• İçindekiler
• Nedeni
• Teşhis ve Tedavi

Tükürük bezlerinde de böbrek veya safra kesesi gibi taşların oluşması mümkündür. Taşlar genellikle ağzın altında yer alan submandibular bezi etkiler. Genelde birden fazla taş görülür. Bu taşların oluşması sonucu ağıza tükürük salınımı yapan kanallar tıkanır. Tıkanıklık sonucu yemek yerken yanakta ve çenede özellikle de tükürük salgısını artıran ekşi ve asitli yiyecekler tüketilmişse şişlik oluşur. Eğer kanallar tam tıkanmışsa bu şişlikler hemen inmez ve ağrılıdır. Bu durumda tükürük bezlerinde iltihaplanma da oluşmuştur.

Taşlar yılda 1 milimetre kadar büyür. İlk zamanlarda tükürük bezi kanallarında hareket edebilirler. Bu  nedenle tıkanıklık ve belirtiler sürekli olmayabilir. Ama taş belli bir büyüklüğe ulaştığında kanalı tümüyle tıkar.

Nedeni

Bu taşlar tükürükteki maddelerden oluşur. Ağırlıklı olarak kalsiyum içerirler. Kesin nedeni bilinmemekle beraber tükürük üretimini azaltan faktörlerin etkili olabileceği düşünülmektedir. Bunlar susuzluk, beslenme yetersizliği, tansiyon ve mesane ilaçları ile psikiyatrik ilaçlardır. Tükürük bezlerinin zedelenmesi de riski artırır.

Teşhis ve Tedavi

Tükürük bezi taşlarının teşhisi için önce hasta bir kulak burun boğaz muayenesinden geçirilir. Müteakiben ultrasonografi istenir.  3 milimetre ve üstü taşlar bu şekilde tespit edilebilir. Daha küçük taşlar tespit edilemese de tükürük kanallarındaki genişlemeden anlaşılabilir. Tomografi de bir başka çözümdür. Hem teşhis hem de tedaviyi mümkün kılan bir yöntem ise  sialendoskopidir. Endoskopiye benzeyen bu yöntemde lokal anestezi kullanılarak tükürük bezlerine ince bir tüp sokulur. Rastlanan taşlar aynı anda tüple çıkarılabilir. Hasta aynı gün evine gidebilir. Yalnız bunun uygulanabilmesi için taşların tükürük kanalının çapından çok fazla büyük olmaması gerekiyor. Çok küçük taşları doktor eliyle de tükürük bezi kanallarından çıkarabilir. Daha büyük taşlar için ilk önce lazerle kırma yöntemi kullanılır. Lazerin işe yaramayacağı kadar büyük taşlar içinse ameliyat gereklidir. Sürekli taş oluşumu veya tükürük bezinde geri döndürülemez hasar durumunda ise bez cerrahi olarak alınır. Taşlar enfeksiyona neden olmuşsa antibiyotik tedavisi uygulanır