• İçindekiler
• Nedir
• Risk Faktörleri
• Belirtileri
• Testleri
• Evreleri
• Tedavi
• Yeni Tedaviler
• Evrelere Göre Tedavi

Nedir

Nedir?

Anal kanser anüs dokusunda kötü huylu hücrelerin (kanser) ortaya çıktığı bir hastalıktır.

Anüs, dışkının (katı atık) vücudu terk ettiği rektumun altında, kalın bağırsağın son noktasıdır. Anüs kısmen vücudun dış cilt katmanları ve kısmen bağırsaktan oluşur. Sfinkter kaslar denilen iki halka benzeri kas, dışkının dışarıya atılması için anal açıklığı açar ve kapatır. Anüsün rektum ve anal açıklık arasındaki parçası olan anal kanal 3-4 santimetre uzunluğundadır.

Anüsün dışındaki deriye perianal bölge denir. Bu bölgedeki tümörler cilt tümörleridir, anal kanser değildir.

İnsan Papilom Virüsü (HPV) ile enfekte olmak anal kanser gelişimi riskini etkileyebilir.

 

Risk Faktörleri

Risk faktörleri

• 50 yaş üzerinde olmak.
• İnsan papilom virüsü (HPV) ile enfekte olmak.
• Birçok seks partnerine sahip olmak.
• Anal birleşme yapmak (anal seks).
• Sık görülen anal kızarıklık, şişme ve ağrı.
• Anal fistül olması (anormal açıklıklar).
• Sigara içmek.

Belirtileri

Belirtileri

Bu ve başka belirtiler anal kanserden kaynaklanabilir. Başka durumlar da aynı belirtilere neden olabilir. Aşağıdakilerden herhangi biri olursa bir doktora başvurun:

• Anüs ya da rektumda kanama
• Anüs etrafında acıma ya da basınç.
• Anüste kaşıntı ya da akıntı.
• Anüs yanında bir yumru.
• Dışkılama düzeninde değişim.

Testleri

Testler

Aşağıdaki test ve yöntemler kullanılabilir:

• Fizik muayene ve geçmiş: Anormal görünen yumrular ya da başka herhangi bir şey gibi hastalık belirtileri dahil, genel sağlığa ilişkin göstergeleri kontrol etmek için bir muayene. Hastanın sağlık alışkanlıkları ve geçirdiği hastalıklarıyla aldığı tedavilerin bir geçmişi.
• Dijital rektal muayene (DRE): Bir anüs ve rektum muayenesi. Doktor ya da hemşire yumruları veya alışılmadık herhangi başka bir şey hissetmek için kayganlaştırılmış eldivenli bir parmağı rektumun alt kısmına sokar.
• Anoskopi: Anüs ve alt rektum için anoskop denilen kısa, ışıklı bir tüp kullanılarak yapılan bir muayene.
• Proktoskopi: Proktoskop denilen kısa, ışıklı bir tüp kullanılarak yapılan rektum muayenesi.
• Endoanal/endorektal ultrason: Anüs ya da rektuma bir ultrason probunun yerleştirildiği ve yüksek enerjili ses dalgalarının (ultrason) iç doku ve organlardan yansıtılarak kullanıldığı bir işlem. Yansımalar vücut içi dokularının sonogram denilen bir resmini çıkarır.
• Biyopsi: Hücrelerin ya da dokuların bir patolog tarafından kanser işareti olup olmadığını kontrol etmek için mikroskop altında incelenmek üzere alınması. Anoskopi sırasında anormal bir bölge görülürse biyopsi yapılabilir.

Prognoz (iyileşme şansı) ve tedavi seçeneklerini etkileyen bazı faktörler.

Prognoz (iyileşme şansı) aşağıdakilere bağlıdır:

• Tümörün boyutu.
• Tümörün anüsteki yeri.
• Kanserin lenf bezlerine yayılıp yayımadığı

Tedavi seçenekleri aşağıdakilere bağlıdır:

• Kanserin evresi.
• Tümörün anüsteki yeri.
• Hastada HIV virüsü olup olmadığı.
• İlk tedaviden sonra kanserin kalması ya da tekrar etmesi durumu olup olmadığı.

Evreleri

Evreleri

Anal kanser teşhis edildikten sonra, kanser hücrelerinin anüs içine ya da vücudun başka bölgelerine yayılıp yayılmadığını görmek için testler yapılır.

