• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Teşhis
• Tedavi

Nedir

Tıbbi olarak nevi olarak da bilinen benler, genellikle küçük, kahverengi noktalar şeklinde görünen pigmentli hücrelerin yığılmalarıdır. Benler, değişik renklerde görünebilir ve vücudunuzun herhangi bir yerinde görsel olarak değişme gösterebilir.

Benlerin çoğu zararsızdır, fakat nadir durumlarda benler kanserli hücre haline dönüşebilir. Benleri ve diğer pigmentli deri alanlarını görüntülemek, deri kanserinin özelliklede kara tümörleri tespit etmede önemli bir aşamadır. Bütün tümörler, var olan benler sebebiyle gelişmezler. Bazı benler, deri üzerinde yeni oluşarak gelişebilir.

Sebepler

Benler, cilt üzerindeki malenositler olarak adlandırılan cilt üzerindeki hücrelerin, etrafını saran dokuyla birlikte kümelenerek ya da yığın şeklinde toplanarak gelişmesiyle oluşurlar. Malenosit hücreleri, cildinize rengini veren doğal pigmentler olan melanin üretir. Normalde, malenositler tam cildiniz boyunca dağıtılır.

Bazı benler zararsız olup, özel bir bakım gerektirmez; fakat bazı kişilerde displastik nevi denilen alışılagelmiş benlerden daha fazla kansere çevirme riskine sahip pek alışılagelmemiş benler bulunur.

Belirtiler

Benler genellikle kahverengi noktalar şeklinde görülmelerine rağmen, birçok renkte, şekilde ve boyutta da görülebilir:

• Renk. Genellikle kahverengidirler; fakat benler bronz renkte, siyah, kırmızı, mavi, pembe ya da ten renginde de olabilirler.
• Şekil. Şekilleri ovalden yuvarlağa kadar çeşitlilik gösterir.
• Boyut. İğne ucu kadar küçük olabilirler ya da tüm kolu kaplayacak genişlikte olabilirler. Genellikle, benler yaklaşık 6 mm uzunlukta ya da bir kurşun kalem silgisinin çapından küçük olabilirler.

Benler, saçlı deri, koltuk altı, tırnak altı ve parmakların ya da ayak parmağınızın arası da dahil vücudunuzun herhangi bir yerinde gelişebilir. Sayıları yaşam boyu değişkenlik gösterebilmesine rağmen, birçok insan 10 ila 40 bene sahip olabilir. Yeni benler, orta yaşlılıkta görünebilirken bazı benlerse yaşınız ilerledikçe kaybolabilir.

Çeşitli yüzeyler
Bir benin yüzeyi, pürüzsüz ya da kırışık, düz ya da eğimli olabilir. Bazen vakalardaysa, bir ben düz ve kahverengi çıkıp daha sonra eğimli ve daha açık bir renk halini alabilir. Bazılarıysa kolayca yok olabilir.

Benlerin birçoğu, çocukluk ve ergenlik çağında ortaya çıkarak, orta yaşlara kadar devam eder. Ayrıca bu benlerin değişiklik gösterme eğiliminde olduğu belirli dönemlerde vardır; örneğin ergenlik ve hamilelik döneminde meydana gelen hormonel değişiklikler sebebiyle genellikle daha da koyulaşırlar, genişlerler ve sayıları artar.

Ne zaman bir doktora başvurmalıyız
Eğer 30 yaşın üzerindeyseniz ve vücudunuzun herhangi bir yerinde yeni ben oluşumu varsa, bir doktora başvurun. Bu belirti ve işaretler, medikal bir sorunun belirtisi olabilir:

• Acılı
• Kaşıntılı ya da yanmalı
• Sızmalı ya da kanamalı
• Asimetrik, benin yarısı kalan kısmından farklı gözüktüğü zaman
• Aniden meydana gelen şekil, renk ya da yüzey farklılıkları, özellikle de ben siyaha dönmek üzereyse

Eğer herhangi bir benin kötü huylu olduğundan şüpheleniyorsanız, doktorunuza başvurun ve bir dermatologa sevkinizi talep edin.

