Nedir

Amniyosentez

Amniyosentez, rahimden amniyon sıvısının test ya da tedavi amacıyla çıkarılma işlemidir. Bebek, gebelik süresi boyunca amniyon kesesi denilen bir kesede gelişimini sürdürür. Kesenin içinde bulunan ve bebeği çevreleyen ve koruyan sıvı ise amniyon sıvısıdır. Bu sıvı cenine ait hücreleri ve bebek tarafından üretilen çeşitli kimyasalları içerir.

Genetik amniyosentezde –Down Sendromu ve spina bifida gibi– bazı anormalliklerin testi için amniyon sıvısından örnek alınır. Gelişim amniyosentezinde ise bebeğin akciğer gelişiminin, doğum için yeterli olup olmadığının test edilmesi amacıyla amniyon sıvısından örnek alınır. Bazen amniyosentez, bebekte enfeksiyon ya da başka hastalıkların değerlendirilmesi için de kullanılır. Nadir olarak amniyosentez, amniyon sıvısının hacmini azaltmak için uygulanır.

Amniyosentez bebeğinizin sağlığıyla ilgili faydalı bilgiler sağlasa da invazif tanısal testi uygulama kararı ciddidir. Amniyosentezin risklerini iyi anlamanız –ve sonuçlar için kendinizi hazırlamanız– önemlidir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Amniyosentez, gebeliğin farklı evrelerinde farklı nedenlerle yapılır.

Genetik amniyosentez

Genetik amniyosentez, bebeğinizin genetik yapısı hakkında bilgi verebilir. Genetik amniyosentez genellikle test sonuçlarının, gebeliğin yönetimi –ya da gebeliği sürdürme isteğiniz– üzerinde dikkate değer bir etkisi olduğunda önerilir. Genellikle, bu bilginin anlamı sadece siz ve eşiniz tarafından değerlendirilebilir.

Genetik amniyosentez genellikle gebeliğin 15. haftasından sonra gerçekleştirilir; cenin zarının iki katmanı yeterince birleştiğinde amnios sıvısından güvenle örnek alınabilir. Nadir olarak genetik amniyosentez hamileliğin 11. haftasından sonra da yapılabilir.

Aşağıdaki durumlarda genetik amniyosentezi düşünebilirsiniz:

Doğum öncesi tarama testlerinin sonuçlarının anormal olması. Eğer, ilk üç aylık tarama testleri gibi testlerin sonuçları pozitif ya da kaygı verici ise teşhisi doğrulamak ya da ortadan kaldırmak için amniyosentezi seçebilirsiniz.
Bir önceki gebelikte kromozomla ilgili bir anormallik ya da nöral tüp defekti (kusuru) olması. Eğer bir önceki gebeliğiniz Down Sendromu ya da nöral tüp defektinden –beyin ya da omurilikte ciddi bir anormallik– etkilenmişse bu gebeliğiniz de yüksek risk altındadır.
35 yaşın üzerinde olmanız. 35 yaş ve üzeri yaştaki kadınlardan doğan bebeklerde Down Sendromu gibi kromozom anormallikleri riski daha yüksektir.
Ailenizde genetik bozukluk sağlık geçmişi ya da eşinizin herhangi bir genetik bozukluğun taşıyıcısı olması. Amniyosentez, Down Sendromu ve spina bifidanın saptanmasının yanı sıra kistik fibrozis gibi başka hastalıkların teşhisinde de kullanılabilir. Bu, amnios sıvısının özel olarak test edilmesini gerektirir ancak bu hastalıkların test edilmesi için bir neden olmalıdır.

Gelişim amniyosentezi

Gelişim amniyosentezi, bebeğin akciğerlerinin doğum için hazır olup olmadığını saptayabilir. Bu amniyosentez türü genellikle, erken doğum riskinin olduğu ya da hamileliğin devamının anne ya da bebek için risk oluşturduğu durumlarda yapılır. Teşhis pozitif çıktığında, annenin hamilelik komplikasyonlarını engellemek amacıyla indüksiyon (suni sancı) ya da sezaryen yöntemiyle erken doğum gerekebilir. Gelişim amniyosentezi, genellikle gebeliğin 32. ila 39. haftalarında yapılır. Çünkü 32 haftadan önce bebeğin akciğerleri tam olarak gelişmemiş olabilir.

Amniyosentez için diğer nedenler:

Aşağıdaki durumlarda da amniyosentez uygulanabilir:

Bebeğin enfeksiyon ya da başka bir hastalık açısından değerlendirilmesi
Amnios sıvısının hacminin az olması
Rahim enfeksiyonunun teşhisi
Annenin bağışıklık sistemi bebeğin kan hücrelerinin yüzeyindeki belirli bir proteine karşı antikor üretmesiyle gelişen Rh hastalığı olan bebeklerde aneminin şiddetini tespit edilmesi.

Riskler

Amniyosentez çeşitli riskler taşır. Bunlar:

