• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Komplikasyonlar
• Risk Faktörleri
• Doktora Gitmek
• Testler
• Tedavi
• Evde Tedavi
• İlaçlar
• Önleme

Nedir

Nedir?

Kıl kurdu, insan sindirim sisteminde yaşayan bir tür parazittir. Tüm dünyada, özellikle okul çağındaki çocuklarda yaygındır.

Yetişkin kıl kurdu, 12,5 mm''den daha küçük boyuttadır ve beyaz bir ip parçası gibi görünür. Yumurtalarını görmek ancak mikroskopla mümkündür.

Ne Olur?

Yumurtaların ilk olarak vücudunuza girmesinden, yetişkin dişi kıl kurtlarının yeni yumurtalar yapmasına kadar geçen süre yaklaşık bir aydır. Kıl kurdu yumurtaları vücuda ağızdan girer ve alt sindirim sisteminde kurtlara dönüşür. İnce bağırsak içinde büyümeye başlar ve kalın bağırsağa ulaştığında yetişkin hale gelir. Bu kurtlar sindirilmiş yiyeceklerde bulunan besinlerle beslenir.

Dişi kıl kurtları vücut dışına çıkar ve gece boyunca anüs çevresindeki deriye yumurtalarını bırakır. Dişi kurtların yumurtalarını bırakırken yaptığı kıpırdanma hareketinin cildi tahriş ederek kaşıntıya neden olduğuna inanılıyor. Yumurtaların nemli ve yapışkan kabukları vardır, dolayısıyla çocuklar anüs etrafını kaşıdığında yumurtalar tırnaklarına yapışır ve tırnak altlarında kalır. Daha sonra bu yumurtalar ağza ya da musluk ve yiyecekler gibi nesnelerin üzerine taşınır. Yumurtalar ayrıca, giyecek, yatak ve mobilyalara da yapışabilir. Yumurtalar vücut dışında 2 ila 3 hafta yaşayabilir.

Sebepler

Sebepler

Çoğu insan kıl kurdunu yumurtalarını yutarak vücuduna alır. Bu, anüs etrafını kaşıyan birinin, yumurtaları ellerine (ya da tırnak altına) bulaştırması ve ardından size ya da daha sonra sizin dokunacağınız bir yüzeye dokunmasıyla olur. Ellerinize veya yiyeceklere bulaşan yumurtalarıysa ağız yoluyla vücudunuza alırsınız. Daha sonra da mideye ve rektal bölgeye ulaşırlar.

Yumurtalar yaklaşık bir ay içinde kurtlara dönüşür. Bir kıl kurdu gece boyunca vücut dışına çıkar ve anüs çevresindeki deriye yumurtalarını bırakır. Yumurtalarını bırakırken yaptığı kıpırdanma cildi tahriş edebilir ve kaşıntıya neden olur.

Kıl kurdu aileler, gündüz bakım merkezleri, okullar, kamplar ve kalabalık toplulukların birlikte yaşadığı diğer yerlerde kolaylıkla yayılır. Ailenizde bir kişide kıl kurdu varsa, muhtemelen diğerlerinde de vardır. Kıl kurdu enfeksiyonları, herkesin başına gelebilir. Bu kirli olmakla ilgili değildir.

Kıl kurdu nasıl yayılır?

Kıl kurdu olan biri anüs çevresini kaşıdığında yumurtalar eline (ya da tırnak altına) bulaşır ve başka birine ya da bir nesneye dokunarak bunları yayar. Bu bulaşma şu durumlarda olabilir:

• Taşıyıcı olmayan biri taşıyıcı birine dokunduktan sonra elini ağzına götürdüğünde.
• Taşıyıcı olmayan biri, üzerinde kıl kurdu yumurtaları olan bir hayvan veya nesneye (yatak çarşafı, giysi, yiyecekler ya da oyuncaklar gibi) dokunduktan sonra elini ağzına götürdüğünde.
• Kıl kurdu olan birinin yatak çarşafı ya da kıyafeti havalandırıldığında. Yumurtalar havaya yayılır ve diğer insanlar tarafından yutulabilir.

Taşıyıcı biri yukarıdaki nedenlerden biriyle tekrar enfekte olabilir ya da anüs etrafındaki ciltte üzerinde bulunan yumurtalar çatladığı zaman genç kurtlar (larva) tekrar vücut içinde girebilir.

