AİDS hastalığı günümüzün en tehlikeli ve ciddi sağlık fenomenlerinden biri.  Tedavisinde her ne kadar ilerlemeler olsa da özellikle Afrika olmak üzere tüm dünyada halk sağlığını tehdit etmeye devam ediyor. Peki 1981 yılına kadar bilinmeyen bu hastalık nasıl ortaya çıktı hiç düşündünüz mü?

AIDS hastalığının Afrika’da maymunlardan insanlara geçtiği düşünülüyor. AİDS’e yol açan HIV (Human Immunodeficiency Virus) virüsüne benzeyen SIV virüsü (Simian Immunodeficiency Virus (SIV)) Orta Afrika’da onbinlerce yıldır şempanzeler, goriller gibi insan haricindeki primatlarda endemik bir halde bulunuyordu. Bu virüsün orta Afrika’da şempanze avlayan insanlara bu esnada aldıkları yaralar vasıtasıyla veya sonrasında şempanze etiyle temas ettiklerinde geçtiği düşünülüyor. Kamerun’da yapılan taramalarda Kamerun’un genelinde SIV virüsünün antikorlarına nüfusun %2.3’ünde yüksekken, şempanze ve benzeri maymunları avlayan köylerde bu oran %17.1 olarak tespit edilmiş. Zamanla da bu SIV virüsünün HIV virüsüne evrildiği düşünülüyor. HIV-1 virüsünün SIV’in Kamerun’da yaşayan belirli bir şempanze alt türünde olan bir alt türünden evrimleştiği düşünülürken, daha ziyade Batı Afrika’da yaygın olan HIV-2’nin ise bölgede yaşayan sootey mangabey cinsi maymunlarda endemik olan SIVsmm alt tipi ile genetik ilişkisi gösterilmiştir. Bilinen ilk vakalar 1955 ile 1960 arasında görülse de SIV’den HIV'in evrimleşmesinin 1915 ile 40 arasına denk düştüğü yönünde tezler de vardır.

VİDEO: AİDS

Ancak Afrika'nın ücra ormanlarında gerçekleşen bu olaylar nasıl oldu da tüm dünyayı etkiler hale geldi? Orta ve Batı Afrika’nın hızla kolonileştirilmesi ve şehirleşmesi nüfus yapısını ve davranışlarını değiştirdi. Farklı yerlerden pek çok insanı bir araya getiren bu yeni yaşam alanlarında yaygın olan hijyen dışı şartlar, steril olmayan enjeksiyonlar ve korunmasız cinsel ilişkilerin SIV virüsünün HIV’e evrimleşmesini ve yayılımını hızlandıracak bir ortam oluşturduğu görüşü kabul görmektedir.