Tedavi

Pornografiyle mücadele ettiğine inanan kişilerin ulaşabileceği pek çok ruh sağlığı uzmanı ve internet forumu vardır. Bu durumda kişi, bu ikisinin yol arasında; yaklaşım, kullanılan terimler ve tanımlarla pornografi ya da mastürbasyonun ahlaki bağlam içine yerleştirilmesi de dahil bazı hususlarda farklılıklar olduğunu görecektir.

Okuyucu tedavi aramadan önce, bulduğu terapistin başarılı bir tedaviyi engelleyebilecek çelişkili bir felsefesi olup olmadığını araştırmak için terapistler ya da psikologlarla bağlantı kurmaya teşvik edilmelidir.

Diğer bağımlılık davranışlarında olduğu gibi porno bağımlılığının tedavisi de kişinin bir sorunu olduğunu kabul etmesiyle başlar. Tedavide kalıcı bir etkiyi umut etmek için, kendilerine ve diğerlerine zarar vermiş olmalarının gösterilmesi gerekir. Kişi problemi anladıktan sonra tedavinin bir sonraki adımı pornografiden uzak durmak olmalıdır.

Bu kaçınma, kişinin bir rehabilitasyon merkezine yatırılarak takip edilmesi ya da olanakların kısıtlandığı ev gözlemiyle sürdürülebilir. Gözlem, internet erişiminin kaldırılmasını ya da kredi kartı kullanımının önlenmesini de içerebilir.

Uzun vadede durumun yinelenmesini önlemeye yardımcı olacak bazı destek gurupları vardır. Seks bağımlılığı yardım grupları, pornografi bağımlılarının da toplantılarına katılmalarına izin vermektedir.

Belirtiler

Uzmanlar arasında pornografi bağımlılığı için tanınan kesin bir tanı veya belirtiler üzerinde bir fikir birliği yoktur. Ancak uygulanabilecek faydalı bir standart bulunmaktadır.

Amerika’da 1964 yılında müstehcenliğe dair bir mahkeme kararında Yüksek Mahkeme Yargıcı bunu şöyle ifade etmiştir: “…ekstrem pornografiyi tanımlamak zordur, ama onu gördüğümde tanırım.”  Pornografi bağımlılığını tanımlamak zordur ancak bazı davranışlar için kullanılan bir tanım gibi görünmektedir.

Bunu akılda tutarak, kişilerin yardım aramalarına yol açan en yaygın belirtiler şunlardır:

Gizli faaliyetler

Pornografi kullanımında, keşfedildiğinde zorluklara neden olacak gizli ve saklı faaliyetler gerekir. Bu sadece kendi kendini tatmin etmek için mahremiyet aramak değildir, izlenen pornografinin türünü ve miktarını da gizlemeyi içerir.

Para sorunları

Limitini aşan kredi kartları ya da gizli hesaplar gibi finansal zorluklar görülebilir.

Uyku alışkanlıklarında değişim

Uygu programı daha fazla ya da daha özel bir pornografi türünü bulmaya çalışmak için değişir.

Aileyi ihmal etmek

Pornografi nedeniyle yakınlarını veya eşine/ailesine karşı yükümlülüklerini ihmal etmek.

Suçluluk

Porno miktarı ya da türüyle ilgili güçlü ve rahatsız edici suçluluk duygusu.

Risk almak

‘Yasak’ görüntülere ulaşmak için risk almak.

Bağımlılık yaratıcı ya da kompulsif davranışı, basit bir aşırılıktan ayırmadaki temel unsur ispat edilmiş zarardır. Zarar, kişiyi ya da yakınlarını etkiliyor olabilir. Genellikle, porno bağımlılığının yarattığı yoksunluğu ya da samimiyet eksikliğini hisseden eş ya da kız arkadaş sayesinde gerçeklerin farkına varılır.

