• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Bebeklerde Soğuk Algınlığı

Soğuk algınlığı, üst solunum yolunu etkileyen, bebeğinizin burnu ve boğazında oluşan viral bir enfeksiyondur. Burun tıkanıklığı ve burun akıntısı bebeklerde soğuk algınlığının birincil belirtilerindendir.  

Bebekler, ellerini düzenli olarak yıkamayan diğer büyük çocukların etrafında oldukları için özellikle soğuk algınlığına karşı duyarlıdır. Aslında, yaşamlarının ilk yılında birçok bebek yaklaşık olarak 7 kere soğuk algınlığı geçirir. Küçük bebekler, henüz gelişmemiş bir bağışıklık sistemine sahiptir ve genel virüslere karşı bağışıklık kazanmak için kısıtlı zamanları vardır. 

Bebeklerde soğuk algınlığı tedavisi, bol miktarda sıvı alımı ve havanın nemli tutulması gibi belirtileri hafifletici adımlar atılmasını içerir. Çok küçük bebekler ilk soğuk algınlığı belirtisi ortaya çıkar çıkmaz bir doktora götürülmelidir; çünkü bebeklerde kuşpalazı ve zatürre gibi sağlık sorunlarının ortaya çıkma riski daha yüksektir.  

Belirtileri

Belirtileri

Bebeklerde soğuk algınlığının ilk belirtileri genellikle şunlardır:

• Burunda tıkanıklık ve akıntı
• İlk başta renksiz olan ve daha sonra kalınlaşıp sarımsı veya yeşilimisi bir renk alan burun akıntısı

Soğuk algınlığının diğer belirtileri şunlardır:

• 38°C civarında hafif yüksek ateş
• Hapşırık
• Öksürük
• İştahta azalma
• Asabiyet
• Uyumada güçlük

Tıbbi tedavi gerektiren durumlar

Bebeğinizin bağışıklık sisteminin soğuk algınlığını yenmek için zamana ihtiyacı vardır. Eğer soğuk algınlığı bebeğinizde başka sağlık sorunlarına neden olmazsa bir hafta içerisinde iyileşecektir.

Eğer bebeğiniz 2-3 aydan daha küçükse hastalanır hastalanmaz doktorunuzu arayın. Yeni doğan bebeklerde soğuk algınlığı kısa sürede kuşpalazı, zatürre veya diğer ciddi hastalıklara yol açabilir. Bu sağlık sorunları görülmese dahi burun tıkanıklığı, bebeğinizin meme emmesini veya biberondan süt içmesini zorlaştırır. Bu da çocuğunuzun vücudunun susuz kalmasına neden olabilir. Bebeğiniz büyüdükçe, doktorunuz size soğuk algınlığı halinde bebeğinizi ne zaman doktora götürmeniz gerektiğini ve ne zaman evde tedavi edebileceğinizi söyleyecektir.

Çoğu soğuk algınlığı vakası basit bir sorundur; fakat bebeğinizde gözlemlediğiniz belirtileri dikkate almanız önemlidir. Eğer bebeğiniz 3 aylıktan küçükse ve aşağıdaki belirtiler varsa doktorunuza danışın: 

• Eskisi gibi sık altını ıslatmıyorsa
• Ateşi 38,9°C üzerindeyse
• Kulak ağrısı varsa
• Gözleri kızarmışsa veya gözlerinden sarımsı bir sıvı geliyorsa
• Bir haftadan uzun süredir öksürüyorsa
• İki haftadan uzun süredir kalın ve yeşilimsi burun akıntısı varsa
• Sizi endişelendirecek belirtiler gözlemliyorsanız

Eğer bebeğiniz:

• Emmeyi veya sıvı alımını reddediyorsa
• Kusacak veya cilt rengi değişecek kadar kötü öksürüyorsa
• Hafif kanlı balgam çıkarıyorsa
• Nefes almada güçlük çekiyorsa ve dudak ve ağız çevresi mavimsi renkteyse derhal tıbbi yardım alın.

Sebepleri

Sebepleri

Soğuk algınlığı yüzden fazla virüs türünden birinin neden olduğu bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Rinovirüsle koronavirüs yaygın virüslerdendir ve oldukça bulaşıcıdır. 

Bebeğiniz virüs enfeksiyonunu kaptıktan sonra, bu virüs türüne karşı bağışıklık kazanır; fakat soğuk algınlığına yol açan birçok virüs türü olduğundan, yıl içerisinde birkaç ve hayatı boyunca birçok kez soğuk algınlığına yakalanabilir. 

