Nedir

Kordosentez

Kordosentez, ultrason rehberliğinde, özel bir iğneyle annenin karın duvarından bebeğin göbek kordonuna girilerek, bebeğe ait kan örneğinin alınmasıyla gerçekleştirilen bir tanı yöntemidir. Oldukça gelişmiş bir prenatal (doğum öncesi) testtir. Alınan kan, bebeğin kromozom yapısı, genetik sorunlar, enfeksiyonlar vb açısından test edilir. Kordosentez, gebeliğin 18. haftasında veya sonrasında yapılabilir.

Kordosentez düşük riski taşır. Bu yüzden, gebeliğin sonuçları, hayati tehlike ya da kalıcı sakatlık riskini ortaya çıkarmayacaksa genellikle kullanılmaz. Yine de test bazı durumlarda prenatal tedavide önemli bir rol oynayabilir. Testin kilit özelliği hızdır. Sonuçlar genellikle 72 saat içinde, bazı durumlardaysa iki saat içinde de çıkar. Kordosentez, göbek kordonu aracılığıyla bebeğe kan nakli yapılması ya da ilaç verilmesi için de kullanılabilir.

Kordosentez; perkütan umblikal kan örneklemesi (PUBS), umblikal ven örneklemesi ya da fetal kan örneklemesi olarak da bilinir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Kordosentez bebeğin sağlık durumu hakkında önemli bilgiler sağlayabilir. Ama yine de sık olarak kullanılmaz. Kordosentez genellikle, sorunlarla ilgili ailenin geç başvurması, ultrasonda anomali saptanması ya da başka yöntemlerle yeterli bilginin toplanamaması gibi durumlarda, ve test sonuçlarının gebeliğin yönetimi üzerinde önemli bir etkisi olacaksa önerilir.

Kordosentez genellikle aşağıdakilerin tespiti için kullanılabilir:

Kromozomla ilgili sağlık durumları. Kordosentez, Down sendromu gibi kromozom sorunlarını teşhis etmek için kordosenteze başvurulabilir.
Kan bozuklukları. Kordosentez anemi, orak hücre hastalığı ya da talasemi gibi çeşitli kan bozukluklarını saptamak için kullanılabilir. Ayrıca bebeğin Rh pozitif ya da RH negatif olduğunun belirlenmesi için de kullanılabilir. Eğer kanınız Rh negatifse ve bebeğinizin kanı Rh pozitifse, belli koşullar altında vücudunuz bebeğinizin kırmızı kan hücrelerine saldıracak olan antikorlar üretebilir.
Enfeksiyonlar. Eğer toksoplazmoz ya da rubella gibi bir enfeksiyonunuz varsa, kordosentez bebekte de enfeksiyon olup olmadığını belirlemek için kullanılabilir.
Yetersiz gelişim. Bazen kordosentez, bir bebeğin beklendiği gibi gelişmeme nedeninin belirlenmesi için de kullanılabilir.

Kordosentez, spina bifida gibi nöral tüp defektlerinin testi için kullanılamaz.

Bazen kordosentez, ultrason gibi diğer tanısal taramaların ve testlerin sonuçlarını desteklemek için kullanılabilir. İşlem, göbek kordonu aracılığıyla bebeğe kan nakli yapılması ya da ilaç verilmesi için de kullanılabilir. Ama kordosentez kullanımı azalıyor. Amniyosentez veya koryonik villus örnekleme gibi yeni teknolojik yöntemlerle bazen, testten edinilen bilgilerin aynısı daha düşük riskle gerçekleştirilebilir.

Riskler

Kordosentezin bazı riskleri vardır, bunlar:

Düşük. Kordosentez, aşağı yukarı yüzde 2 düşük riski taşır. Bu oran, koryonik villus örnekleme ve amniyosentez gibi diğer prenatal tanısal testlerle ilişkili düşük riskinden daha yüksektir. Test yapıldığı zaman çoğu bebek zaten hasta olduğundan, cenin kaybının işlemin kendisiyle mi yoksa bebeğin sağlığıyla mı ilişkili olduğunu değerlendirmek genellikle zordur.
Kanama. İğnenin giriş yerinde kanama olabilir.
Bebeğin kalp hızında yavaşlama. Kordosentezin ardından bebeğin kalp hızında geçici olarak yavaşlama görülebilir.
Enfeksiyon. Kordosentez nadiren rahim enfeksiyonuna yol açabilir.