Kıl kurdu enfeksiyonu yaşayan birinden kıl kurdu yumurtaları yayıldığı ve birileri tarafından yutulduğu sürece bulaşıcıdır. Kıl kurdu enfeksiyonunu tedavi etmek için kullanılan ilaç yetişkin solucanları öldürür ama yumurtaları öldürmez, bu nedenle bir kez kıl kurdu tedavisi görmüş biri enfeksiyonu hala bulaştırabilir. Bu kişinin enfekte olduğunu bilmiyor olsanız da ellerinizi sık sık yıkamak bu yüzden önemlidir. Tedaviden yaklaşık iki hafta sonra ikinci bir ilaç tedavisi gerekir ve bu süre içinde yumurtadan çıkan diğer kurtlar öldürülür.

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar

Kıl kurdu komplikasyonları nadirdir. En sık görülen komplikasyonlar, anüs çevresinde veya genital bölge etrafındaki ciltte oluşan bakteriyel enfeksiyonlarıdır. Bu bölgelerdeki cilt tahrişi ya da kaşıntısının sebebi genellikle budur.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Kıl kurdu bulaşması riskini artıran etmenler şunlardır:

• Yaş. Kıl kurdu enfeksiyonları en çok okul öncesi ve okul çağındaki çocuklarda görülür.
• Evde temas. Eğer evdeki bir çocuğa kıl kurdu bulaşırsa, evdeki diğer çocuklara da bulaşma olasılığı yüksektir. Ebeveynlere bulaşma olasılığı da fazladır.
• Gündüz bakım merkezleri, okullar ve yaz kamplarına katılmak. Kıl kurdu çocuk grupları arasında kolayca taşınabilir ve yayılabilir.
• Bir kurumda yaşamak. Bir kurumda yaşayan insanların yarısına kıl kurdu bulaşmış olabilir.

Kıl kurdu enfeksiyonlarının yayılma riskini artıran faktörler şunlardır:

• Bir kurumda yaşamak. İnsanların birbirine yakın yaşadığı yerlerde kıl kurdu kolayca taşınır ve yayılır.
• Kötü hijyen uygulamaları, özellikle kötü el yıkama. Kıl kurdunun bulaştığı biri ellerini iyi yıkamazsa bunu başkalarına bulaştırabilir.
• Yatak çarşaflarını paylaşmak. Ayrıca, taşıyıcı olan birinin yatak takımlarını havalandırmak kıl kurdu yumurtalarını havaya salabilir.

Doktora Gitmek

Doktora Ne Zaman Gidilmeli?

Aşağıdaki durumlarda doktorunuza başvurun:

• Sizde ya da çocuğunuzda kıl kurdu belirtileri varsa ve daha önce evde hiç kimsede olmadıysa.
• Kıl kurdunu, çocuğunuzun üzerinde (yıkarken ya da altını temizlerken anal bölgede) ya da yatağında veya elbiselerinde görürseniz.
• Sizde ya da çoğunuzda belirtiler varsa, herhangi bir kurt göremediyseniz ve doktora gitmek istiyorsanız ya da çocuğunuz enfeksiyonu daha önceden geçirmişse.
• Kıl kurdu tedavisi için reçetesiz ilaca başlamanıza rağmen enfeksiyon iyileşmemişse. (Kıl kurdu için reçetesiz ilaçları bir doktora danışmadan 2 yaşından daha küçük bir çocuğa vermeyin.)
• Yakın zamanda bir kıl kurdu enfeksiyonu geçirdikten sonra bu belirtiler yeniden ortaya çıkmışsa.
• Doktorunuz kıl kurdu için ilaç vermiş olmasına rağmen, enfeksiyon beklenen bir zaman dilimi (genellikle 4 ila 6 hafta) içinde iyileşmezse.
• Siz veya çocuğunuz kıl kurdu ilacı nedeniyle yan etkiler yaşarsanız.
• Sizde ya da çocuğunuzda kıl kurdu enfeksiyonuyla birlikte başka belirtiler ortaya çıkarsa.
  • Ateş ya da karın ağrısı, kıl kurdu enfeksiyonu komplikasyonlarının bir işareti olabilir.
  • Kızarıklık, hassasiyet ya da genital bölgede şişlik, bir deri enfeksiyonu belirtisi olabilir.
  • Genital bölgede veya vajinada kaşıntı, vajinal kıl kurdu enfeksiyonu belirtisi olabilir.
  • İdrar yaparken ağrı, sık veya acil idrara çıkma, idrarı kontrol edememe, idrar yolu kıl kurdu enfeksiyonu işareti olabilir.