Soğuk algınlığu virüsü bebeğinizin vücuduna ağız veya burun yoluyla girer. Bebeğiniz virüsleri şu şekillerde kapabilir:

• Hava yolu. Hasta birisi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda virüsler doğrudan bebeğinize bulaşabilir.
• Doğrudan temas. Hasta bir kişi ağız veya burnuna dokunduktan sonra bebeğinizin eline dokunursa, soğuk algınlığı bebeğinize geçebilir. Bebeğiniz daha sonra elini gözüne, burnuna veya ağzına götürürse enfeksiyon kapabilir.
• Virüs bulaşan yüzeyler. Bazı virüsler iki saat veya iki saaten uzun süre eşyaların yüzeylerinde yaşayabilir. Bebeğiniz oyuncak gibi bazı eşyalara dokunarak virüsü kapabilir.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Birkaç faktör bebeğinizin daha büyük risk altında olmasına yol açar.  

• Gelişmemiş bağışıklık sistemi. Bebekler, yapıları gereği, soğuk algınlığı riski altındadır; çünkü rahatsızlığa neden olan virüslere henüz maruz kalmamış ve bunlara bağışıklık geliştirmemişlerdir.
• Diğer çocuklar. Bebekler, diğer çocuklarla fazla zaman geçirir ve bu çocuklar öksürüp hapşırdıktan sonra her zaman ellerini yıkamaz. Bu nedenle eğer bebeğiniz kreşteyse veya okul çağında bir kardeşi varsa soğuk algınlığına yakalanma riski artar.
• Yılın belli zamanları. Hem çocuklar hem de yetişkinler sonbahar ve kış aylarında, hava kuryken soğuk algınlığına karşı daha duyarlıdır. Çocuklar bu dönemde okula gider ve birçok kişi kapalı mekanlarda zaman geçirir. Bu durum da bakterilerin kişiden kişiye yayılmasını kolaylaştırır.

Komplikasyonları

Komplikasyonları

• Akut kulak enfeksiyonu (orta kulak iltihabı). Soğuk algınlığı olan çocukların yüzde 5’iyle 15''i kulak enfeksiyonuna yakalanır. Kulak enfeksiyonları, bakteri ve virüslerin kulak zarının arkasındaki boşluğa sızması halinde oluşur. 
• Hırıltı. Soğuk algınlığı çocuğunuzda astım rahatsızlığı olmasa da hırıltıya neden olabilir.
• Sinüs iltihabı. İyileşmeyen soğuk algınlığı, sinüslerin iltihaplanmasına ve enfeksiyon kapmasına neden olabilir.  
• Diğer ikincil enfeksiyonlar. Bu enfeksiyonlar arasında boğaz ağrısı (streptokok gırtlak iltihabı) zatürre, bronşit ve kuş palazı yer alır. Bu gibi enfeksiyonlar bir doktor tarafından değerlendirilmelidir. 

Muayenesi

Muayene

İlk olarak aile doktorunuza danışın. Doktorunuzla ilk randevunuzda konuşulması gereken birçok konu olacağından randevuya hazırlıklı gitmeniz iyi olacaktır. İşte bebeğinizin randevusuna hazırlanmanıza yardımcı olacak bazı bilgiler ve doktorunuzun size yöneltebileceği sorular.

Randevudan önce yapabilecekleriniz

• Bebeğinizde gözlemlediğiniz belirtileri yazın. Soğuk algınlığıyla ilgili olmayan belirtileri de listeye ekleyin.
• Temel kişisel bilgileri yazın. Bebeğinizin bulunduğu yerdeki ortamını, örneğin kreşi ve çocuğunuzun daha önce virüse maruz kalıp kalmadığını listeye ekleyin. Bebeğinizin ne sıklıkta soğuk algınlığı geçirdiğini ve bu soğuk algınlıklarının ne kadar sürdüğünü not edin.  
• İlaçları liste not alın. Bebeğinizin kullandığı bütün ilaçların listesini yapın.
• Soruları not alın. Doktorunuza soracağınız sorunları yazın.