Komplikasyonlar

Yetişkinlerin birçoğunda birden fazla ben bulunmaktadır fakat benlerin bazı türlerinde kansere yakalanma ve kötü huylu malenoam gelişme riski diğerlerine göre daha yüksektir.

Malenoma
Kanserli hücre geliştirme riski daha yüksek olan benler arasında:

• Doğumdan itibaren var olan büyük benler.Doğumdan itibaren var olan büyük benler, kojenital nevi olarak adlandırılmaktadır. Bu tür benler, cilt kanserinin ölümcül şekli olan kötü huylu malenoma geliştirme riski vardır.
• Atipikal benler (displastik nevi).Benlerin çoğu, yakalşık 6 milimetreden ya da bir kurşun kalem silgisinin çağından daha geniştir ve atipik (displastik) nevi olarak bilinen düzensiz şekle sahiptir. Bu tarz benler, irsi olma eğilimi gösterir. Ortaları, genellikle koyu kahverengi ve kenarları daha açık olduğundan sıklıkla sahanda yumurtaya benzer şekilde oldukları tanımlanır. Eğer displastik neviniz varsa, kötü huylu malenoma gelişme riski daha yüksek demektir.
• Sayısı fazla olan benler.Eğer birden fazla bene 20 ya da daha fazlasına sahipseniz malenoma gelişiminin yüksek risk grubundasınız demektir.

Teşhis

Doktorunuz, yapacağı görsel deri muayenesiyle benleri tespit edebilir:

Malenoma
Malenoma, genelde cilt yüzeyi üzerinde geliştiğinde, genellikle aşağıda belirtilen yönetmelerin kullanılmasıyla erken teşhis edilebilir.

• Cilt incelemesi. Önleyicisağlık bakımının düzenli bir parçası olarak, cilt incelemesi yapmayı tercih edebilirsiniz. Sizin içinde uygun olan bir zaman çizelgesi oluşturmak için doktorunuza başvurun. Doktorunuz, saç deriniz, avuç içeriniz, ayak tabanlarınız ve kalçalarınız arasındaki cildiniz de dahil, tepeden tırnağa bir inceleme gerçekleştirecektir.
• Biyopsi. Eğer doktorunuz bu incelmeler sonucu var olan bir benin kanserli olduğundan şüphelenirse, bir doku örneği alacak (biyopsi) ve bu dokuyu mikroskobik incelemeye sunacaktır. 

Tedavi

Benlerin çoğunun tedavisi, gerekli görülmez. Eğer doktorunuz herhangi bir sebeple bir benden şüphelenirse, şüphelendiği bu benin kanserli olup olmadığına karar vermek için bir doku örneği alacaktır.

Ben alma
Eğer doktorunuz bir benin kanserli hücre olduğunu tespit ederse, kalan benin ve etrafındaki normal dokunun cerrahi müdahaleyle yok edilmesi gerekiyor demektir. Bu işlemler, genellikle doktorun ya da dermatologun ofisinde gerçekleşir ve oldukça kısa sürer.

• Cerrahi kesi. Bu yöntemde, doktorunuz beni ve etrafındaki sağlık dokuyu bir bisturi ya da kesici aletle keser. Dikişler, cilde yakın atılır.
• Cerrahi kazıma. Bu yöntemdeyse, doktorunuz benin etrafındaki bölgeyi uyuşturur ve daha sonra beni kesmek ve etrafını açmak için küçük bir bıçak kullanır. Bu teknik, genellikle daha küçük olan benler için uygulanmakta olup, herhangi bir dikiş uygulanmasına gerek duyulmaz.

Eğer alınan bir ben tekrar gelişme gösterirse, hemen doktorunuza başvurun. Eğer sakal üzerinde bir ben çıkıyorsa, doktorunuz tarafından alınmasını talep edebilirsiniz çünkü ben üzerinde defalarca tıraş olmak tahrişe neden olabilir. Ayrıca, vücudunuzun travma ve sürtünmeyle kolaylık incinebilir olan diğer bölümlerindeki benlerin alınmasını da talep edebilirsiniz.