Aktif İzlem

Kıl kurdu enfeksiyonu belirtileri görüldüğünde aktif izlem uygun bir yöntem değildir. Kıl kurdu enfeksiyonları genellikle hafiftir ve herhangi bir ciddi sağlık sorununa neden olmaz, ancak enfeksiyonun başkalarına yayılmasını ve tekrar enfekte olmayı önlemek için tedavi düşünülmelidir.

Kıl kurdu bulaşmış birinin aile bireyleri için aktif izlem pek uygun olmayabilir. Aile bireylerinden birine kıl kurdu bulaşmışsa, diğer aile üyelerinin de enfekte olması muhtemeldir. Aile üyelerinden biri hamileyse bu özellikle çok önemlidir. Hamile bir kadının kıl kurdu ilacı alması mümkün olmayabilir ve hanenin bütün diğer üyelerinin tedavi olması enfeksiyonun ona bulaşması olasılığını azaltır. Bazı doktorlar enfeksiyonun tekrar etmesi ve yayılmasını önlemek için bütün aile bireylerinin tedavi olmasını tavsiye eder.

Kiminle Görüşeceksiniz?

Kıl kurdu enfeksiyonlarını teşhis ve tedavi edebilecek sağlık çalışanları şunlardır:

• Hemşire.
• Doktor asistanları.
• Pediatrlar.
• Aile doktoru.
• Dahiliye uzmanı.

Kıl kurdu enfeksiyonun aşağıda sıralananlar gibi komplikasyonları ortaya çıkarsa, ilgili vücut sistemini etkileyen durumlarla ilgilenen bir uzmana görünmeniz gerekebilir:

• Gastroenterolog.
• Ürolog.
• Bulaşıcı hastalık uzmanı.
• Jinekolog.

Testler

Testler

Kıl kurdu enfeksiyonu şüphesi olduğunda, doktorunuz sizin veya çocuğunuzun tıbbi geçmişini öğrenmek isteyecek ve fiziksel bir muayene yapacaktır. Fizik muayene sırasında doktorunuz, kızarıklık ve tahriş olup olmadığını görmek için anüs çevresindeki deriyi inceleyecektir. Doktorunuz ayrıca bir parça şeffaf yapışkan bant kullanarak bir örnek almanızı isteyebilir. Bazen selofan veya "Scotch bant" testi olarak adlandırılan bu test, sabah kalkmadan önce ya da banyoya girmeden önce bir parça şeffaf yapışkan bandı anüs çevresindeki cilt bölgesine bastırarak yapılır. Bu bant parçası daha sonra kıl kurdu ve yumurtalarını aramak için bir mikroskop altında incelenir. Bu testi 3 gün üst üste tekrarlamak kıl kurdu vakalarını %90 oranında teşhis edebilir.

Fizik muayene ve selofan testinde kıl kurdu görünmezse ve hala bir enfeksiyon şüphesi varsa başka testler de yapılabilir.

• Dışkı örneği. Bir dışkı örneği alınması yararlı olabilir, ama dişi kıl kurtları yumurtalarını genellikle rektum içine bırakmadığından teşhis için en iyi yol olmayabilir.
• Alt bağırsak incelemesi (kolonoskopi). Bu test, tedaviyle geçmeyen ya da teşhisin net koyulamadığı nadir vakalarda yapılır.

Bir kıl kurdu enfeksiyonu komplikasyonundan şüpheleniliyorsa daha fazla test yapılabilir. Gerekli olan özel testler, kişinin belirtilerine ve etkilenen vücut bölgesine bağlıdır.

