Antibiyogram, izole bir bakteri varyantının duyarlılığını laboratuarda test etmenin sonucudur. Tanım itibarıyla in vitro (laboratuar ortamında) duyarlılıktır.
Klinik uygulamada, antibiyotikler genel yönetmelikler ve duyarlılık hakkında bilgi temelinde en sık reçete edilen ilaçlardır: Örneğin, basit idrar yolu enfeksiyonu birinci nesil bir kuinolinle tedavi edilebilir, vb. Bunun sebeni Escherichia coli’nin en muhtemel patojen sebebidir ve kuinolin tedavisine duyarlı olduğu bilinir. Hastanede edinilmeyen enfeksiyonlara “toplumdan edinilmiş” enfeksiyonlar adı verilir.
Ama birçok bakterinin birtakım antibiyotik sınıflarına dirençli olduğu bilinir ve tedavi o kadar doğrudan olmaz. Özellikle hassas hastalarda, örneğin yoğun bakım birimindeki hastalarda durum budur. Bu hastalarda “hastaneden edinilmiş” (veya “nozokomiyal”) zatürre meydana gelen hastalarda Pseudomonas aeruginosa gibi daha zorlu bakteriler potansiyel olarak yer alır. O zaman, tedavi genelde yerel patojenler hakkında gözetim verileri temelinde başlar. Önceki hastalar hakkındaki istatistik bilgiye dayanan ve potansiyel olarak yer alan geniş bir mikrop grubunu hedefleyen bu ilk tedaviye “ampirik tedavi” adı verilir.
Bu tedaviye başlamadan önce, doktor şüphelenilen mikroplu bölümden bir numune alacaktır: bakterinin kan dolaşımını işgal etmesi olasılığında kan numunesi, zatürreyle ilişkili bir solunum cihazı durumunda spütüm (tükürük) numunesi, idrar yolu enfeksiyonu vakasında idrar numunesi. Bu numuneler mikrobiyoloji laboratuarına transfer edilir, orada numuneye mikroskop altında bakılır ve bakteriler kültürlenmeye çalışılır. Bu, tanıya yardımcı olabilir.
Bir kültür elde edildiğinde antibiyogram almanın iki olası yolu vardır:

• Difüzyonu temel alan yarı nicel bir yöntem (Kirby-Bauer yöntemi): Farklı antibiyotikler içeren küçük diskler, yani yapay döllenmiş kağıt diskler, bakterilerin büyüyebileceği besin yönünden zengin bir ortam olan bir agar kabı üstüdeki farklı kültür bölgelerine damlatılır.
• Dilüsyonu temel alan nicel yöntem: Antibiyotiklerden bir dilüsyon dizisi tesis edilir. (Bu, antibiyotik maddesinin gitgide azalan konsantrasyonları olan bir dizi reaksiyon şişesidir.)