Yaz Depresyonu için Tavsiyeler

Okul bitti. Hava sıcak. Ama siz hiç eğlenmiyorsunuz.

Yaz neşesi. Kuru hava. Çocuklarınızın dakika dakika sıkıldım dedikleri yaz tatilleri. Yazın, eğlendirici ve gevşetici olması gerekir değil mi? Yaz depresyonu geçiriyorsanız, hayır.

Bazı insanlara göre, yaz depresyonunun biyolojik bir nedeni var, diyor UCLA’daki Depresyon Araştırma Programı araştırmacıları. Bazı insanlara göre de, yaza özel gerilimler birikerek onları kötü hissettiriyor.

Bu depresyonun özellikle yaz aylarında zorlaşmasına sebep olan etken, harika zaman geçirmeniz gerekiyor gibi hissetmeniz. Herkes mutlu mesut su sıçratıp şezlonglarına uzanırken, siz niye yapamıyorsunuz? Daha da önemlisi, bu yazı kolay geçirmek için ne yapabilirsiniz? İşte yaz depresyonu hakkında bilmeniz gerekenler.

Yaz Depresyonunu Anlamak

Neden bazı insanlar yazın daha bunalımlıdır? İşte nedenleri:

• Yaz dönemi Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu (SAD): Muhtemelen Mevsimsel Duygudurum Bozukluğunu, yani SAD’i duymuşsunuzdur. SAD genelde günler daha kısa ve soğuk olduğunda depresyona yol açar. SAD’li insanların yüzde 10’u ise tam tersiyken bu rahatsızlığa yakalanır: Yazın başlaması, onların depresyon belirtisini tetikler. Uzmanların belirttiği üzere, bazı çalışmalar Hindistan gibi ekvatora yakın ülkelerde, yaz zamanı SAD’inin kış zamanı SAD’inden daha yaygın olduğunu buldu. Mevsimsel değişiklikler neden depresyona neden olur? Uzmanlar emin değil ama daha uzun günler, artan sıcaklık ve nem  depresyonun oluşmasında rol oynuyor olabilir. Yaz depresyonuna özgü belirtilerden bazıları iştahsızlık, uyku sorunu, kilo kaybı ve kaygı olarak sayılabilir.
• Yazın bölünen programlar: Daha önce depresyon geçirdiyseniz, güvenilir bir düzenin, belirtileri uzak tutmada genelde esas olduğunu biliyorsunuzdur. Fakat yaz süresince, düzen yok olur ve bu kesinti gerilim yaratabilir. İlköğretimde okuyan çocuklarınız varsa, birden her gün, her saat onları oyalamanız beklentisiyle yüz yüze gelirsiniz. Çocuklarınız üniversitedeyse onları, dokuz aylık yokluktan sonra birden, kutu kutu ıvır zıvırlarıyla birlikte evinizde bulabilirsiniz. Tatiller işinizi, uykunuzu ve yeme alışkanlıklarınızı sekteye uğratabilir, hepsi de yaz depresyonuna katkıda bulunabilir.
• Beden görünümü meseleleri: Sıcaklık arttıkça ve elbise katmanları çıktıkça birçok insan, bedenleri konusunda fena halde içine kapanır. Şort veya mayoyla görülmekten utanmak, yaşamı hem sıcak hem de sıkıntılı hale getirir. Yazın çoğunlukla kumsalda veya havuz başında toplanıldığı için, bazı insanlar utançlarından sosyal etkinliklerden de kaçınmaya başlar.
• Maddi kaygılar: Yazlar pahalı olabilir. Tatil olayı da var tabii. Bir de çalışan bir anne babaysanız, siz işteyken çocuklarınız oyalansın diye yaz kamplarına ya da bebek bakıcılarına yığınla para yatırmak zorunda kalabilirsiniz. Giderler, yaz depresyonu geçirmenize sebep olabilir.
• Sıcaklık: Aşırı sıcak havalar bazı insanların hoşuna gider. Tüm gün kumsalda kavrulmayı severler. Fakat böyle havaları sevmeyenler için yaz sıcağı, gerçekten bunaltıcı hale gelebilir. Her hafta sonunu, klimalı odanıza saklanıp gözleriniz ağrıyana dek televizyon izleyerek geçirebilirsiniz. Nemlilikten dolayı, akşam yemeğinden önceki yürüyüşlerinizi atlayabilirsiniz. Yemek pişirmek başlı başına çok boğucu olduğundan, sağlıksız hazır yemeklere bel bağlayabilirsiniz. Bunların hepsi de yaz depresyonuna sebep olan etkenler arasındadır.

Yaz Depresyonuyla Başa Çıkmak için Tavsiyeler

Sizi ne daha iyi hissettirebilir? Bu yaz farklı ne yapabilirsiniz? İşte yaz depresyonunu denetim altına almak için bazı tavsiyeler.