Şu an için tolerans ve dozun artması konuları tartışmalıdır. Porno bağımlılığının, aynı seviyede uyarılmış olmak için daha çarpıcı veya ‘iğrenç’ görüntülere doğru ilerleyip ilerlemediği ayrı bir tartışma konusudur.  Bazı kullanıcıların “aşırı” olan üzerine düşündükten sonra tehlikeli alanlara yönelmelerinin nedeni, standart seks davranışlarından sıkılmak veya merakla açıklanabilir.

Nedir

Şu an için pornografi bağımlılığı konusunda net bir tıbbi tanım ya da teşhis yoktur. Bu konu, tam bağımlılık davranışı ile ‘kötü bir alışkanlık’ arasındaki çizgi üzerindedir. Aslında durumun bağımlılık benzeri bazı belirtileri vardır, bunlar:

  • Azaltma isteğine rağmen bunu başaramama
  • Pornografi izlemek için çok fazla zaman harcama
  • Durumun, diğer önemli faaliyetlerin yerine geçmesi
  • Sosyolojik açıdan zararlı olmasının bilinmesine rağmen alışkanlığın sürmesi

Eksik Olan Belirtiler

Pornografi bağımlılığında var olmayan iki önemli belirti; yoksunluk ve toleranstır. Bu fiziksel sonuçların eksik olması, pornografiyi diğer kesin bağımlılıklardan ayırır ve psikolojik obsesyona yaklaştırır.

Karışıklığın bir nedeni de kullanım modelleridir. Nasıl ki alkol tüketen herkes alkolik değilse, pornografi izleyen çoğu kişi de ona bağımlı değildir. Çoğu kişi için pornografi, bir çeşit kendini tatmin etme eğlencesidir. Bu durumda, klasik bağımlılığın gerektirdiği zaman yerine, boş bir vakti doldurmak için kullanılır.

Kendi kendilerine ‘porno bağımlısı'' teşhisi koyan kişiler için sorun açıktır. Bu faaliyete, kendi istediklerinden daha fazla vakit harcarlar –günün büyük kısmı pornografi izleyerek geçer. Benzer bir uyarılmayı elde etmek için daha fazlasına, bir türden fazlasına ya da daha ‘ahlaksız’ bir türe ihtiyaçları olduğunu düşünebilirler. Kişiler için porno bağımlılığı gerçektir. İlişkilerini etkileyebilir, kişiyi amaçsız ve hayatın boşa harcanmasına neden olan bir faaliyet döngüsüne düşürebilir.

İnternet Ortamında Porno

Pornografi bağımlılığı, internetin yükselişinin de bir sonucudur. Güçlü görüntülere ve hiç bitmeyen çeşitliliğe küçük bir bedel karşılığında ulaşılabilir. Motivasyon biyolojiktir –en güçlü dürtümüzden biriyle bağlantı oluşturur. Zararı, genellikle ‘normal’ ilişkilerin etkilenmesi ile görülür. Bu durumda pornografi bağımlılığı genellikle seks bağımlılığının yansımasıdır. Hangisinin diğerine yol açtığı hala tartışma konusudur. Aynı madalyonun iki farklı yüzü olabilirler.

Pornografinin suç teşkil eden cinsel davranışa ya da sapkınlığa yol açtığı hiçbir zaman kesin olarak kanıtlanmamıştır. Sorunun her iki yönü olduğuna dair kanıtlar vardır. Yasal hareketleri içeren cinsel görüntüleri arayan kişilerin fantezilerini keşfettiği (ve bunların böyle kalmayı istemeleri) ya da suç işlemeye zaten meyilli oldukları anlaşılmaktadır. Bazıları, zararsız ve özel yollarla bu faaliyetleri izlemenin, kişinin gerçek dünyada bunları gerçekleştirme ihtiyacını azalttığını savunmaktadır. Bir kısım da bunun suç teşkil eden davranışa yönelmede basit bir adım olduğunu iddia etmektedir.