Düşük yapma. İkinci üç aylık dönemde yapılan amniyosentez az da olsa düşük riski taşır. Bu, her 300 ila 500 kadından birinde gerçekleşir. Araştırmalar, amniyosentezin gebeliğin 15. haftasından önce yapılması halinde düşük riskinin arttığını göstermiştir.
Kramp ve vajinal kanama. Amniyosentezden sonra kramp gelişmesi olasıdır. Bazı kadınlarda az miktarda vajinal kanama da görülebilir.
İğne yaralanması. Amniyosentez esnasında bebek iğnenin yoluna doğru kolunu ya da bacağını oynatabilir. İğne yaralanmaları nadiren ciddidir.
Amnios sıvısının sızması. Nadir olarak amnios sıvısı, amniyosentezin ardından vajinadan sızabilir. Eğer sızıntı durdurulursa gebelik normal biçimde devam edecektir. Ancak bazen sızıntı bebekte ortopedik problemlere yol açabilir.
Rh sensitizasyon. Amniyosentez nadir olarak bebeğin kan hücrelerinin, annenin kan dolaşımına girmesine neden olabilir. Eğe kan grubunuz RH negatif ise amniyosentezin ardından size, bebeğinizin kan hücrelerine karşı vücudunuzun antikor üretmesini engellemek için RH immunoglobulin denilen bir ilaç verilir.
Enfeksiyon. Nadir olarak amniyosentez, rahim enfeksiyonunu tetikleyebilir.
Enfeksiyon bulaşması. Eğer sizde –hepatit C, teksoplazmasiz veya HIV virüsü gibi– bir enfeksiyon varsa amniyosentez enfeksiyonun bebeğinize bulaşmasına neden olabilir.

Genetik amniyosentezin genellikle, test sonuçlarının gebeliğin seyri üzerinde dikkate değer bir etkisi olduğunda önerildiğini unutmayın. Sonuçta, genetik amniyosentez kararı size bağlıdır. Doktorunuz ya da genetik danışmanınız, ancak kararınızdaki tüm faktörleri düşünmenize yardımcı olabilir.

Gelişim amniyosentezi genellikle, anne için erken doğum uygun olacaksa önerilir. Risklerinin az olmasından dolayı gelişim amniyosentezi bebeğin doğuma hazır olduğundan emin olunmasını sağlar.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Amniyosentezden önce her zamanki gibi yiyip içebilirsiniz. Mesaneniz işlemden önce dolu olmalıdır, bu yüzden randevunuzdan önce bol sıvı içmeniz önerilir. Doktorunuz işleme başlamadan önce bir rıza belgesini imzalamanızı isteyebilir. Size duygusal açıdan destek olması ve işlemden sonra sizi eve götürmesi için bir yakınınızdan randevuya giderken size eşlik etmesini isteyebilirsiniz.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Amniyosentez genellikle doktor muayenehanesinde, hastane yatışı gerekmeden gerçekleştirilir.

İşlem sırasında

Öncelikle doktorunuz, bebeğin rahminizdeki tam yerini görüntülemek için ultrason kullanacaktır. Muayene masasına sırtüstü uzanacak ve karnınızı açacaksınız. Doktorunuz karnınıza özel bir jel sürecek ve bebeğinizin konumunu ekranda görüntülemek için ultrason trandüseri olarak bilinen bir alet kullanacaktır.

Daha sonra doktorunuz, karnınızı bir antiseptikle temizleyecektir. Genelde anestezi kullanılmaz. Çoğu kadın işlem esnasında çok az rahatsızlık hissettiğini söyler.

Ultrasonun rehberliğinde doktorunuz, karın duvarınızdan rahminize ince bir iğne sokacaktır. Az miktarda aminyon sıvısı enjektöre çekilecek ve daha sonra iğne çıkarılacaktır. Çekilen amnios sıvısının miktarı gebeliğin hangi haftasında olduğunuza bağlı olarak değişiklik gösterir.

İğne sokulduğunda ve amnios sıvısı çekilirken yatmaya devam etmeniz gerekmektedir. İğne derinize girerken hafif bir batma, iğne rahminize girerken de kramp hissedebilirsiniz. Tüm işlem genellikle 1 saat sürer ancak bu zamanın çoğu ultrasona ayrılmıştır. Çoğu vakada, sıvı örneği iki dakikadan az bir sürede elde edilir. Az miktarda alınan bu amnios sıvısı doğal olarak yerine konulur.

İşlemin ardından

Amniyosentezin ardından doktorunuz, bebeğinizin kalp atışlarını görüntülemek için ultrason kullanır. Amniyosentezden hemen sonra az miktarda vajinal kanama ya da kramp gelişebilir. Doktorunuz, işlemin ardından dinlenmenizi önerir. Bir yakınınızdan sizi eve götürmesini isteyebilirsiniz. Muhtemelen işlemi takip eden gün normal aktivitelerinize dönebilirsiniz.

Bu arada amnios sıvı örneği, bir laboratuarda analiz edilir. Genetik amniyosentez için sonuçlar birkaç günde çıkar. Diğer sonuçların çıkması iki haftayı bulabilir. Gelişim amniyosentezi sonuçları genellikle birkaç saatte çıkar.

Amniyosentezin ardından ateşiniz çıkarsa, vajinal kanama ya da vajinal sıvıda azalma gelişirse veya birkaç saatten uzun süren krampınız olursa hemen doktorunuzla temasa geçin.

Sonuçlar

Doktorunuz ya da genetik danışmanınız, amniyosentez sonuçlarını anlamanıza yardım edecektir.

Genetik amniyosentezi için test sonuçları Down Sendromu gibi bazı genetik hastalıkların teşhisinde ya da olmadığının belirlenmesinde güvenilir olabilir. Genellikle kontrol testleri gerekli görülmez. Ancak amniyosentez, her doğum kusurunu tespit edemez.

Eğer amniyosentez, bebeğinizde kromozomla ilgili tedavi edilemeyen bir soruna ya da kalıtsal bir bozukluğa işaret ediyorsa gebeliğinizi sürdürüp sürdürmemek gibi zor kararlarla yüzleşmeniz gerekebilir. Doktorlarınızdan ve yakınlarınızdan bu zor dönemde size destek olmalarını isteyin.

Gelişim amniyosentezi, bebeğinizin ciğerlerinin gelişimi hakkında güvenilir sonuçlar verecektir. Eğer erken doğum yapmanız gerekiyorsa bu bilgi bebeğinizin doğuma hazır olduğu konusunda güvence verecektir.

İLGİLİ MAKALE