• İçindekiler
• MS Atağı
• Atakla Mücadele
• Öneriler

MS Atağı

Multipl Sklerozun Tetiklenmeleriyle Mücadele

İster tetiklenme ister MS krizleri diye adlandırın ya da ne derseniz deyin, onu keyifli bir şey olarak tanımlamazsınız. Multipl skleroz tetiklenmeleri periyodiktir ve belirtiler aniden şiddetlenir. Pek çok kişi, MS’in bu tetiklenme-ara verme döngüsünü düzenli şekilde yaşar. Gayet iyi bir şekilde yürüyorsunuzdur, derken sağ bacağınızda hissizlik olduğunu farkedersiniz ya da aniden çift görmeye başlarsınız. Eğer bu belirtiler 24 saatten fazla sürerse, bir tetiklenmeye doğru gidiyorsunuz demektir.

Uzmanlar durumu, “Tetiklenme, yeni belirtilerin çok hızlı meydana gelmesi ya da eski belirtilerin, hastalığın genel ilerleme süreci içerisinde kendi kendine olacağından daha şiddetli ve kötü hale gelmesidir. Tetiklenme, aylar ve yıllar bazında olan ilerlemenin aksine, saat ya da gün bazında periyotlarla gelir,” diye açıklarlar.

MS Atağı Yaşarken

Bir kişi MS tetiklenmesi ya da MS krizi yaşarken, beyninin içerisinde neler olur?

Genel olarak, belirtileriniz tekrarladığında, beyinde ya da omurilikte yeni hasta dokular (lezyonlar) şekilleniyor demektir; bu da sinirsel iletilerin aktarılmasını kesintiye uğratır. Yani yaşanmakta olan şey, yeni hastalık aktivitesidir.

Ama bütün belirtiler, beyin lezyonlarına bağlı değildir. Örneğin yorgunluk, her zaman beyinde bir kriz olduğunun işareti değildir. Bununla birlikte, aşırı yorgunluk, diğer nörolojik belirtilerde kötüleşmeyle birlikte yaşanıyorsa, MS için bir belirti olabilir.

Bazen, tam MS alevlenmesi gibi hissettiğiniz bir durum, aslında MS tetiklenmesi olmayabilir. Bir enfeksiyon ya da ateş, beynin daha önce hasar görmüş bölümündeki sinirsel işleyişte geçici bir soruna neden olabilir. Yani eğer grip olduysanız, tıpkı tetiklenme gibi belirtiler yaşayabilirsiniz. Bu aslında, yeni bir lezyon belirtisi değildir; daha çok, sinir uyarılarının normal olarak çalışırken, eski hasarlı bölgelerdeki geçici aksamalardır. Eğer ateşi ve gribi tedavi edersek, sonrasında hastanın tamamıyla eski durumuna döndüğünü görürüz.

Atakla Mücadele

MS Krizini İdare Etmek

Ama yaşanan durum gerçek tetiklenmeyse, bunun üstesinden gelinebilir. Doktorların çoğunluğu MS krizlerini, yaygın olarak 3 ila 5 gün boyunca, günde yarım saat süresince damardan yüksek dozda kortizon vererek tedavi ederler. Steroidi ayrıca ağızdan da alabilirsiniz, ama aynı etkiyi gösterecek kadar yüksek doza ulaşmak için, çok fazla hap yutmanız gerekir. Bu nedenle hastaların çoğunluğu, intravenöz (IV) denilen yöntemle yani damar içinden almayı tercih eder.

Steroidler Ne Yapabilir?

Steroidler, hastalığın akut tetiklenmesinin iyileşme süresini hızlandırır. Çoğu uzman steroidlerin, alevlenmelerin tam olarak iyileşmesini etkilemediği düşünülüyor. Bu sorun, muhtemelen başka çalışmaların yapılmasını gerektiriyor. Ama steroidlerle, onlarsız olduğundan daha çabuk iyileşirsiniz.