Kanserin anüs içinde ya da vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını bulmak için kullanılan işleme evreleme denir. Evreleme işleminde elde edilen bilgi hastalığın evresini belirler. Evreleme işleminde aşağıdaki testler yapılabilir:

• BT taraması: Vücut bölgelerinin farklı açılardan bir dizi detaylı resiminin alındığı bir işlemdir. Resimler bilgisayara bağlı bir röntgen makinesiyle alınır. Organların ya da dokuların daha net görünmesi için bir boya damara enjekte edilebilir ya da yutulabilir. Bu yönteme aynı zamanda bilgisayarlı tomografi ya da kompüterize aksiyal tomografi de denir. Anal kanser için pelvis ve karın bölgesine BT taramsı yapılabilir.
• Göğüs röntgeni: Göğüsteki kemik ve organların bir röntgeni. Röntgen için, vücudun içinden geçerek bir film üzerine düşürülen ve vücut içindeki bölgelerin bir resmini çıkaran bir röntgen kullanılır.
• Endoanal ya da endorektal ultrason: Anüs ya da rektuma bir ultrason probunun yerleştirildiği ve yüksek enerjili ses dalgalarının (ultrason) iç doku ve organlardan yansıtılarak kullanıldığı bir işlem. Yansımalar vücut içi dokularının sonogram denilen bir resmini çıkarır.

Kanser vücutta üç farklı yolla yayılabilir:

• Doku aracılığıyla. Kanser çevresindeki normal dokuları istila eder.
• Lenf sistemi aracılığıyla. Kanser lenf sistemini istila eder ve lenf damarları içinden vücudun başka bölgelerine taşınır.
• Kan aracılığıyla. Kanser damarları ve kılcal damarları istila eder, kan yoluyla vücudun başka bölgelerine taşınır.

Kanser hücreleri birincil (orijinal) tümörden ayrılıp lenf ya da kan yoluyla başka yerlere taşındığında başka bir (ikincil) tümör ortaya çıkar. Bu sürece metastaz denir. İkincil (metastatik) tümör birincil olanla aynı kanser tipine sahiptir. Örneğin, eğer meme kanseri kemiklere yayılırsa, kemiklerdeki kanser hücreleri aslen meme kanseri hücreleridir. Bu hastalık metastatik meme kanseridir, kemik kanseri değil.

Anal kanser için aşağdaki evreler kullanılır:

Evre 0 (Karsinoma in situ)

Evre 0’da kanser yalnızca anüsün en içteki astarında bulunur. Bu anormal hücreler kanser khalini alabilir ve yakındaki normal dokulara yayılabilir. Evre 0 kanser aynı zamanda Karsinoma in situ olarak adlandırılır.

Evre I

Evre I’de kanser oluşmuştur ve tümör 2 cantimetre ya da daha küçüktür.

Evre II

Evre II’de tümör 2 santimetreden daha büyüktür.

Evre IIIA

Evre IIIA’da tümör herhangi bir boyutta ve şu bölgelere yayılmış olabilir:

• Rektum yakınındaki lenf bezlerine
• Vajina, idrar yolu ve mesane gibi yakındaki organlara

Evre IIIB

Evre IIIB’de tümör herhangi bir boyutta ve şu bölgelere yayılmış olabilir:

• Rektum yakınındaki organ ve lenf bezlerine
• Pelvis ya da kasık bölgesinin bir tarafındaki lenf bezlerine ve yakındaki organlara
• Rektum ve kasıkta yakındaki lenf bezlerine ve/veya pelvis ya da kasıkta her iki taraftaki lenf bezlerine ve yakındaki organlara

Evre IV

Evre IV’te tümör herhangi bir boyutta ve kanser yakındaki lenf bezlerine ve organlara ve vücudun uzak bölgelerine yayılmış olabilir.

Nükseden Anal Kanser

Nükseden anal kanser, tedavi edildikten sonra tekrar oluşan (geri gelen) kanserdir. Kanser anüste ya da vücudun başka bölgelerinde tekrar edebilir.

Tedavi

Tedavi

Anal kanser hastaları için farklı tedavi çeşitleri vardır. Bazı tedaviler standarttır (halihazırda kullanılan tedaviler), bazılarıysa klinik araştırmalarla test sürecindedir. Bir klinik tedavi denemesi, mevcut tedavileri geliştirmek ya da kanser hastaları için yeni tedavilerle ilgili bilgi toplamak için yapılan araştırmalardır. Klinik denemeler yeni tedavinin standart tedavilerden daha iyi olduğunu gösterirse yeni tedavi standart hale gelebilir. Hastalar klinik denemelere katılmak isteyebilir. Bazı klinik denemeler sadece tedaviye başlamamış hastalara açıktır.

