Sigara kullananların yaklaşık yüzde 70’i genelde sigarayı bırakmak istediklerini söyleyip durur. Oranın yarısı, her yıl sigarayı bırakmayı dener. Ancak, sigarayı bırakmak isteyenlerin yüzde 40’ı bunu denerken sadece yüzde 7’si bunu başarabilir.  Ayrıca, sigarayı bırakmaya çalışanların hemen hemen hepsi bir hafta içinde yeniden başlar. Birkaç bağımlılık birden yaşayan kişilere sorulduğunda, sigarayı bırakmanın eroin ya da kokaini bırakmaktan daha zor olduğunu söyleyebilirler. Peki, bu kadar zor olmasının nedeni nedir?

Yanlış beklentiler

Sigarayı bırakmak kolaydır. Sigarayı bırakmış olarak kalmak ise zordur. Uzun süredir sigara içen kişiler, bir süreliğine sigarasız kalmak zorunda kalmış olabilirler. Belki de mesai saatlerinde sigara içmeyi önleyen meslekler ya da hastane yatışı kişilerin sigara içmesini engeller. Çok fazla sigara içenler için bu, sadece sinemaya gitmek oranında yaygın olabilir –sigarasız birkaç saat. Yani sigara bırakmanın ne demek olduğunu –en azından bir süre sigarasız kalma sonucundaki ilk sigara içme isteğini– tanıyoruz. Vücutlarımız da bunu bilir -her gece, 8 saatlik uyku süresinde vücutlarımız çok fazla problem olmaksızın nikotini temizleyebilir.

Bu deneyim, sigarayı bırakmanın gerçekten ne olduğuna dair yanlış beklentilere girmemize neden olabilir. Çoğu zaman bunu basit bir irade sorunu ve kesin karar verememe olarak düşünürüz. Ve daha sonra gerçek teşebbüs gerçekleştirildiğinde, durumun farklı olduğunu anlarız. Sigarayı bırakırken ilk birkaç saat için sorun yoktur. Daha sonra yoğun istek başlar. Aniden sadece sigara içmek üzerine düşünmeye başlarız. Sinirli oluruz –güçsüzlüğümüz ve sigaranın üzerimizde yarattığı kontrol yüzünden deliye döneriz.

Daha sonra uğraşlar ediniriz. Aslında ilk denemeler için tam olarak bırakmak yerine, belki de azaltmak daha iyi olabilir. Ve ardından, gerçekten anlamlı olmasa da bir sigara yakarız. Bu oldukça iyi gelir. Ancak ne olmuştur? Aslında tekrar başlamayı istememişizdir. Nasıl olduysa, bağımlılığımız bizi oyuna getirmiştir.

Neyle karşı karşıya olduğunuzu tam olarak anlamadan, başarısız olmanız neredeyse kesindir.  Sürecin basit olacağını düşünmek yanlıştır. Gerçekçi beklentiler her zaman daha faydalı olur. Zor olacaktır ve karar vermek uzun sürecektir. Pek çok deneme gerekebilir ancak asla “Sigarayı bırakmayı bırakmayın.”

Sadece araçlara güvenmek

Başarısız olmamızın bir diğer nedeni de ilaçların bizim için bütün işi gerçekleştireceğini düşünmektir. “Sadece bu ya da şu programı takip etsem,” gibi düşüncelere bel bağlamayın. Çünkü bu, tek başına işe yaramaz. İlaçlar, bir paket programın parçası olabilir ancak sürekli diyet yapan kişinin ‘sihirli bir hapa’ çok fazla umut bağlayarak yeniden kilo alması gibi sigara içicilerinin de bunun gerçek bir bağımlılık olduğunu anlaması gerekir.

İsteği azaltmaya yardımcı olacak ilaçlar vardır. Nikotin bantları ve sakızları da sigara yakma alışkanlığınızı sürdürmemenize yardımcı olur. Ancak her derde deva bir hap yoktur. Araçlar yardımcı olabilir ancak sihirli değillerdir.

Sigarayı bırakmada en yüksek başarı oranı

Diğer bağımlılıklarda olduğu gibi, en yüksek başarı oranı tam güçle mücadele etme teknikleriyle sağlanır. Sigaraya bağımlı olunduğunun kabul edilmesiyle başlanır. Sigarayı birden bırakmak amacıyla birçok denemeniz olduysa bağımlılığın ne kadar güçlü olduğunu anlamışsınızdır ki bu iyidir. İlk deneme sadece gerçeğe ısınmak olacaktır.

Bir sonraki adım eğitimdir. Nikotin bağımlılığının detaylarını öğrenmek size neler olduğunu öğretmeye yardımcı olur ve bağımlılığın sadece geçici taktiklerle oynadığı bazı numaralarını yenebileceğinizi algılamanızı sağlar. Tetikleyicileri anlamak ve bunların alışkanlığınızı nasıl ön plana çektiğinin farkında olmak da oldukça önemlidir.

Eğitimle birlikte motivasyon da oluşmalıdır. Aslında amaç, yeniden başlamayı zorlaştırmaktır. Yeni bırakanlar tarafından az kullanılan bir motivasyon türü de destek grubu geliştirmektir. Bütün arkadaşlara ve aile bireylerine yaklaşan bırakma tarihini ve teşviklerinin ne anlama geldiğini anlatmak da önemlidir. Kesin kararınızı yazmak ve bırakmayı istemenizin nedenlerini listelemek de motivasyonun oluşturulmasını sağlar. Bir kağıda kaydetmek çoğu zaman bunu daha resmi ve yapılabilir hale getirir.

Sonunda, sigarayı bırakma gününüze karar verdikten ve desteğinizi uygun hale getirdikten sonra, iyi bir stratejiye ihtiyacınız olacaktır –ilaç kullanacak mıyım? Peki ya replasman tedavisi? Süreç zorlu hale geldiğinde hangi adım adım hareket planı size yol gösterecek? Süreç zorlu hale gelir.

Nikotin yoksunluğunun belirtilerini tanımanız ve uzun sürmeyeceğini bilmeniz gerekir –birkaç gün sürer. Ayrıca tat alma duyunuzun nasıl hızla iyileşeceğini, daha az öksüreceğinizi ve akciğer fonksiyonlarınızın daha iyi olacağını da bilmeniz sizi motive edebilir. Kötü kokunun yok olmaya başlaması ve daha fazla sigara satın almak zorunda olmadığınız gibi olumlu işaretler arayın. Bir haftalık süreci atlattığınızda gururlanın; bir ayı geçince daha da gururlanın; daha özgür ve birkaç bin lira daha zengin olduğunuz birinci yılınızı mutlaka kutlayın.