• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Akut açı kapanması glokomu, gözün renkli kısmı olan irisin, gözün ön kamara açısında yer alan trabeküler ağa (veya drenaj kanallarına) doğru itilerek bu açıyı kapatması sonucu oluşur. İris, trabeküler ağa itilip açıyı kapadığında drenaj kanallarından normal olarak geçen  göz içi sıvısının (aköz sıvısı) yolu kapanır ve gözden boşaltılamaz. Bu da göz içi basıncı veya göz tansiyonunu yükseltir.

Bu açı aniden kapandığında, hastada çok belirgin ve ciddi işaretler ortaya çıkar. Göz siniri tahribatı veya görme kaybının önlenmesi için bu duruma acilen müdahale edilmesi gerekir. Akut açı kapanması yavaş veya kademeli olarak gerçekleştiğinde, diğer bir glokom türü olan kronik açık açılı glokomla karıştırılabilir.

Akut açı kapanması glokomuna yakalanma riski, yaşa, cinsiyete, etnik kökene bağlı farklılıklar gösterir.

Yakını göremeyen (hipermetroplu) kişilerde, gözün ön kamarası, normal kişilere göre daha sığ ve trabeküler ağın bulunduğu açı daha dar olduğu için, akut açı kapanması glokomu riski daha yüksektir.

Amerika’da glokom vakalarının yaklaşık yüzde 10’u kapalı açı glokomudur. Asya ülkelerindeyse kapalı açı glokomu, açık açılı glokoma oranla daha yaygındır.

Asyalılar ve Eskimolar gibi bazı ırkların göz yapısı daha dar açılıdır. Bu yüzden de bu ırktan kişilerde açı kapanması glokomu riski, beyazlara göre daha yüksektir. Kızılderililerde ise bu risk, beyazlara oranla daha düşüktür.

Açı kapanması glokomu beyaz ırk kadınlarında erkeklere göre üç kat fazladır. Siyah ırktaysa erkek ve kadınlarda bu oran eşittir.

Yaş ilerledikçe gözdeki lens kalınlaşarak irisi öne doğru iter. Bu da açı kapanması glokomu riskini artırır.

Belirtileri

Akut Açı Kapanması Glokomu Belirtileri

Akut açı kapanması glokomunda göz içi basıncı aniden yükseldiği için, hastalığın belirtileri de birdenbire ortaya çıkar. Bu belirtiler, akut açı kapanması glokomu hastasında, doğal olarak aşırı derecede huzursuzluk ve sıkıntı yaratır.

Akut açı kapanması glokomunun ağır belirtileri:

• Gözde şiddetli ağrı
• Bulantı ve kusma
• Baş ağrısı
• Görmede bulanıklık veya ışık etrafında hareler görmek (Harelere ve bulanık görüşe, korneada meydana gelen şişkinlik yol açar.)
• Aşırı göz yaşarması

Açı kapanması glokomunda meydana gelen ani ataklar sırasında, çoğunlukla belirtiler tek gözde görülür ve gittikçe kötüleşir.

Bazı kişilerde, açı kapanması belli aralıklarla yavaş gelişir ve göz tansiyonu kademeli olarak yükselir. Bu hastalar, kapalı açı glokomunun ani ve ağır krizini yaşamaz. Bu duruma, subakut açı kapanması glokomu denir.

Subakut açı kapanması glokomu hastalarının, hastalıkla ilgili görünürde hiçbir belirtisi olmayabilir veya bu hastalar hafif ağrı, görmede hafif bir bulanıklık yaşayıp, ışık etrafında hareler görebilirler. Bu belirtiler, açı tekrar açılmaya başladıkça ortadan kalkar.

Tıbbi Yardıma Ne Zaman Başvurmalı

Akut açı kapanması glokomu, acil bir durumdur. Göz siniri hasarı ve görme kaybı oluşmaması için zaman kaybetmeden tedavi edilmesi gerekir.

Gözün içindeki basınç aniden yükseldiği zaman, göz ağrısı, görmede bulanıklık ve bulantı oluşabilir. Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, derhal göz doktorunuzu arayın.

Sebepleri

Akut Açı Kapanması Glokomunun Nedenleri

Açı kapanması iki şekilde oluşur:

• İris trabeküler ağa doğru öne itilir
• İris trabeküler ağa doğru yukarı çıkar.

Her iki durumda da irisin yeni konumu, normalde açık olan gözün ön kamara açısını kapatır. Doğal olarak gözün ön kamarasından boşalan aköz sıvı, göz içine hapsolur ve böylece göz tansiyonu yükselir.

