• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız

Nedir

Kolektomi

Kolektomi, kolonun bütünüyle çıkarılması için uygulanan cerrahi bir işlemdir. Kalın bağırsak olarak da adlandırılan kolonunuz, sindirim sisteminizin sonunda bulunan uzun tüp benzeri bir organdır. Kolektomi, kolonunuzu etkileyen hastalıkları ve durumları iyileştirmek ya da önlemek için gerekli olabilir.

Kolektomi ameliyatının değişik türleri vardır. Bütün kolonun alınmasını içeren kolektomiye, total kolektomi denir. Kolonun bir kısmını çıkarmak için uygulanan kolektomi, subtotal kolektomi ya da kısmi (parsiyal) kolektomi adını alır. Kolonun sağ ya da sol kısmını çıkarma işlemi hemikolektomidir. Hem kolonun hem de rektumun çıkarılması ameliyatınaysa proktokolektomi denir.

Kolektomi ameliyatı genellikle, sindirim sisteminin kalan kısmının yeniden bağlanması ve atıkların vücudunuzdan atılmasının sağlanması için başka işlemler de gerektirir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Kolektomi, kolonunuzu etkileyen hastalıkları ve durumları iyileştirmek ya da önlemek için uygulanır. Bunlar:

• Kontrol edilemeyen kanama. Kolondan gelen şiddetli kanama, kolonun etkilenen kısmının ameliyatla alınmasını gerektirebilir. Örneğin, nadir vakalarda, kolondaki cepler (divertikül) de ameliyat gerektiren kanamaya neden olabilir.
• Bağırsak tıkanması. Tıkanmış bağırsak, duruma bağlı olarak total ya da kısmi kolektomi gerektirebilen acil bir durumdur.
• Bağırsak perforasyonu (delinmesi). Delinmiş bir kolon da kolektomi gerektiren acil bir durumdur.
• Kolon kanseri. Erken evre kanserler, kolektomi esnasında kolonun sadece küçük bir kısmının alınmasını gerektirebilir. İleri evrelerdeki kanserlerde kolonun daha büyük kısımları alınabilir.
• Crohn hastalığı. Eğer ilaç tedavisinden fayda görmüyorsanız, kolonunuzun etkilenmiş olan kısmının alınması, belirti ve bulguların geçici olarak iyileşmesini sağlayabilir.  
• Ülseratif kolitler. Eğer ilaç tedavisi belirti ve bulgularınızın kontrol altına alınmasını sağlamıyorsa, doktorunuz total kolektomi önerebilir.
• Önleyici cerrahi. Eğer multipl prekanseröz kolon polipleri oluşumuna bağlı olarak kolon kanseri gelişme riski yüksekse, gelecekte kanseri önlemek amacıyla total kolektomi yaptırmayı seçebilirsiniz. Ailevi adenomatöz polipozis veya Lynch sendromu (kalıtsal olan kanser türleri) gibi kolon kanseri riskini artıran kalıtsal genetik hastalıkları olan kişiler için de kolektomi bir seçenek olabilir.

Tedavi seçeneklerini doktorunuzla görüşün. Bazı durumlarda çeşitli kolektomi ameliyatları türleri arasında seçim yapabilirsiniz. Doktorunuz her birinin fayda ve risklerini sizinle görüşebilir.

Riskler

Riskler

Kolektomi ciddi komplikasyon riski taşır. Komplikasyon ortaya çıkma riski sizin genel sağlık durumunuza, yapılacak kolektomi türüne ve cerrahınızın operasyonu gerçekleştirmek için kullandığı yaklaşıma bağlıdır. Genel anlamda, kolektomi komplikasyonları şunlardır:  

• Kanama
• Bacaklarda (derin ven trombozu) ve akciğerlerde (pulmoner embolizm) kan pıhtısı
• Enfeksiyon
• Kolon yakınındaki mesane ya da ince bağırsak gibi organlarda yaralanma.
• Sindirim sisteminizin kalan kısımlarını yeniden birleştiren dikişlerde yırtılma.

