• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Teşhisi
• Tedavisi

Nedir

Nedir?

Tourette bozukluğu genellikle çocuklukta başlayan bir nörolojik (beyin) bozukluğudur. Çocuğun kendi kontrolü dışında sesler veya kelimeler çıkarmasına (sessel tikler) veya beden hareketleri (motor tikler) yapmasına sebep olur. Tourette bozukluğuna ayrıca Tourette sendromu ve Gilles de la Tourette sendromu da denir. Bütün tiklerin kaynağı bu bozukluk değildir. Çocuğunuzda tikler olabilir, ama Tourette bozukluğu olmayabilir.

Motor tikler genellikle 2 ila 8 yaş arasında başlamaktadır. Sessel tikler 2 yaş gibi erken bir tarihte başlayabilir, fakat genelde motor tiklerden birkaç yıl sonra ortaya çıkarlar. Tikler genellikle 12 yaş civarı iyice kötüleşir. Birçok çocukta tikler onlu yaşlarda azalmakta veya kaybolmaktadır. Fakat tikler yetişkinliğe kadar devam edebilir.

Çocuklar üzerinde tiklerin etkisi çok farklıdır. Bazı çocuklar hayatlarında çok az etki eden küçük tiklere sahiptirler. Fakat ufak ve seyrek tikler bile çocuğun özgüvenini, arkadaşları ve ailesiyle ilişkilerini ciddi biçimde etkileyebilir. Şiddetli ve sık tikler tedavi gerektirebilir. Tedavi ilaç, ve psikolojik danışmanlık terapisi olabilir. Çocukların tikleri ufak bir mesele gibi görünse de çocuğun öğrenme yeteneğine zarar verebilir ve mahcubiyete sebep olabilir.

Şunları unutmamak önemlidir:

• Tikler zeka geriliğinin işareti değildir ve zekayı etkilemez.
• Tiklerin şiddeti çocuğunuzun okulda veya sosyal hayatında ne kadar başarılı olacağını gösteren bir işaret olarak kabul edilemez.
• Çocuğunuzun tiklerle yaşamasını destekleyici bir aile, okul ve çevre çok kolaylaştırabilir.

Belirtileri

Belirtileri

Tourette bozukluğu olan birçok çocuğun ses ve motor tikleri kendilerine özgüdür, bu tikler arasında şunlar bulunabilir:

• Gözlerin hafif açılıp kapanması, boynun aniden çekilivermesi, boğaz temizleme veya bir dizi hareket ve ses.
• Motor ve ses tikleri olarak seri hareketler olabilir. Seri hareketler birkaç saniye ila birkaç dakika sürebilir. Tikler çok yavaş da meydana gelebilir.

Tourette sendormu olan insanlarda yaygın bir klişe, hepsinin kontrol edemedikleri küfür, ayıp ve cinsellik içeren bir hareket patlamasına sahip olmalarıdır. Tourette bozukluğu olan herkeste bu tür karmaşık tikler var olacak diye bir şart yoktur. Her ne kadar televizyonda, filmlerde bu tip tikleri görseniz de, birçok çocukta ve gençte bunlar yoktur.

Sebepleri

Sebebi

Tourette bozukluğunun genetik bir bileşeni mevcuttur. Yani belli bir gene veya gen bileşimine sahip olmak kişinin bu hastalığı geliştirme riskini artırmaktadır. Tam olarak hangi gen veya genlerin sebep olduğu henüz tespit edilmemiştir. Ailenin tıbbi geçmişine dair doktorun sorularını cevaplayan birçok anne baba çocuklarında görülen Tourette sendromunun ailelerinin başka üyelerinde de var olduğunu şaşkınlıkla fark etmektedir.

Bir kişinin tikler geliştirme veya Tourette bozukluğu yaşama riskini artıran diğer faktörler:

• Hamileliğin ilk üç ayında şiddetli mide bulantısı ve kusma yaşayan, hamilelik sırasında ciddi stres altında olan, çok fazla kahve içen, çok fazla sigara içen anneler.
• Doğum sırasında yetersiz oksijen ve kan.
• Beynin bir kısmında büyüme ve beyin hasarı işaretleriyle ve çok küçük olarak doğma.
• Tek yumurta ikizinden çok daha düşük kiloyla dogma. 

Teşhisi

Teşhis

Doktorunuz çocuğunuzun tıbbi geçmişine ve sizin ve çocuk bakıcılarının farkına vardığı belirti tiplerine dayanarak Tourette bozukluğu teşhisinde bulunur. Çocuklar doktorun ofisindeyken tiklerini tutabilir veya bastırabilir, bu yüzden çocuğun tiklerini gösteren bir video getirmek faydalı olabilir. Fakat bir doktor bizzat veya videoda tikleri görmese bile Tourette bozukluğu teşhisi koyabilir.

Doktorunuz tiklerin çocuğunuzun okul hayatında ve sosyal hayatta problemlere neden olup olmadığını öğrenmek isteyecektir.

Birçok hastalıkta olduğu gibi, bir kişide Tourette bozukluğu olup olmadığını kanıtlayabilecek herhangi bir kan testi veya beyin testi yoktur. Fakat bazı vakalarda başka hastalıklara bakmak için elektroensefalografi (EEG) CT taraması veya kan testleri yapılabilir.

Doktorunuz ayrıca dikkat eksikliği, hiper aktivite bozukluğu, obsesif kompülsif bozukluk veya diğer öğrenme ve davranış problemlerinin olup olmadığını kontrol edebilir. Bu hastalıklar Tourette bozukluğuyla bir arada var olabilirler. Doktorunuz ayrıca çocuğunuzun depresyon ve endişe bozuklukları gibi diğer şeylerde riskinin yüksek olup olmadığını anlamak için başka problemlerin işaretlerini fark edip etmediğinizi sorabilir.

Tedavisi

Tedavi

Tourette bozukluğu tedavisi tikleri idare etmede (yönetme, birlikte yaşama) size ve çocuğunuza yardım etme üzerine odaklanır. Başka hastalıkların eşlik ettiği bazı vakalarda psikolojik danışmanlık yardımcı olabilir. Eğer çocuğunuzun tikleri onun hayatını ciddi biçimde etkiliyorsa, ilaçlar ve alışkanlık oluşturma davranış terapileri bir seçenektir. Tikler azaltılabilir, ama Tourette bozukluğunun tedavisi yoktur.