Tedavi

Tedavi

Kıl kurdu aşağıdaki yollarla başarılı şekilde tedavi edilebilir:

• İlaç. Reçetesiz ve reçeteli ilaçlar, sıvı, çiğnenebilir tablet ve hap şeklinde olabilir. Hamile ya da emzikli kadınlar ve 2 yaş altı çocuklar, öncelikle bir doktorla ilacın yararları ve riskleri hakkında konuşmadan reçetesiz ilaç kullanmamalıdır.
• Elleri sık sık yıkamak ve kıyafetlerle yatak çarşaflarını düzenli olarak yıkamak dahil, enfeksiyonun tekrar etmesi ve yayılması riskini önleme adımları. Bu önlemler ilaç kullanılıyor olmasa bile önemli ve faydalıdır.

Kıl kurdu şu durumlarda ilaçla tedavi edilir:

• Anüs etrafında kaşıntı gibi, kıl kurdu enfeksiyonu belirtileri varsa.
• Aile üyeleri ve diğer yakın temas ettiğiniz kişilerde kıl kurdu enfeksiyonu olasılığı yüksekse.

Şiddetli kaşıntı varsa, doktorunuz anal bölgeye uygulanan rahatlatıcı bir krem ??reçete edebilir. Kıl kurdu enfeksiyonu komplikasyonları ortaya çıkarsa, ilave tedaviler gerekebilir.

Çocuklar ilk doz ilacı aldıktan, banyo yaptıktan ve tırnaklarını kesip fırçaladıktan sonra okullarına geri dönebilir. Aynı zamanda yüzme, diğer sporlar ve okul sonrası etkinlikler gibi düzenli aktivitelerine de katılabilirler.

Düşünmeniz gerekenler

Kıl kurdu enfeksiyonu olan birçok kişi hiçbir belirti yaşamaz ve enfeksiyonun iyileşmesi için tedaviye ihtiyaç uymaz. Enfeksiyonun geçmesi 14 hafta (iki kıl kurdu yaşam döngüsü) kadar sürebilmesine rağmen kendi kendine kaybolabilir.

Bazı doktorlar, kıl kurdu taşıyan birinin yakın temasta bulunduğu herkesin herhangi bir belirti olmasa bile tedavi almasını tavsiye ediyor. Temas edilen kişileri reçetesiz ilaçlarla tedavi etmek enfeksiyonu tekrar kapmayı ve başkalarına yaymayı önleyebilir. Bu, özellikle kıl kurdu enfeksiyonlarının sık görüldüğü evlerde önemlidir.

Ev halkından biri hamile, emzikli veya 2 yaşından küçükse, bütün aile bireylerinin tedavisi tavsiye edilebilir. Bu insanların kıl kurdu ilacı alması mümkün olmayabilir ve hanenin bütün diğer üyeleri tedavi edilirse enfeksiyonu kapma olasılıkları daha düşük olabilir.

Genellikle belirti gösteren insanların ilk tedaviden iki hafta sonra ikinci bir tedavi almaları önerilir, böylece bu süre içinde kalan yumurtalardan çıkarak yetişkin haline gelen kurtlar öldürülmüş olur. Kıl kurdu ilaçları kıl kurdu yumurtalarını öldürmez.

Evde Tedavi

Evde Tedavi

Kıl kurdu enfeksiyonu olan kişiler için evde tedavi çok önemlidir. İyi bir ev tedavisi aşağıdaki önlemleri içerir:

