• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Belirtileri
• Teşhisi
• Tedavisi
• Önleme

Nedir

Derin Ven Trombozu

Derin Ven Trombozu (DTV), çoğunlukla bacaklardaki derin toplardamarda kan pıhtısı (tromboz) oluşmasıdır.

Pıhtı yüzeysel ya da derin toplardamarlarda oluşabilir. Yüzeysel toplardamarlarda iltihaplı pıhtı oluşması (buna yüzeysel tromboflebit veya flebit denir) nadiren ciddi sorunlara yol açar. Ancak derin toplardamarlarda oluşan pıhtı (derin ven trombozu) acil bakım gerektirir. Bacak toplardamarlarında pıhtı oluşumu resmi için bkz.

Bu pıhtılar tehlikelidir çünkü pıhtıdan parça kopabilir ve bu parça kan dolaşımı yolu ile akciğere ulaşarak akciğerdeki kan akışını engelleyebilir (pulmoner embolizm). Pulmoner embolizm çoğunlukla hayati tehlike arz eder. DVT kalıcı problemlere de yol açabilir. DVT toplardamara hasar verebilir ve bacakta ağrı, şişme ve renk değişimine neden olabilir. Ayrıca DVT, gelişiminden yıllar sonra bile bacak yaralarına neden olabilir.

Kan pıhtıları genellikle baldır ve uyluk toplardamarlarında ve daha az sıklıkla kol ya da pelvik toplardamarlarında gelişir. Bu başlık, bacaktaki derin toplardamarlarda oluşan pıhtıya odaklanmıştır ancak vücudun diğer bölgelerinde gelişen DVT’nin teşhisi ve tedavisi de bununla benzerlik gösterir.

Sebepleri

Sebepler

Eğer hareketsiz iseniz derin toplardamarlarda pıhtı oluşabilir. Örneğin kötürüm ya da yatalaksanız veya uzun bir uçuş ya da araba yolculuğu süresince oturmak zorundaysanız pıhtı oluşabilir. Ameliyat veya yaralanma da damarlara hasar verebilir ve bu durum pıhtı oluşumuna neden olabilir. Ayrıca kanser de derin ven trombozuna yol açabilir. Aileden gelen bir problem nedeniyle bazı kişilerin kanı çok kolay pıhtılaşır.

Belirtileri

Belirtiler

Etkilenmiş olan bacakta şişme DVT’nin belirtilerindendir. Ayrıca diğer bacağa oranla etkilenmiş olan bacakta sıcaklık hissi ve kızarıklık görülebilir. Baldırda veya uylukta; dokunduğunuzda, sıktığınızda veya ayakta dururken ve hareket ederken ağrı ya da hassasiyet hissi olabilir. Ağrı kötüleşebilir, uzun süreli ya da sürekli olabilir.

Eğer kan pıhtısı küçük ise belirti göstermeyebilir. Bazı olgularda, DVT’nin ilk işareti pulmoner embolizmdir. 

Teşhisi

Teşhis

Eğer doktorunuz sizde DVT olduğundan şüpheleniyorsa muhtemelen toplardamarlardaki kan akışını ölçmek ve akışı engelleyen herhangi bir pıhtı olup olmadığını anlayabilmek için ultrason testi isteyecektir. Eğer ultrason sonuçları net değilse, toplardamar radyogramı gibi başka testler de gerekebilir. Toplardamar radyogramı; toplardamarlardaki kan akışının resmini çeken bir röntgen testidir. 

Tedavisi

Tedavi

Pıhtının büyümesi veya bu pıhtıdan kopan parçanın akciğere ulaşması riskini azaltabilmek için hemen tedaviye başlanmalıdır.

DVT’nin tedavisinde genellikle heparin ve warfarin (örneğin Coumadin) gibi kan incelticiler (antikoagülanlar) alınması gerekir. Heparin toplardamardan (entrevenöz ya da IV) veya enjeksiyon yoluyla verilir. Warfarin ise hap şeklinde verilir. Var olan pıhtıların büyümesini önlemek için genellikle en az 3 ay kan inceltici kullanılması gerekir.

Doktorunuzun ilaç dozunu ayarlaması gerekebilir. Doktorunuzun kan incelticilerin işe yarayıp yaramadığını anlayabilmesi için sık sık kan testi yaptırmanız gereklidir.

Doktorunuz mümkün olduğu zamanlarda bacaklarınızı desteklemenizi ya da yükseltmenizi, ısıtma yastığı kullanmanızı, yürüyüş yapmanızı ve sıkı, elastik çoraplar giymenizi (kompresyon-basınçlı çorap) de önerebilir. Bu önlemler, DVT ile birlikte gelişen ağrıyı ve şişmeyi azaltmakta yardımcı olabilir.

Nadir vakalarda ise vena kava filtresi uygulanabilir. Vena kava filtresi,  karından ve bacaklardan gelen kanı yeniden kalbe ulaştıran geniş bir toplardamar olan vena kava içine yerleştirilir. Vena kava filtresi pıhtının akciğere ulaşmasını önlemeye yardımcı olur. Bu cihaz genellikle, sadece kişide pulmoner embolizm riski yüksek olması ve hastanın kan inceltici ilaçlar alamaması durumunda kullanılır. Ayrıca, kan inceltici ilaçlar kullanımı esnasında DVT’nin tekrarlaması ya da akciğerdeki kan akışında ani bir tıkanıklık (pulmoner embolizm) oluşması durumunda da kullanılabilir.

Önleme

Önlem

Derin ven trombozunu önlemek için alınabilecek bazı tedbirler vardır. Pek çok doktor 8 saatten uzun yolculuklarda kompresyon çorabı giyilmesini tavsiye etmektedir. Bunun yanı sıra, uzun uçuşlarda saat başı koridor boyunca yürüyün, otururken her 20 dakikada bir ayak parmaklarınızı uzatıp gererek (point) ve geri çekerek (flex) esnetin, bol su için, alkollü ve kafeinli içeceklerden uzak durun.