Pornografinin bağımlılık yaratıcı maddelerle aynı şekilde etki ettiğine inanlar için, pornografi bağımlılığının nedeni, pornoya maruz kalmak olabilir. Bu görüş, cinsel uyarıcı bir malzeme aramak için biyolojik olarak güdülendiğimiz (bu kadınlara nazaran erkeklerde daha fazladır) inancına dayanır. Aynı görüşe göre, bağımlının bu konuda başka bir seçeneği yoktur ve aşırılığa neden olan pornonun kendisinin bir sorun olması dışında, altta yatan herhangi bir neden de yoktur.

Bu mantığı izlersek pornoya maruz kalmak daha fazla (ve daha açık) malzeme isteğine yol açar. Kullanıcı (ya da suistimal edici) daha önce zevk aldıklarına yavaş yavaş tolerans geliştirecek ve sosyal normların ötesinde bir şeyler aramaya başlayacaktır. Kavram ilgi çekicidir çünkü basittir. Porno, porno bağımlılığına yol açar. Pornografi olmadan, pornografi bağımlılığı var olamaz ve problem çözülür.

Diğer görüşler

Psikologların çoğu, pornografi bağımlılığını (aslında kendileri buna bağımlılık demeyebilirler) başka durumların bir sonucu olarak görür. Örneğin izleyici, hayatının diğer alanlarındaki tatminsizliklerden kaçış arayışında olabilir.  Bu durumda terapistin odaklanacağı şey, pornografi bağımlılığına neyin neden olduğunu keşfetmek ve birincil hastalık unsurunu tedavi etmek olmalıdır.

Bu bakış açısı pornoyu, porno bağımlılığının sebebi olarak görmez, ayrıca bütün pornografi kaynaklarına erişimin kaldırılmasının işe yarayacağı görüşüne de katılmazlar. Altta yatan sorunun diğer kompulsif davranışlarda ortaya çıktığını tahmin etmektedirler. Bazıları ise pornografinin her ne olursa olsun insanlar için sadece görsel bir araç –karşı cins ile ilgili fantezi kurmak– olduğunu ifade eder.

Bir başka bakış açısı da porno bağımlılığının ahlaki bir zaaftan kaynaklandığıdır. Bu dini bir perspektiften neyin doğru ve uygun olduğu görüşüyle ilişkilidir.

Bazıları ise modern toplumdaki ‘cinsellik unsurlarının’ ve cinselliğin reklamlarda ve eğlencelerde kullanılmasının, ekstrem pornoya giden yolda ilk adım olduğunu ifade eder. Bunun analizi oldukça zordur çünkü söz konusu sadece görüntüler ya da cinsel olarak müstehcen malzemeler değildir, malzemelerin toplum tarafından nasıl algılandığıdır. Eğer çıplak bir bacak resmi müstehcense, bu toplum olarak çıplak bir kalçaya maruz kaldığımızda daha çok etkileneceğimiz anlamına mı gelir? Vücudun bir kısmının gösterilmesi, mevcut standartlardan ve izleyicide yarattığı heyecandan daha az önemlidir.

Daha müsamahakar yayın standartları olan toplumlar, düzenli olarak televizyon reklamlarında çıplak göğüsler gösterir. Böyle görüntülerin, ilginin reklama çekilmesini sağlayarak ürünlerin satışına yardımcı olacağının düşünüldüğüne şüphe yoktur, ancak ahlaki bozulmaya neden olup olmadığının saptanması zordur.  Bu daha da çok, ‘hafif pornografinin’ tam bir pornografi bağımlılığına giden yolda ilk adım olduğunu iddia etmek olabilir.

Uzm. Dr. Gökçe KÜÇÜKYAZICI

Merhaba Dr. Hanim. Benim 8 aylik oğlum var ve çalışıyorum. Annem bakıyor kendisine ve anneannesinde yatılı kalıyor. Pazartesi akşamı bırakıyorum, cuma... devamı