• Yardım alın: Çok basit. Eğer depresyona girdiğinizi hissediyorsanız, yılın hangi zamanında olursanız olun, yardım alın. Bir psikolog, bir terapist veya sosyal hizmet görevlisiyle görüşün. Ya da size ilaç yazabilecek doktorunuz veya psikiyatrınıza gidin. Depresyon belirtilerini asla hafife almayın. Geçeceklerini varsayarak beklemeyin. Bazen yaz depresyonu olarak başlayan şey, uzun süreli ağır depresyon nöbetine dönüşebilir. Hem depresyonunuz eylül ayında ortadan kalkacak olsa bile, onu haziran ayında görmezden gelmenin bir nedeni yok. Üç ay boyunca potansiyel olarak kaçınılmaz mutsuzluk söz konusu. “Geçici bir depresyon da epey kötü olabilir,” diyor uzmanlar. Belirtiler birkaç ayda geçerken ailenize ve işinize etkileri kalıcı olabilir.
• İleriyi planlayın: Yaz depresyonunun olumlu bir yanı var: Ne zaman geleceğini bilirsiniz. Haziran ayı orada, takvimde duruyor. O yüzden baharda iyi hissediyorsanız, yaşamınızın yaz süresince zorlaşan yönlerini düşünün. Yaz depresyonunu önlemeye ne yardımcı olacak? İşten en iyi ne zaman izin alabilirsiniz? Çocuklarınızı yaz okullarına veya kamplara yazdırmak depresyonunuzu hafifletir mi? Hazırda planlarınız olursa, yaza girerken çok daha kontrol sahibi hissedersiniz.
• Uyku: Tatiller, ızgara başı toplantıları, kısa geceler; hepsi alıştığınızdan daha geç yatmanıza neden olabilir. Fakat yeterince uyku alamamak, depresyonun yaygın bir tetikleyicisidir. O yüzden zamanında yatmaya gayret gösterin.
• Egzersizlerinize aynen devam edin: Birçok çalışmanın bulgusuna göre, düzenli fiziksel etkinlik, depresyonunuzu uzak tutabilir. O yüzden normal etkinliklerinizi yapamayacağınız kadar sıcak olsa da, etkin kalmanın başka yollarını bulup yaz depresyonunu önleyin. Sabah erkenden ya da akşam geç saatte, hava o kadar sıcak değilken başlayın. Serin bir ortam için spor salonuna gitmeyi düşünün. Eğer bir spor salonuna yıllık üyelik çok pahalıysa yazı atlatana kadar, birkaç aylığına yazılmayı düşünün.
• Fazla diyet veya egzersiz yapmayın: Geçen yılki mayoya sığmak için, yaza diyet ve egzersiz çılgınlığıyla başlamayın. Sizi mutsuz ve kaygılı kılması kaçınılmaz. Aslında, makul süreler boyunca egzersiz yapın ve ölçülü beslenin. Delicesine kısıtlayıcı bir diyet denerseniz muhtemelen ayak uyduramazsınız. Bu “hüsran” da moralinizi daha da bozup yaz depresyonunu kötüleştirecektir.
• Nedenlerini düşünün: Her yıl yaz depresyonlarıyla mücadele ediyorsanız kendinize bunun bir nedeni var mı diye sorun. Yazı, geçmişteki zor bir zamanla, mesela sevdiğiniz birinin ölümü veya bir ilişkiden ayrılmayla mı özdeşleştiriyorsunuz? Daha önce yaz boyunca depresyon nöbetleri geçirdiniz mi? Farkına varmadan yazı üzüntüyle özdeşleştirmiş olabilirsiniz, bu özdeşleştirme bunalımla geçirdiğiniz her yaz daha da kuvvetlenir. Yaza dair üzücü bir bağlantınız varsa onu açıklığa kavuşturmak, çemberi kırmanıza yardımcı olabilir.
• Doktorunuza ilaçlarınızdan bahsedin: Depresyon için ilaç alıyorsanız ve her yıl, yazları depresyonunuzun daha kötüleştiğini görüyorsanız, dozajınızı değiştirmek hakkında doktorunuzla konuşun. Belki doktorunuz ilacın dozunu, ilkbaharın sonunda artırıp sonbaharın başında yeniden azaltabilir. Bu, yaz depresyonu sorunlarının önüne geçmenizde yararlı olabilir.
• Tatilinizi dikkatle planlayın: Uçak biletlerinizi ayırtmadan veya yıllık yaz tatiliniz için arabanızın bagajını yüklemeden önce, kendinize şunu sorun: Bunu gerçekten istiyor musunuz? Yoksa bir yakınınıza yükümlülüğünüzü mü yerine getiriyorsunuz? Sizi daha mutlu edecek mi? Yoksa maliyetinizi zorlayacak, sizi sıkıntıya sokacak ve işinizden geri mi bırakacak? Başka seçenekleri değerlendirin. Bir kerede tüm hafta izin almaktansa, yaz boyu birkaç hafta sonunda uzun yolculuklara çıkmak daha iyi olabilir mi? Yoksa izin alıp evde kalmak, “ev tatili” yapmak daha mı rahatlatıcı? Size tatil gibi gelmeyecek bir tatile hapsolmayın.
• Kendinizi hırpalamayın: Yaz depresyonu hakkındaki zor bir şey de ayak uyduramadığınızı hissetmeniz. Başka herkes dolu dolu zaman geçiriyor gibi gelir. Bir siz boş duruyorsunuzdur sanki. Kendinize “Benim sorunum nedir?” diye sorun. Öyle düşünmemeye çalışın. “Mutsuzluğumuzun büyük bölümü, olduğumuz ve olmamız gerektiğini düşündüğümüz nokta arasındaki boşluktan ileri gelir,” diyor uzmanlar. O yüzden başkalarına nazaran nasıl hissettiğiniz konusunda endişelenmeyi bırakın. Sırf takvim haziranı gösteriyor diye eğlenmek zorundaymışsınız gibi düşünmeyin. Bunun yerine, yaz depresyonunuzu neyin tetiklediğine ve üstesinden nasıl gelebileceğinize yoğunlaşın.

“Tedaviler işe yarıyor,” diyor uzmanlar. “Psikoterapi veya ilaç tedavisi, mevsimsel depresyonun belirtilerini azaltabilir. Yazlar hiç de o kadar kötü olmak zorunda değil.”