Göz içindeki basıncın aniden yükselmesi sonucunda, gözde şiddetli ağrı, görmede bulanıklık, bulantı ve kusma yaşanabilir. Göz tansiyonunun (GİB) yükselmesiyle ya ani bir atakla ya da uzun süreye yayılan ve aralıklı belirtilerle göz siniri hasarı meydanı gelebilir.

Bazen atak, bir göz kontrolü sırasında, göz bebeklerinin büyümesi sonucunda da meydana gelebilir.

Testleri

Tetkik ve Testler

Akut açı kapanması glokomu tetkikinde, göz doktorunuz şu testleri yapar: Gonyoskopi, tonometri, biyomikroskopi ve oftalmoskopi. Testlerin her biri aşağıda ayrı ayrı anlatılmıştır.

• Gonyoskopi, gözün drenaj açısını kontrol etmek amacıyla yapılır. Bunu yapmak için göze kontakt lens türü özel bir lens takılır. Bu test, açının açık, dar veya kapalı olup olmadığını belirlemek ve göz içi basıncına (GİB) neden olabilecek diğer durumları elemek için önemlidir.
• Tonometri, göz içi basıncını ölçmek için kullanılan bir yöntemdir. Göz tansiyonu ölçüm birimi milimetre cıvadır (mmHG). Normal göz tansiyonu, 10 ile 21 mmHg aralığındadır. Akut açı kapanması glokomundaysa GİB, 40 ile 80 mmHg’ye kadar çıkabilir.
• Biyomikroskopi, yarık lamba denilen özel bir tür mikroskop sayesinde gözün ön kamarasını tetkik eden bir yöntemdir. Bu test sonucunda, gözbebeğinin ışığa az tepki vermesi, gözün ön kamarasının sığlaşması, korneada şişkinlik, iris etrafında kızarıklık ve ödem gibi durumlar açığa çıkabilir.
• Oftalmoskopi, göz sinirlerinde herhangi bir hasar veya anormalliği tespit eder. Göz sinirlerinin tam muayenesi için göz bebeklerinin genişletilmesi gerekir. Bu test, açı kapanması glokomunun ani atağı sırasında göz sinirinde oluşan şişkinliği ortaya çıkarabilir. Açı kapanması glokomunun kronik (uzun süreye yayılmış ve uzamış) vakalarında, bu yöntemle göz siniri ucundaki (optik disk) tahribatı, yani optik disk çanaklaşması tespit edilir.

Kriz devam ediyorsa veya geçmişte hafif derecede birkaç açı kapanması krizi yaşanmışsa, göz doktorunuz eski krizlerin ek belirtilerini tespit etmeye çalışır.

İris ve kornea arasında periferik ön sineşi (yapışıklık) görülebilir. Periferik ön sineşi, trabeküler ağa zarar verebilir. İris ve lens arasındaki yapışıklık gözbebeğinin kalıcı olarak büyümesine yol açar.

Glokom lekeleri, göz lensi üzerindeki beneklerdir. Hasta, geçmişte ani bir açı kapanması atağı geçirdiyse, bu benekler oluşabilir.

İris atrofisi (iriste zayıflama) tespit edilmesi, hastanın doktor muayenesinden 3 hafta veya daha öncesinde geçirmiş olabileceği kriz hakkında ipucu sağlar.

Tedavisi

Akut Açı Kapanması Glokomunun Tedavisi

Evde Tedavi

Bu hastalığın evde hiçbir tedavisi yoktur. İleride oluşabilecek kalıcı görme kaybını önlemek için, hastanın acilen bir göz doktoruna başvurması gerekir.

Tıbbi Müdahale

Akut açı kapanması glokomunda göz doktoru ya lazer tedavisi uygulamalıdır ya da cerrahi müdahalede bulunmalıdır.

• Lazer iridotomisi bu tip vakalarda en çok uygulanan yöntemdir. Lazer iridotomi yönteminde göz doktorunuz, göz içi basıncını düşürmek için lazer ışınıyla iriste bir delik açar. İriste açılan delik sayesinde göz içi sıvısı (aköz sıvısı), gözün arka kamarasından ön kamarasına rahatça geçiş yapar.
• Herhangi bir sebepten dolayı irise lazer ışınıyla ulaşmanın imkanı yoksa göze cerrahi iridektomi uygulanır. Bu yöntemde göz doktorunuz, cerrahi bir kesikle iriste delik açar.

Lazer iridotomisinden önce, göz içi basıncını düşürmek ve açı kapanmasının ani atağında meydana gelen korneadaki pusu ortadan kaldırmak için göze bazı ilaçlar damlatılır. Ayrıca, gözbebeği genellikle biraz büyüdüğü için lazer tedavisinden önce küçültülür.

