserli olup olmadığını, eğer öyleyse de sizdeki kanserin türünü söyler. Ayrıca test, kanserin ne denli agresif olduğunun anlaşılmasına yardımcı olan derecesini açığa çıkarabilir.  

Kemik kanserlerinin teşhisi için aşağıdaki biyopsi işlemi türleri kullanılır:  

• Derinizden tümöre bir iğne sokulması. İğne biyopsisi esnasında doktorunuz derinize ince bir iğne sokar ve bunu tümöre yönlendirir. İğne tümörden doku parçaları almak için kullanılır.
• Test edilmesi için ameliyatla doku örneği alınması. Cerrahi biyopsi esnasında doktorunuz derinizde bir kesi açarak, tümörün bütününü (eksizyonel biyopsi) ya da tümörün bir kısmını (insizyonel biyopsi) alır.

İhtiyacınız olan biyopsi türü ve nasıl uygulanacağının detayları sağlık ekibiniz tarafından dikkatle planlanmalıdır. Doktorların, kemik kanserinin alınması için gelecekte gerekli olabilecek ameliyatları engellemeyecek bir biyopsi yöntemi uygulaması gerekir. Bu nedenle, biyopsiden önce doktorunuzdan sizi uygun bir cerraha yönlendirmesini isteyin.  

Kemik kanserinin kapsamını (evresini) belirlemek için testler

Doktorunuz kemik kanserini teşhis ettikten sonra kanserin kapsamını (evresini) değerlendirmeye çalışacaktır. Kanserin evresi tedavi seçenekleriniz için yol göstericidir.

Kemik kanserinin evreleri şunlardır:

• I. Evre: Bu evrede kemik kanseri kemikle sınırlıdır ve vücudun diğer alanlarına yayılmamıştır. Biyopsi testi bu evredeki kanserin düşük dereceli olduğunu ve agresif olmadığı gösterir.
• II. Evre: Bu evrede kemik kanseri kemikle sınırlıdır ve vücudun diğer alanlarına yayılmamıştır. Ama biyopsi testi kemik kanserinin yüksek dereceli olduğunu ve agresif olduğunu gösterir.
• III. Evre: Bu evrede kemik kanseri aynı kemik üzerinde iki ya da daha fazla alanda meydana gelmiştir.
• IV. Evre: Kemik kanserinin bu evresi, kanserin kemiğin ötesine, beyin ya da akciğerler gibi vücuttaki diğer alanlara yayılmış olduğunu gösterir.

Tedaviler ve İlaçlar

Tedaviler ve ilaçlar

Kemik kanseri için tedavi seçenekleri, sizde olan kanserin türüne, kanserin evresine, genel sağlığınıza ve sizin tercihlerinize bağlıdır. Kemik kanseri tedavisi genellikle ameliyat, kemoterapi, radyasyon tedavi veya tedavilerin birleşimini gerektirir.

Ameliyat

Ameliyatın amacı kemik kanserini tümüyle almaktır. Bunu başarmak için de doktorunuz tümörü ve tümörü çevreleyen sağlıklı dokunun bir kısmını alır. Kemik kanserinin tedavisinde kullanılan ameliyat türleri şunlardır.

• Uzvun alınması ameliyatı. Büyük ve kemik üzerinde karmaşık bir yerde olan kemik kanseri tüm uzvun ameliyatla alınmasını (ampütasyon) gerektirebilir. Diğer tedavilerde ilerleme gerçekleştikçe bu işlem daha az yaygın hale geliyor. Ameliyatın ardından yapay bir uzuv takılabilir ve yeni uzvunuzla günlük işlerinizi yapmayı öğrenmek için eğitimden geçebilirsiniz.
• Uzvu kesmeden kanserin alınması için ameliyat. Eğer kemik kanseri sinir ve diğer dokulardan ayrılabilirse, cerrah uzvu kurtararak kemik kanserini almayı başarabilir. Kanserle birlikte kemiğin bir kısmı da alınacağı için, cerrah alınan kemiğin yerine vücudunuzun başka bir yerinden aldığı bir kemik parçasını ya da özel bir metal protez yerleştirebilir. Bu ameliyatın ardından, etkilenen kolun ya da bacağın fonksiyonunun tam sağlanabilmesi için yoğun rehabilitasyon tedavisi gerekebilir.
• Uzuvları etkilemeyen kanser için ameliyat. Kemik kanseri kol ya da bacaklar dışında bir yerde gelişirse, cerrahlar kalçayı etkileyen kanserde olduğu gibi kemiği ve çevreleyen dokunun bir kısmını alabilir ya da omurgayı etkileyen kanserde olduğu gibi kemiği mümkün olduğunca koruyarak kanseri alabilir. Ameliyat esnasında alınan kemik yerine vücudun başka bir kısmından alınan bir kemik parçası ya da özel bir metal protez yerleştirilebilir.

