Araştırmayı yürüten bilim insanları, beyne ince elektrotlar takılmasını içeren cerrahi bir teknik olan derin beyin uyarımı (DBU) yardımıyla mekânsal hafızanın güçlendirilebiliyor olmasının Alzheimer hastaları gibi hafıza bozukluğu problemi yaşayanlar için umut ışığı olabileceğini vurguladı.

Mekânsal hafıza, belleğin kişinin içinde bulunduğu çevre ve vücudun çevresel şartlara uygun olarak pozisyon almasına ilişkin bilgileri kaydettiği bölümü olarak tanımlanıyor.

Alzheimer hastalarının beyninde ilk görülen bozulma beyin zarındaki bulunan temporal lopta meydana geliyor ve buna hastaların yolunu bulma yeteneğini kaybetmesi de ekleniyor. Mekânsal hafızanın güçlenmesi, Alzheimer hastalığının ilk davranışsal belirtisi olan bu durumda düzelmeye yol açacak olması bakımından önem taşıyor.

ABD'nin Los Angeles kentindeki California Üniversitesi'ne bağlı Bilişsel Nörofizyoloji Laboratuar’ından Nanthia Suthana başkanlığında bir grup bilim insanı tarafından ilaçlara dirençli epilepsi hastaları üzerinde yapılan araştırma ABD'nin en saygın tıp dergilerinden New England Journal'da yayımlandı.

Suthana ve ekibi söz konusu araştırmayı, beyinlerindeki epilepsi nöbetine neden olan dokuların cerrahi müdahale ile alınması öncesinde, sağlıklı dokuların korunarak sadece soruna neden olan dokuların belirlenmesi amacıyla bilinci yerindeki hastaların beynine elektriksel uyarılar verildiği oldukça uzun süren değerlendirme aşamasında gerçekleştirdi.

Bilimsel çalışma, beyinlerinin uzun ve kısa dönemli hafıza ile vücudun mekânsal hareketinden sorumlu bölümü olan hipokampüse veya bitişiğindeki geniş bir hafıza ve mekânsal hareket ağı içinde bir çeşit merkez işlevi gören entorhinal korteks bölgesine 7 ila 10 gün boyunca DBU tekniğiyle elektrot yerleştirilmiş 7 hasta üzerinde yapıldı.

Araştırmaları sırasında bilinçleri açık durumdaki hastaların mekânsal hafızalarını test etmeye yönelik bir video oyunundan yararlanan bilim insanları, beyinlerinin entorhinal korteks bölgesine elektrot yerleştirilmiş hastalardaki mekânsal hafızanın, hipokampüs bölgesine elektrot yerleştirilmiş hastalar ile beyinlerine hiç elektrot yerleştirilmemiş hastalara oranla belirgin olarak güçlendiğini ve 7 hastadan 6'sında bu etkinin açıkça gözlemlendiğini saptadı.

Araştırmacılar, bu etkinin öğrenme aşamasında oluşmuş olmasının, beynin entorhinal bölgesinin elektriksel uyarımının mekânsal hafıza kodlarının açılarak geri gelmesini kolaylaştırdığını gösterdiğine işaret etti.

Bunun, elektriksel uyarımın, hücrelerdeki gerekli olan elektriksel aktiviteyi eşzamanlı hale getirerek hafıza biçimlenmesinin en uygun hale gelmesini sağlayan beyindeki düşük frekanslı teta dalgası salınımlarını sıfırlayarak tekrar ayarlaması sonucu meydana geldiğini anlatan araştırmacılar, söz konusu elektriksel uyarımın insan beynindeki diğer hafıza tipleri üzerinde de aynı etkiyi oluşturup oluşturmadığının henüz açıklık kazanmadığını kaydetti.

ABD'deki gıda ve ilaçları denetlemekle görevli Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA), 2002'de Parkinson hastalığının tedavisinde onayladığı DBU hakkında yapılan son klinik araştırmalar bu yöntemin bipolar bozukluk bulunan hastalarda görülen depresyon belirtilerini de etkili ölçüde azalttığını gösteriyor.