• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Teşhis
• Tedavi

Nedir

Saç dökülmesi (alopesi) sadece kafa derisini ya da bütün vücudu etkileyebilir. Bu, kalıtımsal, bazı ilaçlar ya da altta yatan başka bir tıbbi durum sonucu olabilir. Herkes, erkek, kadın ve çocuk saç dökülmesi yaşayabilir.

Kellik, genellikle kafa derisinde aşırı saç dökülmesi anlamına gelir. Bazı insanlar kelliği tedavi görmeden ya da gizlemeden kendi halinde bırakmayı tercih eder. Diğerleri saç, makyaj, şapka ya da eşarpla kapatabilir. Başkaları da saç dökülmesinde uygulanan mevcut saç dökülmesi tedavisinde kullanılan ilaçlardan veya cerrahi girişimlerden birini tercih edebilir.

Herhangi bir tedavi seçeneğini izlemeden önce, doktorunuzla sizdeki saç dökülmesinin sebebini ve sizin saç dökülmeniz türündeki saç dökülmeleri için en uygun tedaviyi konuşun.

Sebepler

Çoğu kimse günde normalde 50 ila 100 tel saç döker. Ama kafa derisinde yaklaşık 100.000 saç olduğu düşünüldüğünde, bu miktar saç dökülmesi bir saç incelmesine neden olmamalıdır. İnsanlar yaşlandıkça, saç yavaş yavaş incelme eğilimine girer. Saç dökülmesinin diğer sebepleri hormonal faktörler, tıbbi durumlar ve ilaçları içerir.

Hormonal faktörler
Saç dökülmesinin en yaygın sebebi erkek tipi kellik ya da erkek tipi kellik olarak adlandırılan kalıtsal bir durumdur. Genetik olarak yatkın kişilerde, belli cinsiyet hormonları kalıcı saç kaybını özellikle tetikleyebilir. Genellikle erkeklerde sıkça görülür ve bu tür saç incelmesi ergenlik çağında bile başlayabilir.

Hormonal değişiklikler ve dengesizlikler de geçici saç dökülmesine neden olabilir. Bu, gebelik, doğum, doğum kontrol haplarının kesilmesi veya menopoz başlangıcı nedeniyle olabilir.

Tıbbi koşullar
Çeşitli tıbbi durumlar saç dökülmesine neden olabilir; bunlar aşağıdaki durumlardır:

• Tiroit sorunları. Tiroit bezi vücudunuzun hormon seviyelerini düzenlemeye yardımcı olur. Tiroit bezi düzgün çalışmıyorsa, saç dökülmesine neden olabilir.
• Saçkıran. Bu hastalık bağışıklık sistemi saç foliküllerine saldırdığı zaman oluşur; pürüzsüz, yuvarlak lekeli saç dökülmelerine neden olur.
• Kafa derisi enfeksiyonları. Saçkıran gibi enfeksiyonlar, saçı ve kafa derisini istila ederek saç dökülmesine neden olabilir. Enfeksiyonlar tedavi edildikten sonra, genellikle saç tekrar çıkar.
• Diğer cilt hastalıkları. Liken, planus hastalıklarının ve lupus hastalığının bazı türleri iz oluşturabilir ve iz oluşan yerlerde daimi saç kaybı ortaya çıkabilir.

İlaçlar
Saç dökülmesi aşağıdaki hastalıkların tedavilerinde kullanılan ilaçlar nedeniyle olabilir:

• Kanser
• Artrit
• Depresyon
• Kalp sorunları
• Yüksek kan basıncı

Saç dökülmesinin diğer sebepleri
Saç kaybı aşağıdakilerin sonucu olabilir:

• Fiziksel veya duygusal şok. Pek çok insan fiziksel veya duygusal bir şoktan birkaç ay sonra genel bir saç ay incelmesi yaşayabilir. Örnekleri ani veya aşırı kilo kaybını, yüksek ateşi veya ailede bir ölümü içerir.
• Kıl yolma hastalığı. Bu ruhsal hastalık insanlarda gerek kafa derisindeki saçlar, gerek kaş ve vücudun başka yerindeki kıllar olsun, karşı koyulmaz bir kıl veya saç çekme dürtüsüne neden olur. Kafa derisindeki saçları çekmek çoğu zaman kafada yama tarzı kel noktalar bırakır.
• Bazı saç modelleri. Başın arkasından sarkan saç örgüsü veya ters balıksırtı modeli gibi saç modellerinde saç fazla sıkı çekilirse traksiyon saç dökülmesi oluşabilir.

