• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı

Nedir

Parkinson Hastalığı

Parkinson hastalığı, hareket etme şeklinizi etkiler ve beyindeki belli sinir hücreleriyle ilgili bir sorun oluştuğu zaman meydana gelir.

Normalde sinir hücreleri, dopamin adı verilen önemli bir kimyasalı yaparlar. Dopamin, hareketlerinizi kontrol eden beyninizin ilgili kısmına sinyaller gönderir. Kaslarınızın düzgünce hareket etmesine ve onları kontrol etmenize izin verir. Parkinson hastalığına yakalandığınız zaman, bu sinir hücreleri bozulur. Sonrasında yeterli dopamine artık sahip değilsinizdir, bu yüzden istediğiniz şekilde hareket etmede sorun yaşarsınız.

Parkinson hastalığı ilerler, yani zaman içinde daha kötüleşir. Ama genelde süreç yavaş bir şekilde, pek çok yıllık bir dönem süresince oluşur. Bununla beraber dolu dolu bir hayat yaşamanıza yardım edebilecek iyi tedaviler mevcuttur.

Belirtileri

Belirtiler

Parkinson hastalığının dört ana belirtisi vardır:

• Sallanma veya sarsılma anlamına gelen titreme. Titreme; ellerinizi, ayaklarınızı, bacaklarınızı veya kafanızı etkileyebilir.
• Gergin kaslar
• Yavaş hareket
• Denge veya yürümeyle ilgili sorunlar

Titreme, dikkat etmeniz gereken ilk belirtidir. Herkeste olmamasına rağmen, hastalığın en yaygın işaretlerinden biri titremedir. Daha da önemlisi titremesi olan herkesin Parkinson hastalısı olacak diye bir kural yoktur. Titreme, çoğunlukla sadece bir kol veya bacakta ya da vücudun sadece bir tarafında başlayabilir. Ve genellikle uyuduğunuzda veya uzvunuzu hareket ettirdiğinizde daha iyi hale gelir.

Zamanla Parkinson, tüm vücudunuz yayılarak kaslarınızı etkiler, böylece yutma sorunu veya kabızlık gibi sorunlara sebep olabilir. Hastalığın daha sonraki safhalarında Parkinsonlu bir kişi, sabit veya boş bir ifade, sorunlu konuşma ve diğer sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Bazı insanlar, aynı zamanda akli becerilerinde de bir düşüş (bunaklık) yaşayabilir. 

Genellikle 50 ila 60 yaş arasında belirtiler, ortaya çıkmaya başlar ama bazı insanlarda belirtiler daha önce de ortaya çıkabilir.

Sebepleri

Sebepler

Doktorlar, söz konusu sinir hücrelerini etkileyen faktörleri bilmemekle beraber konunun aydınlanması için  araştırmalar yapmaya devam ediyorlar. Uzmanlar, daha çok yaşlanma ve çevredeki zehirli atıklar gibi faktörlerin de içinde olduğu birçok olası sebep üzerinde çalışıyor. 

Anormal genlerin, bazı insanlarda Parkinson hastalığıyla sonuçlandığı görülmektedir. Ancak şimdiye kadar hastalığın her zaman kalıtım yoluyla geçtiğini gösterecek yeterli kanıt bulunamamıştır.

Testleri

Teşhis

Doktorunuz, belirtileriniz ve sağlık geçmişiniz hakkında sorular sorabilir ve sinirleri kontrol etmek için bir test yapabilir. Söz konusu test, sinirlerinizin ne derece iyi çalıştığını gösteren soruları ve bir dizi hareketleri içerir. Örneğin doktorunuz nasıl hareket ettiğinizi, kas gücünüzü, reflekslerinizi ve görme kabiliyetinizi nasıl kontrol ettiğinizi izler. Bazı vakalarda doktorunuz size bir ilaç verebilir. İlacın hastalık üzerinde yaratacağı etki, doktorunuzun Parkinson teşhisi koymasına yardımcı olabilir. Bunun dışında doktorunuz ruh haliniz hakkında da sorular sorabilir.

Doktorunuzun, Parkinson hastalığına sahip olup olmadığınızı bilmesine yardım edebilecek laboratuarlar veya kan testleri yoktur. Ancak sahip olduğunuz belirtilere neden olabilecek diğer olası hastalıkları saf dışı bırakmak için farklı birtakım testler yaptırmanızı isteyebilir. Örneğin felcin veya beyin tümörünün işaretlerine bakmak için bir MR testi yaptırabilirsiniz. 