İlaçlar

Akut açı kapanması glokomunda kullanılan ilaçlar, hastayı lazer iridotomisi veya cerrahi müdahaleye hazırlamak içindir. Bu ilaçlar, genellikle göz damlası şeklindedir.

Göz doktorunuz, ameliyat öncesi göz içi basıncını düşürmek ve açı kapanmasının ani krizinde meydana gelen korneadaki pusu temizlemek için bazı ilaçlar kullanır.

Akut açı kapanması glokomunda göz içi basıncını düşürmeyi hızlandırmak için birçok ilaç eşzamanlı kullanılır. İlaçlar, göz tansiyonunu ya göz içi sıvısının (aköz sıvısının) gözden boşalımını hızlandırarak ya da gözdeki sıvı üretimini azaltarak düşürür.

Ameliyat

Lazer İridotomi

Lazer iridotomi, akut açı kapanması tedavilerindeki seçeneklerden biridir. İridotomi, argon lazer veya Nd-YAG lazer kullanılarak yapılır.

Lazer ışını iriste, gözün arka kamarasında sıkışmış göz içi sıvısının ön kamara ve trabeküler ağa (veya drenaj kanallarına) ulaşabileceği bir delik açar. Göz içi sıvısı, iriste açılan bu delik yoluyla ön kamaraya aktığı zaman, irisin arkasındaki (yani gözün içindeki) basınç azalarak irisin normal haline kavuşması sağlanmış demektir. Bu işlem, ön kamaradaki açıyı genişleterek, trabeküler ağdaki sıvı boşalımını önleyen engeli kaldırmış olur.

Kornea aşırı derecede pusluysa veya hasta diğer yöntemlere yanıt vermiyorsa, lazer tedavisi yerine cerrahi iridektomi uygulanır. Cerrahi iridektomide göz doktoru, cerrahi girişimle iriste bir delik açar.

Lazer Gonyoplasti

Lazer gonyoplasti, bazı durumlarda akut açı kapanması glokomunu tedavi etmek için, bazen de lazer iridotomi öncesi açıyı genişletmek için geçici bir yöntem olarak uygulanır.

Lazer gonyoplasti sırasında lazer ışınlarıyla iriste yanıklar meydana getirilir. Bu yanıklar irisin daralıp düzleşmesini sağlayarak, gözün ön kamarasındaki açının açılmasına neden olur.

Ameliyat Sonrası Adımlar

Takip

İridotomi sonrası göz tansiyonunuz (GİB) geçici olarak yükselebileceği için, lazer tedavisinden bir saat sonra GİB ölçülür. Doktorunuz, ertesi güne de kontrol için bir randevu ayarlar. Randevuda göz muayene edilir ve tekrar GİB ölçülür. Randevu sırasında göz doktorunuz muhtemelen sağlıklı diğer gözünüzü de, akut açı kapanması riskine karşı muayene eder.

İridotomi sonrasında, hastane veya klinikten ayrıldıktan bir gün sonra da tedavi için verilen ilaçlara devam etmeniz gerekir. İlaçları bir gün kullandıktan sonra kesebilirsiniz. Ödem oluşumunu önlemek için göz doktorunuz, ameliyat sonrası için bir hafta boyunca alınmak üzere kortikosteroid etken maddeli ilaçlar yazar.

Lazer iridotomisinin göz içi basıncını düşüremediği durumlarda, göz doktorunuz, periferik ön sineşi olasılığını elemek için tekrardan bir gonyoskopi muayenesi yapabilir. Periferik ön sineşi görüldüğü takdirde, lazer gonyoplasti veya cerrahi iridotomi uygulanması gerekebilir. Doktorunuz bir sonraki uygun tedavi seçeneğini size anlatacaktır.

Yaşam Tarzı

Destek Grupları ve Terapi

Tedavinin başarılı olması için, glokomlu hastaları bilgilendirmek çok önemlidir. Glokomun yol açtığı kalıcı görme kaybının sonuçlarını kavrayabilen hastalar tedaviye çok daha fazla uyum sağlar.

Önleme

Önlem

Hastada akut açı kapanması riski olup olmadığı, rutin göz muayeneleri sayesinde saptanabilir. Yüksek risk grubundaki hastalara, açı kapanmasının ani krizini önlemek amacıyla lazer iridotomisi yapılabilir.

Tahmin

Hastalığın seyrinin öngörmek, durumun erken saptanması ve tedaviye bağlıdır. Acilen tedavi edilmediği takdirde hastada görme kaybı oluşabilir. Gözde ağrı veya görmede azalma yaşarsanız, derhal bir göz doktoruna başvurmalısınız.