Kordosentezin, test sonuçlarının gebelik yönetimi üzerinde etkili olduğu ve zamanın çok önemli olduğu zamanlarda önerildiğini unutmayın. Nihayetinde kordosentez yaptırma kararı size bağlıdır. Doktorunuz ya da genetik danışmanınız karar üzerinde etkili olabilecek tüm faktörleri değerlendirebilmenize yardımcı olabilir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Kordosentezden önce olağan biçimde yiyip içebilirsiniz. Doktorunuz, işlem başlamadan önce kan örneği vermenizi ve bir izin belgesi imzalamanızı isteyebilir. Duygusal destek ya da işlemden sonra sizi eve götürmesi için, randevuya giderken eşinizden ya da başka bir yakınınızdan size eşlik etmesini isteyebilirsiniz.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Kordosentez, genellikle bir ayakta tedavi merkezinde ya da doktor muayenehanesinde gerçekleştirilebilir. Ama bazı durumlarda hastanede de yapılabilir. İşlem esnasında muhtemelen en az bir asistan, doktorunuza yardımcı olacaktır.

İşlem esnasında

İşlemden yaklaşık 30 ila 60 dakika önce rahim enfeksiyonu riskini azaltmak için antibiyotik verilebilir.

İşlem başladığında doktorunuz, bebeğin rahminizdeki tam pozisyonunu belirlemek için ultrason kullanabilir. Muayene masasına sırtüstü yatacaksınız ve doktorunuz karnınıza özel bir jel uygulayacaktır. Daha sonra doktorunuz bebeğinizin pozisyonunu bir ekranda göstermek için ultrason trandüseri denilen bir cihaz kullanacak.

Ardından doktorunuz, karnınızı bir antiseptikle temizleyecektir. Genellikle bir anestetik gerekmez. Çoğu kadın, işlem esnasında hafif rahatsızlık bildirmiştir.

Ultrason rehberliğinde doktorunuz, ince, oluklu bir iğneyi karın duvarınızdan rahminize sokar. Göbek kordonundaki damardan bir şırıngaya az miktarda kan çekilir ve iğne çıkarılır.

İğne sokulduğunda ve kan çekilirken hareketsiz yatmanız gerekir. İğne derinize sokulurken bir batma hissi fark edebilir ve iğne rahme girerken de kramp hissedebilirsiniz. Bütün işlem genellikle yaklaşık 1 saat sürer. Ancak bu sürenin çoğu ultrason muayenesi için ayrılmıştır. Alınan az miktardaki kanı, bebeğiniz doğal olarak yerine koyacaktır.

Nadiren, kan örneği göbek kordonundan alınamayabilir. Bu durumlarda kan örneği bebeğin karaciğerindeki bir damardan alınabilir.

İşlemin ardından

Kordosentezin ardından doktorunuz, bebeğinizin kalp hızını izlemek için ultrason ya da dış monitör kullanılabilir. Kan örneği alındıktan hemen sonra, kramp ya da vajinal kanama yaşayabilirsiniz. Doktorunuz, işlemin ardından dinlenmenizi önerebilir. Bir yakınınızdan sizi eve götürmesini isteyebilirsiniz. Muhtemelen ertesi gün normal aktivitelerinize dönebilirsiniz.

Eğer ateş, titreme ya da vajinal kanamanız olursa derhal doktorunuzu arayın.

Bu arada kan örneği laboratuarda analiz edilecektir. Sonuçlar genellikle 72 saat içinde çıkar.

Sonuçlar

Doktorunuz ya da genetik danışmanınız kordosentez testinizin sonuçlarını size anlatacaktır.

Eğer test sonuçlarınız normalse takip testleri genellikle gerekli olmaz. Ama kordosentezin yapılmasına yol açan koşullar genellikle müdahale gerektirir.

Eğer bebeğinizde enfeksiyon varsa, doktorunuz tedavi seçeneklerinizi size anlatacaktır. Eğer bebeğinizde şiddetli anemi varsa, göbek kordonundan kan nakli verilebilir. Bazı durumlarda doğum erken başlatılabilir.

Eğer test sonuçlarınız, bebeğinizde tedavi edilemeyecek bir kromozom sorunu ya da kalıtsal hastalık olduğunu gösteriyorsa, gebeliğe devam edip etmemek gibi zor kararlarla yüzleşmeniz gerekebilir. Sağlık ekibinizden, sevdiklerinizden ve yakınlarınızdan bu zor dönemde destek isteyin.

İLGİLİ MAKALE