Kolektominin ardından, sindirim sisteminizin iyileşmesini sağlamak için bir süre hastanede kalmanız gerekir. Sağlık ekibiniz, ameliyat sonrası belirti ve komplikasyonlarınızı izler. Durumunuza bağlı olarak birkaç gün ile bir hafta süreyle hastanede kalabilirsiniz.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Kolon ameliyatınızın yaklaştığı günlerde doktorunuz sizden aşağıdakileri isteyebilir.

• Bazı ilaçları almayı bırakın. Bazı ilaçlar ameliyat esnasında komplikasyon gelişme riskini artırabilir, bu nedenle doktorunuz ameliyattan önce bu ilaçları almayı bırakmanızı isteyebilir.
• Ameliyattan önce perhiz yapın. Doktorunuz size özel talimatlar verecektir. İşlemden birkaç saat ila 1 gün önce doktorunuz yiyip içmeyi kesmenizi önerebilir.
• Bağırsaklarınızı temizleyen bir solüsyon için. Doktorunuz size, evde suyla karıştıracağınız bir müshil solüsyon yazabilir. Bu solüsyonu talimatlara uyarak birkaç saat aralıkla içebilirsiniz. Solüsyon bağırsaklarınızı temizlemek için ishale neden olur. Doktorunuz lavman da önerebilir.
• Antibiyotik alın. Bazı durumlarda doktorunuz kolonunuzda doğal olarak bulunan bakterileri yok etmek ve enfeksiyonu önlemek için antibiyotik yazabilir.
• Duş alın. Ameliyat için hastaneye gitmeden önce duş alın. Bu, derinizdeki mikropları temizleyerek enfeksiyon riskini azaltabilir. Doktorunuz özel ya da antibakteriyel bir sabun kullanmanızı önerebilir.

Fakat kolektomiye hazırlanmak her zaman mümkün olmayabilir. Örneğin, bağırsak tıkanmasına ya da delinmesine bağlı olarak acil kolektomiye ihtiyaç duyarsanız hazırlanmak için zaman olmayabilir.

Hastane yatışını planlayın

Kolektomiden sonra, durumunuza bağlı olarak en az birkaç gün hastanede kalacaksınız. Evde ve işteki tüm sorumluluklarınızla ilgilenmesi için birini ayarlayın.

Hastanede iyileşirken yanınızda ne olmasını isteyebileceğinizi düşünün. Yanınızda alabileceğiniz eşyalar arasında şunlar olabilir:

• Bir sabahlık ve terlik
• Diş fırçanız, diş macununuz ya da ihtiyacınız varsa tıraş malzemeleriniz
• Evde giyilebilen rahat giysiler
• Kitap, dergi ya da oyun gibi zaman geçirmeye yardımcı faaliyetler.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Kolektomi esnasında

Ameliyat olacağınız gün, sağlık bakım ekibiniz sizi bir hazırlık odasına alacaktır. Kan basıncınız ve solunumunuz izlenecektir. Kolunuzdaki damardan bir antibiyotik almanız da mümkündür.

Daha sonra ameliyathaneye alınır ve ameliyat masasına yerleştirilirsiniz. Sizi uyku benzeri bir duruma sokacak olan genel anestezi alırsınız, böylece ameliyat esnasında bilinciniz açık olmaz.

Ameliyat ekibi daha sonra kolektomiye başlar. Kolon ameliyatı iki yöntemle gerçekleştirilebilir:

• Açık kolektomi.  Açık ameliyatta, kolonunuza ulaşabilmek için karnınızda büyük bir kesik açılır. Cerrahınız, kolonunuzu çevresindeki dokulardan ayırmak için ameliyat aletleri kullanarak, kolonunuzun bir kısmını ya da tüm kolonunuzu keserek çıkarır.
• Laparoskopik kolektomi. Minimal invaziv kolektomi de denilen laparoskopik kolektomide, karnınızda birkaç küçük kesik açılır. Cerrahınız kesiklerden birinden içeri ince bir kamera, diğer kesiklerdense cerrahi aletleri sokar. Cerrahınız kolonunuzu çevre dokulardan ayırmak için ameliyat aletlerini kullanırken bunu ameliyathanedeki bir ekrandan izler. Daha sonra kolon karnınızdaki küçük bir kesikten dışarı çıkarılır. Bu işlem cerrahın, vücudunuzun dışında kolonunuz üzerinde çalışmasına izin verir. Kolonda onarım yapıldıktan sonra cerrah kolonu yeniden bu delikten içeri sokar.

