Azoospermi , isminden de anlaşılacağı üzere meni içinde hiç sperm olmama durumudur. Bu durumun teşhisi bir şok yaratabilir çünkü sıfır sperm sayımlı erkeklerin çoğunun normal libidosu ve normal seks fonksiyonu olup, menileri de normal görünümdedir. Teşhis sadece meninin bir laboratuvarda mikroskop altında incelenmesiyle koyulabilir.

Azoospermi meni yokluğu anlamına gelen aspermiden farklıdır. Bu bir erkeğin boşalamaması nedeniyle meni örneği verememesi gibi nadir raslanan bir durumdur. Bu psikolojik bir durum dolayısıyla meydana çıkıyor olup bunaanejakülasyon(boşalamama) veya medikal bir sorunla ortaya çıkıyor olabilir ki bu durumda meni ileri gideceğine geriye idrar torbasına döner ki gerileyen ejakülasyon denilir.

Eğer laboratuvar azoospermi raporu vermişse lütfen gerçekte doğru şekilde boşaldığınızdan emin olun. Bu durumda meni analizini bağımsız bir laboratuvarda tekrarlatmak akıllıca bir davranış olacaktır. Laboratuvardan aynı zamanda numuneyi santrfüj edip sperm prekürsörlerinin peletlerini kontrol etmeleri talep edilmelidir. Bazı erkeklerin pelette spermleri bulunup bunlar gerçekte azoospermi değildirler. Buna kriptozoospermi denir. Sayımın sıfır olmasının sadece iki nedeni vardır. Birincisi bu spermi yumurtalıklardan penise götüren kanalların tıkanıklığı sonucu olabilir. Buna obstrüktif azoospermi denir çünkü bu durum üretken kanalların (pasajın) tıkanması sonucu meydana gelmiştir. Diğeriyse yumurtalık zaafiyeti sonucu yumurtalıkların sperm üretememesidir. Buna nonobstrüktif azoospermi denir (yani sorun bir tıkanma sonucu ortaya çıkmaz).

Yumurtalık boyutu ve FSH için kan testi obstrüktif veya nonobstrüktif azoospermi olup olmadığınızı gösterecektir. Eğer yumuratalıklarınız normal boyuttan küçükse ve FSH yüksekse nonobstrüktif azoospermi olma olasılığınız yüksektir.

Obstrüktif azoospermisi olan erkekler spermi normal üreten normal yumurtalıklara sahiptirler; fakat kanal yolunda tıkalılık vardır. Bu genellikle epididimis seviyesinde olup, bu erkeklerde meni hacmi normaldir, fruktoz mevcuttur; pH alkalindir; meni analizinde hiç prekürsör sperm hücresi görülmez. Klinik muayenede normal boyutta yumuratalığa sahiptirler ama epididimis dolu ve şişmiştir.  

Bazı erkeklerde sperm kanalı yokluğu nedeniyle obstrüktif azoospermi mevcuttur. Bunların meni hacmi düşüktür (0.5 ml veya daha az); pH asidik ve fruktoz yoktur. Teşhis klinik muayeneyle tasdiklenir ve bu kanal yokluğu belirlenir. Eğer bu kişilerde kanal hissedilseydi o zaman teşhis sperm kesesi tıkanıklığı olacaktır.

Nonobstrüktif azoospermi olan erkeklerde normal kanal mevcut olup anormal yumurtalık fonksiyonu mevcuttur ve yumurtalıkları normal sperm üretiminde bulunmaz. Klinik muayenede bu adamların bazılarında küçük yumurtalığa raslanmıştır. Yumurtalık zaafiyeti kısmi olabilir, yani sadece yumurtalıkların bir bölümü sperm üretiyor olabilir; fakat bu sperm üretimi boşalma için yeterli değildir. Diğer erkeklerde tamamen yumurtalık zaafiyeti olup bunun anlamı yumurtalıkların tamamında sperm üretimi olmaz. Tam ve kısmi yumurtalık zaafiyetini ayırt etmenin yegane yolu yumurtalığın birkaç değişik alanından yumurtalık mikrobiyopsisi yapmak ve bunları patolojik muayeneye göndermektir.

Bazen klinik muayeneler azoospermi nedeni için faydalı ipuçları sağlayabilir. Nadiren yumurtalık zaafiyeti gonadotropin hormonlarının hipofizde yetersiz üretimi (adına hipogonadotropik hipogonadizm denilen durum) neden olur. Hipogonadotropik hastaların çoğunluğu hipogonadaldir; bunun anlamı erkeklik hormonu testosteron seviyesinin düşük olmasıdır. Bunların sekonder seksüel karakterleri iyi gelişmemiş olup efemine görünümlü,  az kıllı, azalmış libido, ve küçük gevşek yumurtalıkları vardır. Bunlar FSH ve LH düşük seviyelerini gösteren kan testleriyle doğrulanabilir.

Bir klinik muayene faydalı ipuçları sağlayabilir. Böylece obstrüktif azoospermi de normal boyutlu sıkı yumurtalıklar olup dolu olduğu için şişkin ve kabarık yumurtalıklar mevcuttur.

Meni analiz raporunu dikkatlice analiz etmek ekseri azoosperminin nedeni için ipuçları verir.  Böylelikle eğer hacim düşük (1ml’den az; pH asidik; fruktoz negatif) olduğu durumda meni kanalları tıkalıdır veya yoktur ve bu durum sperm kanalının irsi olarak yokluğuolan erkeklerde yaygın olarak mevcuttur.  Eğer sperm kanalı klinik muayenede fark ediliyor olsaydı bunun anlamı sperm kanalı tıkanıklılığı olacaktı.
Sperm prekürsörlerinin sperm içinde mevcut olması sorunun tıkanıklılık nedeniyle olmadığını gösterir.

Birinciden 1-2 saat sonra bir numune daha vermek iyi fikir olacaktır. Buna ardışık boşalım diyoruz ve kısmi yumurtalık zaafiyetine bağlı nonobstrüktif azoospermi olan bazı erkeklerde ilk boşalımda hiç olmayabilir ama ikincisinde “daha taze” olması nedeniyle bir miktar olabilir.
Tasdik edilmiş azoospermi teşhisi olan erkeklerin çoğunda bir sonraki test testis biyopsisiolup buna göre azoosperminin nedenini tayin edilip, buna bağlı olarak uygun tedavi planı oluşturulabilir.