Belirtiler

Saç dökülmesi, ona yol açan soruna bağlı olarak, birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Aniden veya yavaş yavaş olabilir, sadece kafa derinizi ya da bütün vücudunuzu etkileyebilir. Diğerleri kalıcıyken, bazı saç dökülmesi türleri geçicidir.
Saç dökülmesi belirtileri ve işaretleri şunlardır:

• Baş üstünde aşamalı incelme: Bu, hem erkekleri hem de kadınları etkileyen, en sık görülen saç dökülmesi tipidir. Erkeklerde saç genellikle alında M harfine benzeyen bir çizgi oluşturarak çekilmeye, açılmaya başlarken, kadınlar genellikle alında saç çizgisini korurlar ama saç kısmındaki dökülmede genişleme yaşarlar.
• Dairesel veya yama tarzı kel noktalar. Bazı insanlarda genellikle yaklaşık bir inç (2,6 cm) çapında pürüzsüz kel noktalar oluşur. Bu tür saç dökülmeleri genellikle sadece kafa derisini etkiler, ama bazen sakal ve kaşlarda da oluşur. Bazı durumlarda, saç dökülmeden önce cildiniz kaşınabilir veya ağrıyabilir.
• Saçın ani seyrelmesi: Ani bir fiziksel veya duygusal darbe saçın seyrelmesine neden olabilir. Saçınızı tararken, yıkarken hatta hafifçe çektikten sonra bile bir avuç saç yerinden çıkabilir. Bu tür saç kaybı genel olarak saç incelmesine neden olur, yama tarzı kel noktalar oluşmaz.
• Tüm vücutta kıl dökülmesi; Kanser için kemoterapi gibi tıbbi tedaviler ve bazı koşullar vücudun her yerinde saç kaybına neden olabilir. Saç genellikle tedavi bittikten sonra tekrar çıkar.

Doktorla ne zaman görüşülmeli
Saçınızı tarar veya yıkarken ani veya yama tarzı saç kaybı ya da olağan dışı saç kaybı fark ederseniz doktorunuzla görüşün. Ani saç kaybı alttan seyreden başka bir tıbbi durumun işareti olabilir ve tıbbi tedavi gerektirebilir.

Risk faktörleri

• Aile geçmişi. Ailenizin her iki tarafındaki yakınlarınızda saç dökülmesi yaşandıysa sizin saç dökülme riskiniz artar. Kalıtım, ayrıca saç dökülmesinin hangi yaşta başlayacağını ve gelişme hızını, şeklini ve kelliğin genişleme alanını etkiler.
• Saç tedavileri. Saç renklendirici ürünlerin aşırı kullanımı veya uygunsuz kullanımı, saç düzleştiriciler ve perma, saçı kırılgan ve kafa derisinde kopma eğilimli hale getirir. Saçın çok sıkı çekildiği aşırı saç şekillendirmeler ve saç modelleri traksiyon saç dökülmesine neden olur.
• Yetersiz beslenme. Demir ve protein açısından zengin kırmızı et, yağsız süt ürünleri ve demirle zenginleştirilmiş tahıl gibi iyi beslenme kaynaklarını az tüketiyorsanız saçınız incelebilir. Saç dökülmesi yetersiz beslenmeyle ilgilidir; genellikle beraberinde yeme bozuklukları ve sıkı rejimler eşlik eder.

Teşhis

Teşhis koyarken tam bir tıbbi geçmiş, aile geçmişi ve fiziki muayene tanıda yardımcı olabilir. Teşhis yaparken saç dökülmesinin şekli ve oranı, yakındaki saçların görünümü ve eşlik eden belirtiler dikkate alınır.

Laboratuvar testleri
Doktorunuz, tiroit hastalığı, diyabet veya lupus gibi saç dökülmesine neden olan bir tıbbi durumunuz var olup olmadığını belirlemek için kan testleri yapabilir.