Doktorunuzla geçireceğiniz vakit sınırlı olacağından bu zamanı en iyi şekilde kullanabilmek için doktorunuza sorabileceğiniz soruların bir listesini yapın. Sorularınızı en önemlilerinden başlayarak sıralayın. Soğuk algınlığına ilişkin doktorunuza sorabileceğiniz temel sorulardan bazıları şunlardır: 

• Bebeğimin belirtilerinin ve rahatsızlığının sebebi nedir?
• Belirtilerin başka ne gibi nedenleri olabilir?
• Ne tür testler gerekli?
• En uygun tedavi yöntemi hangisidir?
• Bebeğimin başka bazı sağlık sorunları da var. Bütün bu rahatsızlıklarla birlikte nasıl başa çıkabilirim?
• Uymamız gereken kısıtlamalar var mı?
• Bebeğimin yaşına uygun ve güvenli reçetesiz ilaçlar var mı?

Doktorunuza sormak üzere hazırladığınız bu soruların yanı sıra randevu esnasında size anlatılanları anlamadığınızda soru sormaktan kesinlikle çekinmeyin.

Doktorunuzun size sorabileceği sorular

Doktorunuz size birtakım sorular soracaktır. Bu sorulara hazırlıklı olmak, zamanınızı daha iyi kullanmanıza yardımcı olarak üzerinde durmak istediğiniz noktalara zaman ayırmanızı sağlayacaktır. Doktorunuzun size sorabileceği sorulardan bazıları şunlardır:

• Bebeğinizde belirtileri ilk ne zaman gözlemlemeye başladınız?
• Belirtiler düzenli olarak mı yoksa ara sıra mı ortaya çıkıyor?
• Belirtilerin şiddeti ne?
• Belirtilerin azalmasına yardımcı olan şeyler var mı?
• Belirtileri kötüleştiren bir şey var mı?

Randevuya kadar yapabilecekleriniz

Randevuyaa kadar bebeğinizin rahatlamasına yardımcı olacak adımlar atabilirsiniz. Odadaki havayı nemlendirebilirsiniz ve tuzlu çözelti veya emme haznesiyle bebeğinizin burnundaki mukusu temizlebilirsiniz. 

Tedavisi

Tedavisi

Malesef soğuk algınlığının tedavisi yoktur. Antibiyotikler soğuk algınlığı virüslerine etki etmez. Evde yapabileceğiniz en iyi şey burnundaki mukusu temizleyerek veya evin havasını nemli tutarak bebeğinizin rahatlamasını sağlamaktır. Eğer bebeğiniz üç aylıktan küçükse ilk belirtileri gözlediğiniz anda bir doktora danışın. 

Bebeklere genellikle reçetesiz ilaçlar verilmemelidir. Eğer yüksek ateş bebeğinizi rahatsız ediyorsa, ateş düşürücü ilaçlar, dozaja ilişkin talimatlara dikkatle uyularak güvenle kullanılabilir. Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları bebekler ve küçük çocuklar için güvenli değildir. 

Ateş düşürücü ilaçlar

Asetaminofen gibi reçetesiz ağrı kesiciler, ateşin neden olduğu ağrıları hafifletmeye yardım edebilir. 3 ayın altındaki bebeklere asetaminofen vermeyin, dozaj takvimi kafa karıştırıcı olabileceğinden daha büyük bebeklere ve çocuklara asetaminofen verilirken dikkatli olun. Örneğin, bebeklerde kullanılan damla formülü büyük çocuklara verilen şuruba oranla daha koyu kıvamdadır. Bebeğinize vereceğiniz ilaç dozuyla ilgili sorularınız varsa doktorunuzu arayın.     

İbuprofen 6 aylık ve daha büyük bebeklerin kullanımı için uygundur.

Eğer bebeğiniz devamlı olarak kusuyorsa veya vücudu susuz kalmışsa bu ilaçları bebeğinize vermeyin. 18 yaşın altındaki çocuklara kesinlikle aspirin vermeyin. Aspirin 18 yaşın altındaki çocuklarda nadir olarak rastlanan fakat ölümcül olabilen Reye sendromunu tetikleyebilir. 

Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları

Tıbbi kurumlar 2 yaşın altındaki çocuklara reçetesiz öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının verilmesine karşıdır. Reçetesiz öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları çocuklarda soğuk algınlığına neden olan sağlık sorunlarını etkili bir şekilde tedavi etmez ve çocuklarda soğuk algınlığının daha kısa sürede iyilileşmesini sağlamaz. Ayrıca bu ilaçların hızlı kalp atışı ve havale gibi olası yan etkileri vardır.