Radyasyon tedavisi

Radyasyon tedavisi, kanserli hücreleri öldürmek için X ışını gibi çok güçlü enerji ışınları kullanır. Radyasyon tedavisi esnasında, özel bir cihaz sizin etrafınızda hareket ederken ve enerji ışınlarını vücudunuzdaki tam noktalara yönlendirirken siz bir masaya uzanırsınız.  

Radyasyon terapisi, kemik kanserini küçültmek ve ameliyatla cerrahın bütün kanseri alabilmesi ihtimalini artırmak için kullanılır. Bu durumda radyasyon tedavisi kemoterapiyle birlikte uygulanabilir.

Radyasyon tedavisi ameliyatla alınamayan kemik kanserleri olan kişiler için de kullanılabilir. Radyasyon tedavisi ameliyattan sonra kalabilmiş olan kanser hücrelerini öldürmek için de kullanılabilir. İlerlemiş kemik kanseri olan kişiler için radyasyon tedavisi, ağrı gibi bulgu ve belirtileri kontrol altına almak için de kullanılabilir.

Kemoterapi  

Kemoterapi, kanserli hücreleri öldürmek için kimyasallar kullanan bir ilaç tedavisidir. Kemoterapi genellikle damar yoluyla (intravenöz) verilir. Kemoterapi ilaçları vücudunuzda dolaşır.

Kemoterapi genellikle, cerrahın uzva dokunmadan kanseri ameliyatla alabilmesine izin verecek şekilde kemik kanserini daha kontrol edilebilir bir boyuta küçültmek için, ameliyattan önce radyasyon tedavisiyle birlikte kullanılır. Kemoterapi, kemik kanseri kemiğin ötesine, vücuttaki diğer alanlara yayılmış olan kişilerde de kullanılabilir.

Hastalıkla Yaşamak Ve Destek

Hastalıkla yaşamak ve destek

İster sizin isterse çocuğunuz için olsun kanser teşhisi büyük zorluklar getirir. Kaygılarınız ya da prognoz (hastalığının sonucunun tahmini) ne olursa olsun unutmayın ki, kanserin üstesinden gelmeyi kolaylaştıran kaynaklar ve stratejiler vardır. Baş etmek için bazı tavsiyeler şunlardır:

• Kemik kanserini, tedaviniz hakkında karar verebilecek kadar iyi öğrenin. Tedaviniz hakkında karar verirken daha rahat hissedebilmek için kemik kanseri hakkında daha fazla araştırma yapın. Doktorunuzdan kanserinizin türüyle evresini ve önerilen tedavilerin isimlerini yazmasını isteyin. Sağlık ekibinizden size uygun bilgi kaynakları önermesini isteyin.
• Sizinle aynı durumda olan diğer insanlarla temasa geçin. Resmi destek grubunuzun, kendileri ya da çocukları kanserle mücadele eden kişilerin ilgi ve anlayışı yardımcı olabilir. Destek grupları uygulamalı bilgiler için iyi kaynaklar olabilir. Ayrıca sizinle aynı şeyleri yaşayan kişilerle derin ve uzun süreli bağlar kurabilirsiniz. Bölgenizdeki destek grupları hakkında doktorunuzdan bilgi alın. Ya da internet ortamındaki kanser derneklerinin ilan panolarını deneyin.
• Kendinize zaman ayırın. İyi beslenmek, gevşemek ve yeterli oranda dinlenmek kanserin yarattığı stres ve yorgunlukla baş etmenize yardımcı olabilir. Dinlenmeniz ya da işlerinizi kısıtlamanız gereken zamanlar için de önceden plan yapın. Eğer çocuğunuz kanserse, yapabileceğiniz en iyi şey kendinize iyi bakmanızdır. Bir bakıcı olarak, çocuğunuzun ihtiyaçlarını karşılamak için dayanma gücünüzün ve duygusal kuvvetinizin olması gerekir.  
• Aktif kalın. Kanserli olmak keyif aldığınız ya da normalde yaptığınız şeyleri bırakmanız anlamına gelmez. Esas itibariyle, eğer bir şeyler yapacak kadar iyi hissediyorsanız, gidin ve yapın. Yapabileceğiniz kadar ilgili kalmak önemlidir. Eğer çocuğunuz kanserliyse, hayatının mümkün olduğunca normal kalmasına gayret edin.
• Kendinizin ötesinde bir şeyle bağ kurun. Güçlü bir inancınız olması ya da sizden daha büyük bir şeyin olduğunu hissetmek başarılı bir biçimde kanserin üstesinden gelmenize yardımcı olabilir.