Tabii ki steroid almak zorunda değilsiniz. Doktorlar, hafif bir tetiklenme durumunda MS’li kişilere, hastalığın kendi kendine iyileşmesini beklemelerini ve seyrini gözlemelerini tavsiye ederler. Ama eğer gerçekten alevlenmeden etkilenmişseniz çalışamaz, merdiven çıkamaz, araba kullanamaz ve günlük yaşamınızı sürdüremez duruma gelmişseniz, mümkün olduğunca çabuk bir şekilde steroid almaya çalışırsınız.

Öneriler

Hedef: MS Belirtilerinden Hızla Kurtulmak

Bu, Ne Kadar Hızlı Olur?

Hastaların çoğunluğu, birkaç hafta içerisinde iyileşmeye başlar. Birçoğu 3 ay gibi bir sürede önemli gelişmeler kaydeder. Yeniden alevlenmelerdeki zor kısım, iyileşmenin derecesi konusunda hiçbir zaman emin olamamanızdır. Hastalığın ilk yıllarında hastalar genellikle daha hafif tetiklenme ve çabuk iyileşme yaşarlar. Daha ağır tetiklenmelerin, örneğin kas zayıflıklarını ve mesane fonksiyonlarının kaybını içeren tetiklenmelerin iyileşmesi daha uzun zaman alma eğilimindedir.

Eğer çok aşırı derecede güçten düşüren bir kriz yaşadıysanız ve steroid hiç fayda etmediyse bazı bulgular, hastalık belirtilerinin plazma değişimi ya da damardan, immunoglobülin (kan serumunun antikor içeren bölümü) verilmesine yanıt verebildiğini gösteriyor. Veriler çok güçlü değil ama nörologunuzla konuşabileceğiniz bir seçenek.

Tetiklenmeleri tedavi edilen kişi, iyileşmenin gerçekleşmesi bir yıl kadar bir zaman alsa da, genel olarak 3 ay içerisinde önemli bir iyileşme yaşar. Bir yıl içinde hala belirti yaşamaya devam ediyorsanız, bu muhtemelen kalıcı bir durumdur.

MS Tetiklenmeleri Sırasında Kendinize İyi Bakmak

Steroid ve diğer ilaçların yanında, MS tetiklenmesinin başka hangi yöntemlerle üstesinden gelirsiniz?

Uzmanlar şu önerilerde bulunuyorlar: “Vücudunuzda ve içinizde neler olduğuna gerçekten kulak vermeniz, dikkat etmeniz gerekir. Kendinizi buna hazırlamış olun. Eğer olmazsanız, sürprizler sizi yönlendirebilir ve yapamayacağınız fazladan işler üstlenmiş ve taahhütlerde bulunmuş olabilirsiniz. Bu, sadece daha fazla yük ve stres yükler, durumu ağırlaştırır. Önceliklerinizin neler olduğu konusunda net olun. Bu bazen ‘hayır’ demek anlamına gelir. Yardım istemekten de korkmayın.”

Eğer bu yeni bir tetiklenmeyse, şimdi akut bir süreç devam ediyor demektir. Bu, kişilerin geçici olarak boş vermeleri, onlara stres ve fiziksel yorgunluk ekleyen işleri yapmamaları gerektiği anlamına gelir. Birkaç gün kendinize bebek muamelesi yapın. Bu uzun dönemli bir şey olmak durumunda değildir ama hemen dışarı gitmeyin ve her zaman yaptığınız işleri yapmaya çalışmayın.

Yeterli uyuyun ve bol sıvı alın.

Bir tetiklenmeyle nasıl baş ederseniz edin, unutmayın ki bu, MS hastalığınızı hafifletmek için kullandığınız ilaçların işe yaramadığını göstermez. İlaç kullanırken bile hala tetiklenmeler yaşayabilirsiniz. İlaçlar her şeyi durduracak sihirli bir değnek değildir ancak, hastalık sürecini yavaşlatır, yener. Bu nedenle ilaçlarınızı kullanın.