• Ellerinizi sık sık ve dikkatle yıkayın. Bütün aile bireylerinin, özellikle yemek yemeden ya da yemek hazırlamadan önce ve tuvaleti kullandıktan sonra sık sık ellerini yıkaması, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için çok önemlidir. Elleri yıkamak, ellere yapışabilen yumurtaları temizlemeye yardımcı olacaktır. 1 dakika boyunca ellerinizi ve tırnaklarınızı ovarak yıkamak tavsiye edilir.
• Kaşımayı önleyin. Kıl kurdu enfeksiyonunun anüs etrafında neden olduğu kaşıntı genellikle geceleri ortaya çıkar. Eldiven takmak kaşımayı önlemeye yardımcı olabilir.
• El tırnaklarınızı kısa tutun. Kıl kurdu enfeksiyonu taşıyan biri kaşındığında kıl kurdu yumurtaları tırnakların altına girebilir. Tırnakları kısa kesmek yumurtaların tırnak altına yapışmasını önleyebilir. Parmaklarını emen bir çocuğunuz varsa ve kıl kurdu enfeksiyonu varsa, parmak emmekten vazgeçirin.
• Kıyafetleri ve yatak takımlarını yıkayın. Tedavinin ilk gününde iç çamaşırı, pijama ve yatak çarşaflarını yıkamak, bir kurutma makinesinde kurutmak yeniden bulaşmasını engellemeye yardımcı olabilir. İç çamaşırı ve pijamaları günde en az bir kere değiştirmek ve yıkamak da yeniden bulaşmayı engellemeye yardımcı olabilir.
• Her gün dikkatle yıkanın. Banyo sırasında anüs çevresindeki cilt bölgesinin temizlendiğinden emin olun. Bu, kıl kurdu yumurtalarını uzaklaştırır. Sabah yıkanmak yumurtaların çoğundan kurtulmanızı sağlayabilir. Duş almak banyo yapmaktan daha iyidir, çünkü kıl kurdu yumurtalarını içeren suyun ağzınıza ulaşma ihtimali daha düşüktür.
• Taşıyıcı birinin yatak çarşaflarını havalandırmayın. Taşıyıcı birinin çarşaf ve yorganlarını havalandırmak kıl kurdu yumurtalarının havaya dağılmasına neden olabilir. Ağızdan nefes alırken havadaki yumurtalar yutulabilir.

Bazı doktorlar yayılmayı önlemek için, sık sık paspas yapma, elektrikli süpürgeyle temizleme ve her kullanımdan sonra klozetin temizlenmesi gibi fazladan ev temizliği öneriyor, ama diğer doktorlar bu önlemlerin çok etkili olduğuna inanmıyor.

Kıl kurdu için ilaç alması mümkün olmayabilen iki yaşından küçük çocuklar ve hamile kadınlar için enfeksiyonun evde yayılmasını önlemek özellikle önemlidir.

İlaçlar

İlaçlar

İlaçlar genellikle kaşıntı gibi belirtilere neden olan kıl kurdu enfeksiyonları için kullanılır. Reçetesiz ve reçeteli ilaçlar, sıvı, çiğnenebilir tablet ve hap şeklinde olabilir. Çoğu kıl kurdu enfeksiyonu ilaçla iyileşir.

İlaçlar kıl kurdu yumurtalarını öldüremediği için, genellikle 2 hafta arayla iki doz verilir. İkinci doz, ilk tedaviden sonra yumurtadan çıkan kurtları öldürmek için gereklidir. Bazı tekrar bulaşma vakalarında (2 hafta aralıklarla) 4 ila 6 tedavi gerekebilir.

İlaç Seçimleri

Reçeteli ilaçlar

Mebendazol

Albendazol

Reçetesiz ilaçlar

Pirantel pamoat

Kıl kurdu tedavisi için önce doktorunuzla konuşmadan başka ilaçlar kullanmayın.

Düşünmeniz gerekenler

Kıl kurdu ilaçlarının, hamile kadınlar, emzikli kadınlar ve iki yaşından küçük çocuklar için, risk ve yararlarını bir doktorla konuşmadan kullanılması önerilmez. Bu gruplara dahil olanlar için tekrar bulaşmayı ilaç kullanmak yerine önlemler alarak önleme tavsiye edilir. Daha fazla bilgi için bu konunun Evde Tedavi başlığına bakın.

Ameliyat

Kıl kurdu enfeksiyonu nedeniyle gelişen komplikasyonların tedavisi için ameliyat nadiren yapılır. Gereken ameliyat komplikasyon türüne bağlıdır.

Diğer Tedaviler

Şiddetli kaşıntı varsa, doktorunuz anal bölgeye uygulanan rahatlatıcı bir krem ??reçete edebilir. Kıl kurdu enfeksiyonu komplikasyonları ortaya çıkarsa, başka tedaviler gerekebilir.

Önleme

Önleme

Kıl kurdu bulaşma veya bulaştırma riskini sınırlamak için:

• Sık sık ve dikkatle ellerinizi yıkayın.
• Anüs etrafını kaşımaktan kaçının.
• El tırnaklarınızı kısa tutun.
• Kıyafetler ve yatak takımlarını düzenli yıkayın.
• İç çamaşırınızı her gün yıkayın ve değiştirin.

Eğer aile üyelerine kıl kurdu bulaşırsa, bundan kurtulmak için bütün aile üyelerinin ilaç alması gerekebilir.