Kullanılan üç standart tedavi:

Radyoterapi

Radyoterapi yüksek enerjili röntgen ya da başka radyasyon tipleri kullanarak kanser hücrelerinin öldürüldüğü bir kanser tedavisidir. Radyoterapi vücut dışındaki bir makineden vücuttaki kansere doğru radyasyon göndererek ya da iğne, tüp ya da kateterler içinde bulunan bir radyoaktif maddenin doğrudan kanser içine ya da yanına yerleştirilmesiyle yapılabilir. Radyoterapinin verilme yöntemi kanserin tipi ve evresine bağlıdır.

Kemoterapi

Kemoterapi, ya hücreleri öldürerek ya da bölünmelerini durdurarak kanserin büyümesini engellemek için ilaçların kullanıldığı bir tedavi yöntemidir. Kemoterapi ağızdan alındığı ya da damar veya kaslara enjekte edildiği zaman, ilaçlar kan dolaşımına katılır ve tüm vücuttaki kanser hücrelerine ulaşır (sistemik kemoterapi). Kemoterapi doğrudan omurgaya, bir organa ya da karın gibi bir vücut boşluğuna uygulandığı zaman, ilaçlar aslen o bölgedeki kanser hücrelerini etkiler (bölgesel kemoterapi). Kemoterapinin verilme yöntemi kanserin tipi ve evresine bağlıdır.

Ameliyat

• Lokal rezeksiyon: Tümörle birlikte sağlıklı dokunun bir kısmının kesilerek anüsten alındığı cerrahi bir yöntem. Lokal rezesyon kanser küçükse ve yayılmamışsa kullanılabilir. Bu yöntem sfinkter kasları kurtarabilir, böylece hasta dışkı çıkarmayı kontrol etmeye devam edebilir. Anüsün alt kısımlarında ortaya çıkan tümörler çoğunlukla lokal rezeksiyonla alınır.
• Abdominoperineal rezeksiyon: Karından yapılan bir kesikle anüs, rektum ve sigmoid kolonun bir kısmının alındığı cerrahi yöntem. Doktor bağırsağın bitimini karın yüzeyinde yapılan, stoma denilen bir açıklığa diker, böylece vücut atıkları vücudun dışındaki tek kullanımlık bir torbada biriktirilebilir. Buna kolostomi denir. Operasyon sırasında kanser içeren lenf bezleri de alınır.

Kanser tedavisi HIV virüsü taşıyan insanlarda zaten zayıflamış bağışıklık sistemine daha fazla zarar verir. Bu nedenle, anal kanseri olan HIV taşıyıcıları genellikle daha düşük dozda kanser önleyici ilaç ve radyasyon kullanılarak tedavi edilir.

Yeni Tedaviler

Yeni tedavi türleri

Bu özet bölüm klinik demenelerde üzerinde çalışılan tedavileri tanıtıyor. Sürdürülen her çalışmadan bahsedilmiyor olabilir.

Radiosensitizer

Radiosentisizerler tümör hücrelerini radyoterapiye daha hassas hale getiren ilaçlardır. Raydoterapiyle birlikte kullanıldıklarında daha fazla tümör hücresini öldürebilirler.

Hastalar klinik deneylerde yer almak isteyebilir.

Bazı hastalar için klinik deneylere katılmak en iyi tedavi seçimidir. Klinik deneyler kanser araştırma sürecinin bir parçasıdır. Yeni kanser tedavilerinin güvenli ve etkili ya da standart tedavilerden daha iyi olup olmadığını görmek için klinik deneyler yapılır.

Günümüzde kullanılan çoğu standart kanser tedavisi daha önceki klinik deneylere dayanır. Klinik denemelerde yer alan hastalar standart tedavi görebilir ya da yeni bir tedaviyi ilk görenler arasında olabilir.

Klinik tedavilere katılan hastalar aynı zamanda gelecekte uygulanacak kanser tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olur. Klinik denemeler etkili yeni tedaviler geliştiremese bile, genellikle önemli sorulara yanıt bulur ve araştırmanın ilerlemesine katkıda bulunur.

Hastalar klinik denemelere kanser tedavisi öncesi ve sonrasında ve tedavi devam ederken katılabilir.

Bazı klinik denemeler sadece tedaviye başlamamış hastaları içerir. Bazılarıysa kanseri henüz iyileşmemiş hastaları test eder. Ayrıca kanserin nüks etmesini (geri gelmesini) önleyen ya da kanser tedavisinin yan etkilerini azaltan yeni yöntemleri test eden klinik denemeler de vardır.