Yapılacak ameliyatın türü, sizin durumunuza ve cerrahınızın uzmanlığına bağlıdır. Laparoskopik kolektomi, ameliyat sonrası ağrıyı ve iyileşme süresini azaltabilir. Ama bu işlem için herkes aday olamaz. Bazı durumlarda da ameliyat laparoskopik kolektomiyle başlar, ama koşullar cerrahi ekibinizi açık kolektomi yapmaya zorlayabilir.

Kolonunuz onarıldıktan ya da çıkarıldıktan sonra cerrahınız, kalan sindirim sisteminizi, atıkların vücudunuzdan atılabilmesi için yeniden birleştirir. Seçenekler şunlar olabilir:

• Kolonunuzun kalan kısımlarının yeniden birbirine bağlanması. Cerrahınız kolonunuzun kalan kısımlarını, anastomoz yaratarak, yeniden birbirine bağlayabilir.  Bu şekilde dışkı eskiden olduğu gibi vücudunuzdan atılabilir.
• Bağırsağınızın karnınızda yaratılan bir açıklığa bağlanması. Cerrahınız kolonunuzu (kolostomi) ya da ince bağırsağınızı (ilyostomi) karnınızda yarattığı bir açıklığa bağlayabilir. Bu, atıkların vücudunuzdan bu açıklıktan (stoma) atılmasını sağlar. Stomanın dışına dışkının toplanması için bir torba yapıştırılabilir. Bu geçici ya da kalıcı olarak gerçekleştirilebilir.
• İnce bağırsağınızın anüsünüze bağlanması. Cerrahınız ince bağırsağınızın bir kısmını, anüsünüze bağlanan bir kese yaratmak için kullanabilir (ileoanal anastomoz). Bu atıkların normal biçimde atılmasını sağlar, ancak her gün pek çok defa sulu bağırsak hareketiniz olabilir. Bu işlemin bir parçası olarak geçici ilyostomi de uygulanabilir.

Cerrahınız operasyondan önce seçenekler hakkında sizinle konuşacaktır.

Kolektominin ardından

Ameliyatın ardından, anestezinin etkisi geçerken izlenebilmeniz için bir iyileşme odasına alınacaksınız. Daha sonra sağlık bakım ekibiniz, iyileşmeye devam edebilmeniz için sizi hastane odanıza alacaktır.

Bağırsak fonksiyonunuzu yeniden kazanana kadar hastanede kalırsınız. Bu durum, birkaç gün ila 1 hafta sürebilir. İlk zamanlarda katı gıdalar tüketmeniz mümkün olmayabilir. Kolunuzdaki damar yoluyla sıvı besinler alabilirsiniz ve daha sonra sıvı içmeye başlayabilirsiniz. Bağırsağınız iyileştikçe beslenmenize kademeli olarak katı gıdalar ekleyebilirsiniz.

Eğer ameliyatınızda, bağırsağınızı karnınızın dışına bağlamak için kolostomi veya ilyostomiyi gerçekleştirildiyse, size stomanın bakımını nasıl gerçekleştireceğinizi gösterecek bir ostomi hemşiresiyle görüşeceksiniz. Hemşire, atıkların biriktiği ostomi torbasını nasıl değiştireceğinizi anlatacaktır.

Hastaneden ayrıldıktan sonra evde iyileşme döneminiz birkaç hafta sürecektir. İlk başta bitkin hissedebilirsiniz, ancak sonunda yeniden güç kazanacaksınız. Normal günlük işlerinize ne zaman dönebileceğiniz konusunda doktorunuza danışın.