• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Tam Kan Sayımı

Tam kan sayımı (CBC), genel sağlık durumunuzun değerlendirilmesi ve anemi, enfeksiyon ve lösemi gibi geniş aralıktaki bozuklukların saptanması için kullanılan bir kan testidir.

Tam kan sayımı kanınızdaki çeşitli bileşenleri ve özellikleri ölçer. Bunlar:

• Oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri
• Enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücreleri
• Kırmızı kan hücrelerindeki oksijen taşıyan hemoglobin
• Kanınızdaki kırmızı kan hücrelerinin sıvı bileşene ya da plazmaya oranı olan hematokrit
• Kan pıhtılaşmasına yardımcı olan plateletler

Tam kan sayımında ortaya çıkan hücre sayısında anormal artış ya da düşüş daha ileri değerlendirmeler gerektiren, altta yatan bir rahatsızlığınız olduğuna işaret edebilir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Tam kan sayımı çeşitli sebeplerle yaygın yapılan bir kan testidir:

• Genel sağlık durumunuzu değerlendirmek için. Doktorunuz genel sağlık durumunuzu izlemek, anemi ya da lösemi gibi çeşitli bozuklukları taramak için yapılan rutin tıbbi muayenenin bir bölümü olarak tam kan sayımı önerebilir.
• Bir sağlık sorununu teşhis etmek için. Eğer güzsüzlük, bitkinlik, ateş, iltihap, berelenme ya da kanama sorunlarınız varsa, doktorunuz tam kan sayımı önerebilir. Tam kan sayımı, bu belirti ve bulguların nedenini teşhis etmeye yardımcı olabilir. Eğer doktorunuz bir enfeksiyondan şüpheleniyorsa, bu test bu tanının onaylanmasına da yardımcı olabilir.
• Bir sağlık sorununu takip etmek için. Eğer kırmızı kan hücrelerinizi etkileyen, talasemi ya da polisitemi vera gibi bir kan bozukluğu teşhisi almışsanız, doktorunuz durumunuzu izlemek için tam kan sayımı kullanabilir.
• İlaç tedavisini takip etmek için. Eğer kırmızı kan hücrelerinizi etkileyebilecek bir ilaç tedavisi görüyorsanız, doktorunuz sağlığınızı takip etmek için tam kan sayımı kullanabilir. Bu ilaçlar, bazı antikonvülsanlar, tiroit inhibitörleri ve antibiyotiklerle şizofreninin, düzensiz kalp ritminin ve romatoid artritin tedavisinde kullanılan bazı ilaçlardır. Kanser için kemoterapi ve radyasyon tedavisi de kırmızı kan hücrelerinin sayısını etkileyebilir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Eğer kan örneğiniz sadece tam kan sayımı için kullanılacaksa, testten önce normal olarak yiyip içebilirsiniz. Eğer kan örneğiniz ilave testler için kullanılacaksa, testten önce belli bir süre bir şey yiyip içmemeniz gerekir. Doktorunuz size özel talimatlar verecektir.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Tam kan sayımı için sağlık ekibinizden bir kişi kolunuzdaki damara bir iğne sokarak kan örneği alır. Bu kan örneği analiz için laboratuara gönderilir. Testin ardından normal aktivitelerinize hemen dönebilirsiniz.

Sonuçlar

Sonuçlar

Aşağıda yetişkinler için normal tam kan sayımı sonuçları bulunur:

 

Kırmızı kan hücresi sayımı	Erkek: 4,32-5,72 trilyon hücre/L* (4,32-5,72 milyon hücre/mcL**) Kadın: 3,90-5,03 trilyon hücre/L* (3,90-5,03 milyon hücre/mcL**)
Hemoglobin	Erkek: 13,5-17,5 gram/dL*** (135-175 g/L) Kadın: 12,0-15,5 g/dL (120-155 g/L)
Hematokrit	Erkek: % 38,8-50,0 Kadın:% 34,9-44,5
Beyaz kan hücresi sayımı	3,5-10,5 milyar hücre/L (3.500 to 10.500 hücre/mcL)
Platelet sayımı	150-450 milyar/L (150.000 ila 450.000/mmol****)