2008 yılında Amerikan Tüketici Sağlık Ürünleri Derneği gönüllü olarak reçetesiz öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları üzerindeki etiketleri 4 yaşın altındaki çocuklar için kullanmayın şeklinde değiştirmiştir ve birçok şirket çocuklar için bu ürünleri üretmeyi durdurmuştur.

Uzmanlar, öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının 2 yaş altındaki çocuklar için güvenli olup olmadığı üzerinde çalışıyorlar. Aynı zamanda, öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının, rahatsızlığın daha çabuk iyileşmesini sağlamayacağını ve bazı olası yan etkilerinin olduğunu unutmayın. Eğer iki yaşın üzerinde bir çocuğa öksürük ve soğuk algınlığı ilacı veriyorsanız, etiketin üzerindeki talimatları dikkatle uyun. Antihistamin, konjestin giderici ve ağrı kesici gibi aktif maddeleri bir arada içeren iki ilacı aynı anda çocuğunuza vermeyin. Aynı aktif maddenin fazla miktarda alınması kazaeradoz aşımına neden olabilir.

Yaşam Tarzı

Yaşam Tarzı

Çoğu zaman bebeğinizin soğuk algınlığını evde tedavi edebilirsiniz. Aşağıdaki önerileri göz önünde bulundurun.

• Bol sıvı verin. Sıvılar vücudun susuz kalmasının engellenmesi açısından önemlidir. Bebeğinizin normal miktarlarda sıvı tüketmesini sağlayın. İlave sıvı gerekli değildir.  Eğer emziriyorsanız devam edin. Anne sütü soğuk algınlığına neden olan bakterilere karşı ekstra koruma sağlar. 
• Mukusu inceltin. Bebeğinizin doktoru, kalın burun mukusunu inceltmek için tuz içeren burun damlalarını önerebilir. Çevrenizdeki eczanelerde reçetesiz satılan tuzlu burun damlalarını arayabilirsiniz.
• Bebeğinizin burnunu temizleyin. Bebeğinizin burun yollarını plastik hazneli bir şırıngayla temizleyin. Hazneli şırınga içerisindeki havayı boşaltın. Ardından şırıngayı hafif bir şekilde bebeğinizin burnunun arka ve yan tarafına doğru yerleştirin (0.64 cm-1.27 cm). Hazneyi olduğu yerde tutun ve bebeğinizin burnundaki mukusu şırıngayla çekin. Şırıngayı bebeğinizin burnundan alın ve hazneyi aşağı doğru utarak ve hızlıca sıkarak içerisindekileri bir mendile boşaltın. Bu işlemi her bir burun deliğiyle sık sık tekrar edin. Hazneli şırıngayı sabun ve suyla temizleyin.
• Havayı nemlendirin. Bebeğinizin odasına bir nem aleti yerleştirmek burun akıntısı ve tıkanıklığı gibi belirtilerin dindirilmesine yardımcı olabilir. Bebeğinizin yatağının nemlenmesini önlemek için nemlendiriciyi beşikten uzak tutun. Küflenmelere karşı nemlendricinin suyunu her gün düzenli olarak değiştirin ve aleti temizlerken üretici talimatlarına uyun. 

Önleme

Önleme

Soğuk algınlığı, hasta birinin öksürmesi veya hapşırması sonucu solunum sıvılarındaki virüslerin havaya yayılmasıyla bulaşır. Peki, soğuk algınlığı en iyi nasıl önlenir? Sağduyu, bol miktarda sabun ve suyla.   

• Bebeğinizi, özellikle hastalığın birkaç günü boyunca hasta kişilerden uzak tutun. Yeni doğmuş bir bebeğiniz varsa hasta kişilerin ziyaretine izin vermeyin. Eğer mümkünse, bebeğinizle toplu taşıma araçlarından ve topluluklardan uzak durun.  
• Bebeğinizi beslemeden veya bebeğinize dokunmadan önce ellerinizin yıkayın. Eğer sabun ve su yoksa bakteri yok edici alkol içeren temizleme mendillerini veya jelleri kullanın.
• Bebeğinizin oyuncaklarını ve emziğini sık sık temizleyin.
• Evinizdeki herkese, öksürürken veya hapşırırken bir mendil kullanmalarını ve daha sonra mendili atmalarını tembihleyin. Eğer elinizin altında mendil yoksa dirseğinizin iç tarafında doğru öksürün veya hapşırın. 

Basit önleyici önlemler soğuk algınlığını önlemede oldukça yararlı olabilir.