Biyopsiler ve numuneler
Bir çekme testi sırasında, kaç tanesinin yerinden çıktığını görmek için birkaç düzine saç hafifçe çekilir. Bu, dökülme sürecinin hangi aşamasında olduğunu belirlemeye yardımcı olur. Deriden alınan veya kafa derisi koparılan birkaç saç örneğini kazımak, saç kaybına bir enfeksiyonun neden olup olmadığını doğrulamaya yardımcı olabilir. Teşhisin doğrulanmasının zor olduğu durumlarda doktorunuz punch biyopsi yapabilir. Bu test sırasında doktorunuz, cildin daha derin katmanlarında küçük bir bölümünü kaldırmak için dairesel bir araç kullanır.

Tedavi

Bazı saç dökülmesi türlerinde, saç herhangi bir tedavi olmadan büyüme gösterebilir. Diğer durumlarda, tedaviler saç büyümesini teşvik edebilir veya saç dökülmesini gizlemeye yardımcı olabilir.

İlaç Kullanma
Eğer saçınızın dökülmesine altta yatan bir hastalık neden oluyorsa, bu hastalığın tedavisi gerekli olacaktır. Bunlara, iltihabı azaltan ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar dahildir.

Saç dökülmesi tedavisi için Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanan ilaçlar şunlardır:

• Minoksidil. Minoksidil saç dökülmesini önlemek ve saçın büyümesi için günde iki defa saç derisine sürdüğünüz reçetesiz köpük veya sıvıdır. Bazı insanlarda, tekrar saç çıkması ya da saç kaybında azalmaya sebep olur. Yeni saç büyümesinin başlaması 12 haftayı bulabilir. Minoksidil %2 çözeltide ve %5 çözeltide olabilir. Yan etkileri deride tahriş ve zaman zaman alnın bitişiğinde veya yüzde istenmeyen tüylerin çıkabilmesidir.
• Finasterid. Bu reçeteli ilaç erkek tipi kellik tedavisi için günde bir hap alınması şeklindedir. Pek çok erkek finasteridi saç dökülmesini yavaşlatmak için kullanır ve bazılarında yeni saç çıkışı görülür. Finasteridin nadir yan etkileri cinsel dürtülerde ve cinsel fonksiyonlarda azalmayı içerir. FDA ayrıca, düşük ihtimal de olsa finasteridin bazı erkeklerde hızlı gelişen tür prostat kanseri ihtimalini artırdığı konusunda uyarıda bulunmuştur. Çocuk doğurma çağındaki kadınlar finasterid kullanmaktan uzak etmelidir.

Cerrahi
Kalıcı saç kaybının en yaygın türü, kafanın sadece en üst kısmının etkilendiği türdür. Cerrahi operasyonlar kalan saçınızı en çok koruyabilir.

• Saç nakli. Bu tür işlemde, kafa derisinin yanları veya arkasından her biri birkaç saç içeren küçük tıkaçlar deriden kaldırılır. Bu tıkaçlar daha saç derinizin kel bölümlere yerleştirilir. Kalıtsal saç dökülmesi zamanla ilerlediği için birkaç saç ekimi seansı gerekli olabilir.
• Saçlı derinin küçültülmesi. Bu işlem başınızın bazı kel deriyi cerrahi olarak kaldırır. Saçsız deri kaldırıldıktan sonra, bölge saç kaplı deri ile kapatılır. Doktorlar ayrıca flap adı verilen bir kafa derisi azaltma tekniğiyle kel deri bölgesi üzerinde saç taşıyan deri katlayabilirler.

Kellik tedavisinde uygulanan cerrahi işlemler pahalı ve ağrılı olabilir. Olası riskleri enfeksiyon ve iz kalmasıdır.

Peruklar ve postişler
Eğer kellik tedavisine yanıt vermiyorsanız veya kellik için tıbbi tedaviye alternatif isterseniz, bir peruk ya da postiş takmayı düşünebilirsiniz. Bunlar saç kaybını geçici ya da kalıcı olarak kapatmak için kullanılabilir. Kaliteli, doğal görünümlü peruk ve postişler mevcuttur.

Yaşam tarzı

Bu ipuçları saç kaybının önlenebilir türlerini önlemenize yardımcı olabilir:

• Dengeli beslenin.
• Bu örgü, topuz ya da atkuyruğu gibi sıkı saç modellerinden uzak durun.
• Saçınızı zorlayarak bükme, sürtme veya çekmekten kaçınınız.

Alternatif tıp
İyi beslenmiyorsanız besin takviyeleri almanın faydalı olduğu görülmemiştir.