Kozmetik bakım
Eğer vücudunuzda var olan bu benlerden bıktıysanız, aşağıda belirtilen ilgili yöntemler, benleri saklama hususunda size yardımcı olabilir:

• Makyaj. Hoş görünmeyen bir bene sahipseniz, kızarıklıkları ve benleri yok etmek için tasarlanmış bir makyaj malzemesini kullanarak benleri kapatmayı tercih edebilirsiniz.
• Kıl alma. Eğer beninizin üzerinde bir kıl büyüyorsa, cilt yüzeyinize yakın bir kısımdan büyüyen bu kılı kesmek mümkündür. Ayrıca, dermatologlar sürekli olarak büyüyen bu kılları ve de beni alabilirler.

Bir beni kopardığınız ya da tahriş ettiğiniz zaman, benin bulunduğu bölgeyi temiz tutun. Eğer ben iyileşmezse, doktorunuza başvurun.

Önleme

Değişikleri izleyin
Erken aşamalarında potansiyel bir sorunu tespit etmenin en iyi yolu, benin bulunduğu yeri ve şeklini iyi bilmektir. Malenom sinyalleri veren bir cilt değişikliğini erken aşamada tespit etmek için düzenli bir biçimde cildinizi dikkatlice inceleyin; bu incelmenin ideali bir aydır, özellikle de ailenizde malenom geçmişi olan biri varsa.

Saç deriniz, koltuk altlarınız, ayaklarınız (taban parmak tırnakları ve parmaklar arasındaki yerleri), avuç içleri ve tırnaklar ve eğer bayansanız genital bölge ve göğüs altlarınız da dahil güneş ışığına maruz kalan bölgeleri kontrol etmeyi unutmayın. Sırtınız gibi görülmesi zor olan yerleri kontrol etmek için bir elinize el aynasını alarak sırtınızı duvar aynasına dönün. Displastik nevisi olan kişiler, kötü huylu malenom gelişimi yüksek risk grubundadırlar ve düzenli olarak benleri kontrol ettirmek için bir dermatologa başvurabilirler.

Malenomlar ve diğer deri kanserlerini tespit etmek için, aşağıda verilen kendi kendine deri inceleme rehberini kullanın:

• Asimetrik şekil için. İkiçok farklı yarım gibi düzensiz şekle sahip benlere dikkat edin.
• Düzensiz çizgiler için. Malenomların karakteristik bir özelliği olan düzensiz, girintili ve oyuntulu sınırları olan benleri araştırın.
• Renk değişikliği için. Birden fazla renk değişikliği ve hatta renk dağılımı farklılıklarını araştırın.
• Çapı için. 6 milimetreden daha geniş olan büyümeler için inceleyin.
• Gelişme için. Büyüme, renk değişikliği ya da şekil değişikliği gibi zaman içerisinde meydana gelen değişikler için beni inceleyin. Benler, ayrıca kaşıntı ya da kanama gibi yeni belirti ve işaretler de geliştirebilirler.

Cilt kanserinden korunma
Benlerinizi periyodik olarak kontrol etmenin yanı sıra, kendinizi kanser değişikliklerinden korumak için önlemler alabilirsiniz:

• Güneşin en yoğun olduğu saatlerden uzak durun. Güneşe doğrudan maruz kalmaktan kaçınmak, cilt kanserinden korunmanın en iyi yoludur; fakat eğer bu dışarıda kalmak durumundaysanız, ultraviyole (UV) ışınlarının en yoğun olduğu saatler olan sabah 10 ila akşam 4 saatleri arasında güneş ışınlarından uzak durmaya çalışın.
• Güneş kremi kullanın. Dışarıya çıkmadan on beş dakika önce, en az 15 güneş koruma faktörüne sahip (SPF) bir güneş kremini cildinize uygulayın. Özellikle yüzecekseniz ya da etkin aktivitelerde yer alacaksınız, bu uygulamayı her iki saatte bir tekrarlayın. Ayrıca, güneş kremi uygulamanın, güneşten korunma programının sadece küçük bir parçası olduğunu aklınızın bir köşesinde tutun.
• Üzerini kaplama. Ayrıca, geniş kenarlı şapkalar, uzun kollu ve diğer koruyucu giysiler zararlı UV ışınlarından korunmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca, özellikle UV radyasyonunu engellemek için üretilmiş bir kumaştan yapılmış bir kıyafeti de düşünebilirsiniz.