 

*L = litre

** mcL = mikrolitre
*** dL = desilitre
**** mmol = mikromol  

Kesin bir tanısal test değildir

Tam kan sayımı testi genellikle kesin bir tanısal test değildir. Doktorunuzun testi önerme nedenine bağlı olarak, normal aralığın dışındaki sonuçlar söz konusuysa, takip testleri gerekli olabilir ya da olmayabilir. Doktorunuzun, sonuçları diğer kan testleri sonuçlarıyla birlikte değerlendirmesi gerekebilir ya da bir sonraki adımın belirlenmesi için ilave testler gerekebilir.

Örneğin, diğer bakımlardan sağlıklıysanız, hastalık bulgu ve belirtileriniz yoksa tam kan sayımının normal aralığının biraz dışındaki sonuçlar sorun olmayabilir ya da takip gerektirmeyebilir. Ancak, kanser tedavisi görüyorsanız, normal aralığın dışındaki tam kan sayımı, tedavi planınızın değiştirilmesi gerektiğine işaret edebilir.

Bazı durumlarda sonuçlarınız normal aralığın dikkate değer oranda üzerinde ya da altındaysa doktorunuz sizi kan hastalıkları üzerine uzmanlaşmış bir hekime (hematolog) yönlendirebilir.

Sonuçların işaret edebileceği durumlar

Tam kan sayımının normal aralığın üzerinde ya da altında olmasının genel anlamda işaret edebileceği durumlar şunlardır:

• Kırmızı kan hücresi, hemoglobin ve hematokrit sayımı. Kırmızı kan hücresi, hemoglobin ve hematokrit sayımı sonuçları birbirleriyle ilişkilidir çünkü her biri kırmızı kan hücrelerinin durumunu ölçer.

Eğer bu üç alandaki değerler normalden azsa, anemi olduğunuz anlamına gelir. Aneminin pek çok türü vardır, ancak en yaygını demir eksikliği anemisidir. Genellikle beslenme değişiklikleriyle düzeltilebilir. Aneminin diğer türleri vitamin eksikliğinden kaynaklanabilir, romatoid artrit ya da Crohn hastalığı gibi altta yatan bir sağlık sorununun işareti olabilir.

Normalden yüksek olan kırmızı kan hücresi sayımı (eritrositoz) veya yüksek hemoglobin ya da hematokrit seviyeleri, polisitemi vera ya da kalp hastalığı gibi altta yatan bir sağlık sorununa işaret edebilir.

• Beyaz kan hücresi sayımı. Düşük beyaz kan hücresi sayımı (lökopeni), beyaz kan hücrelerini yıkan otoimmün bir bozukluk, kemik iliği sorunları ya da kanser gibi bir sağlık sorunundan kaynaklanabilir. Bazı ilaçlar da beyaz kan hücreleri sayımının azalmasına neden olabilir.

Eğer beyaz kan hücreleri sayımı normalden yüksekse, bir enfeksiyon ya da iltihabınız olabilir. Bir bağışıklık sistemi bozukluğu ya da bir kemik iliği hastalığınız olduğuna da işaret edebilir. Yüksek beyaz kan hücreleri, ilaç tedavisine de bir tepki olabilir.

• Platelet sayımı. Platelet sayımının normalin altında (trombositopeni) veya normalin üzerinde olması (trombositoz) genellikle altta yatan bir sağlık sorununun işareti ya da ilaç tedavisinin yan etkisi olabilir. Eğer platelet sayımı normal aralığın dışındaysa nedenin teşhis edilmesi için ilave testlere ihtiyacınız olabilir.

Tam kan sayımı sonuçlarınız normal aralığın dışındaysa bunun ne anlama geldiği konusundaki detaylar hakkında doktorunuzla konuşun.