Takip testleri gerekebilir.

Kanseri teşhis için ya da evresini belirlemek için yapılan bazı testlerin tekrar edilmesi gerekebilir. Bazı testler tedavinin ne kadar işe yaradığını görmek için yapılır. Tedaviyi sürdürme, değiştirme ya da durdurma kararları bu testleri temel alır. Buna bazen yeniden evreleme denir.

Bazı testler tedavi bittikten sonra zaman zaman yapılmaya devam eder. Eğer durumunuz değişmişse ya da kanser nüksetmişse bu testlerin sonuçları bunu gösterebilir. Bu testlere bazen takip testleri ya da kontroller denir.

Evrelere Göre Tedavi

Evrelere Göre Tedavi Seçenekleri

Evre 0 Anal Kanser (Karsinoma in situ)

Evre 0 anal kanser tedavisi genellikle lokal rezeksiyondur.

Evre I Anal Kanser

Evre I anal kanser tedavisi aşağıdakileri içerebilir:

• Lokal rezeksiyon.
• Kemoterapi olsun ya da olmasın dış radyoerapi. Tedaviden sonra kanser kalırsa, kalıcı kolostomiye gerek kalmaması için, ek kemoterapi ve radyoterapi uygulanabilir.
• İç radyoterapi.
• Abdominoperineal rezeksiyon, radyoterapi ve kemoterapi sonrası kanser kalır ya da tekrar ederse.
• İç radyoterapi, dış radyoterapi sonrası kanserin kalması durumunda.

Tedavi sonrası sfinkter kasları kurtulan hastalar 2 yıl boyunca 3 ayda bir takip muayenelerine ve gerektiğinde endoskopi ve biyopsi yaptırabilir.

Evre II Anal Kanser

Evre II anal kanser tedavisi aşağıdakileri içerebilir:

• Lokal rezeksiyon.
• Kemoterapiyle birlikte radyoterapi. Tedaviden sonra kanser kalırsa, kalıcı kolostomiye gerek kalmaması için, ek kemoterapi ve radyoterapi uygulanabilir.
• İç radyoterapi.
• Abdominoperineal rezeksiyon, radyoterapi ve kemoterapi sonrası kanser kalır ya da tekrar ederse.
• Yeni tedavi yöntemlerinin klinik denemeleri.

Tedavi sonrası sfinkter kasları kurtulan hastalar 2 yıl boyunca 3 ayda bir takip muayenelerine ve gerektiğinde endoskopi ve biyopsi yaptırabilir.

Evre IIIA Anal Kanser

Evre IIIA anal kanser tedavisi aşağıdakileri içerebilir:

• Kemoterapiyle birlikte radyoterapi. Tedaviden sonra kanser kalırsa, kalıcı kolostomiye gerek kalmaması için, ek kemoterapi ve radyoterapi uygulanabilir.
• İç radyoterapi.
• Abdominoperineal rezeksiyon, radyoterapi ve kemoterapi sonrası kanser kalır ya da tekrar ederse.
• Yeni tedavi yöntemlerinin klinik denemeleri.

Evre IIIB Anal Kanser

Evre IIIB anal kanser tedavisi aşağıdakileri içerebilir:

• Kemoterapiyle birlikte radyoterapi.
• Lokal rezeksiyon ya da abdominoperineal rezeksiyon, radyoterapi ve kemoterapi sonrası kanser kalır ya da tekrar ederse. Lenf bezleri de alınabilir.
• Yeni tedavi yöntemlerinin klinik denemeleri.

Evre IV Anal Kanser

Evre IV anal kanser tedavisi aşağıdakileri içerebilir:

• Ameliyat, belirtileri hafiflermek ve hayat kalitesini yükseltmek için hafifletici tedavi olarak.
• Radyoterapi, hafifletici tedavi olarak.
• Radyoterapiyle birlikte kemoterapi, hafifletici tedavi olarak.
• Yeni tedavi yöntemlerinin klinik denemeleri.

Nükseden Anal Kanser İçin Tedavi Seçenekleri

Nüks eden anal kanser tedavisi aşağıdakileri içerebilir:

• Radyoterapi ve kemotarapi, ameliyattan sonra nüks etmesi durumunda.
• Ameliyat, radyoterapi ve/veya kemoterapiden sonra nüks etmesi durumunda.
• Radyoterapiyle birlikte kemoterapi ve/veya radiosensitizerklinik denemesi.