Tedavisi

Tedavi

Günümüzde Parkinson hastalığını geçirebilecek herhangi bir tedavi yoktur. Ama belirtileri kontrol altına alabilen ve hastalıkla yaşamayı daha kolay hale getirebilen çeşitli tipte ilaçlar vardır.

Eğer belirtileriniz şiddetli değilse çoğu zaman tedaviye bile ihtiyacınız olmayabilir. Doktorunuz, belirtileriniz günlük hayatınıza engel olana kadar ilaç yazmayı erteleyebilir. Daha sonra belirtileriniz kötüleştikçe ilaçlarınızı ona göre ayarlayacaktır. En iyi sonuçları almak için çeşitli ilaçlar almak zorunda kalabilirsiniz.

Levodopa (L-dopa da denir) içeren ilaçlar, Parkinson hastalığının belirtilerini kontrol altına almak için en iyi ilaçlardır. Ama uzun süre veya yüksek bir dozda kullanımı farklı sorunlara sebep olabilir. Bazen doktorlar, hastalığın erken safhalarında insanları tedavi etmek için başka ilaçlar tavsiye edebilirler-ki bu Levodopa ilacının kullanımını erteletir. Ama diğer ilaçlar, daha fazla yan etkilere sahiptir ve Levodopa gibi belirtileri kontrol altına alamazlar. Ve ilaç tarafından sebep olunan uzun-vadeli sorunlar da ilk önce hangi ilacın kullanıldığının bir önemi olmaksızın aynı olur. İlaç almaya ve hangi ilacı almaya başlama kararı, hastadan hastaya göre değişebilir. Doktorunuz, bu seçimleri yapmanıza yardımcı olacaktır. 

Bazı vakalarda, derin beyin stimülasyonu da denen bir tedavi kullanılabilir. Tedavi için cerrah beyninize, hareketleri kontrol eden ve beynin ilgili bölümüne minik elektrik sinyalleri taşıyan elektrotlar yerleştirir.  Bu küçük sinyaller, beynin ilgili kısımlarının daha iyi çalışmasına yardım edebilir.

Evde yapabileceğiniz ve olabildiğince sağlıklı kalmanıza yardımcı olabilen birçok şey vardır. Sağlıklı yiyecekler yiyin. İhtiyacınız varsa dinlenin. Enerjinizi akıllıca kullanın. Her gün biraz egzersiz yapın. Fizik tedavi ve meşguliyet tedavisi de yardımcı olabilir.

Yaşam Tarzı

Yaşamım Nasıl Etkilenecek?

Uzun-vadeli, ilerleyen bir hastalığınız olduğunu öğrenmek, hayatınızı değiştirir. Geniş bir duygu dağılımına sahip olmanız normaldir. Önünüzde sizi bekleyen şeyler hakkında öfkeli, korkulu, üzgün veya endişeli olabilirsiniz. Birkaç şeyi aklınızda tutmak, yardımcı olabilir. Bunlar:

• Hastalığın nasıl seyredeceğini hiç kimse tam olarak bilemez. Ama genelde hastalık, yavaş bir şekilde ilerler. Bazı insanlar, el titremesi gibi sadece küçük belirtileri uzun yıllar yaşarlar.
• Parkinson hastalığına sahip birçok insan, yıllarca çalışabilir. Hastalık kötüleştikçe çalışma şeklinizi değiştirmeniz gerekebilir. Kendinize buna uyarlamanız için gereken yolları öğrenmek için destek alabilirsiniz.
• Sağlık bakımınızda aktif bir rol almanız önemlidir. Hastalık hakkında yapabileceğiniz her şeyi öğrenin. Güvendiğiniz ve birlikte çalışabileceğiniz bir doktor bulun. Tüm randevularınıza gidin ve doktorunuzun tavsiye ettiği tüm tedavileri yerine getirin.
• Depresyon, Parkinson hastalığına sahip olan insanlarda ortaktır. Çok üzgün veya ümitsiz hissettiğiniz zaman, bir doktorla veya bir danışmanla görüşün. Anti-depresan ilaçlar yardımcı olabilir.
• Yalnız olmadığınızı bilmek, büyük bir fark yaratabilir. Parkinson destek grupları hakkında doktorunuza danışın veya online gruplar veya mesaj tahtalarını bulmaya çalışın.
• Parkinson hastalığı, sadece hastayı değil aynı zamanda sevdiklerinizi de etkiler. Kararlarınızda onları da dahil ettiğinizden emin olun. Hastalık hakkında onların da öğrenmelerine ve ihtiyaçları olan desteği vermeye yardım edin.