• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Boğaz ağrısı, çoğunlukla yutkunduğunuz zaman boğazınızda hissettiğiniz kötüleşen ağrı, tırmalanma veya tahriştir.

Boğaz ağrısı, faranjitin (farinksin, yani boğazın iltihaplanması) başlıca belirtisidir. Ama “boğaz ağrısı” ve “faranjit” terimleri sık sık birbirlerinin yerine kullanılır.

Boğaz ağrısının en yaygın nedeni, soğuk algınlığı veya grip gibi viral bir enfeksiyondur. Bir virüsün neden olduğu boğaz ağrısı, genellikle evde bakımla kendiliğinden geçer. Boğaz ağrısının daha az görülen bir diğer nedeniyse bakteriyel enfeksiyondur ve antibiyotik tedavisi gerektirir.

Boğaz ağrısının daha az yaygın diğer nedenleri, daha karmaşık bir tedaviyi gerektirebilir.

Belirtileri

Belirtiler

Boğaz ağrısının belirtileri nedene bağlı olarak değişebilir. Belirti ve işaretler arasında aşağıdakiler bulunur:

• Boğazda ağrı veya tırmalanma hissi
• Yutkunma veya konuşmayla kötüleşen ağrı
• Yutkunmada güçlük
• Boğaz kuruluğu
• Boynunuzda veya çenenizde ağrılı, şişmiş bezler
• Şişmiş, kızarık bademcikler
• Bademciklerde beyaz benekler veya irin
• Kısık veya boğuk ses
• Yemek yemeyi reddetme (çocuklarda ve bebeklerde)

Boğaz ağrısına neden olan yaygın enfeksiyonlar, beraberinde başka belirtilere de yol açabilir:

• Ateş
• Üşüme
• Öksürük
• Burun akıntısı
• Aksırma
• Vücut ağrıları
• Baş ağrısı
• Bulantı veya kusma

Doktora Ne Zaman Gitmeli

Çocuğunuzun boğaz ağrısı sabah içtiği ilk içecekle geçmiyorsa, doktora götürün. Çocuğunuzda aşağıdaki gibi ağır belirtiler varsa derhal tıbbi bakım alın:

• Nefes alıp vermede zorluk
• Yutkunmada zorluk
• Alışılmadık salya akıntısı, bu yutkunamamayı gösterebilir.

Amerikan Kulak-Burun-Boğaz Bilimi Akademisine göre aşağıdaki sorunlardan herhangi birisiyle ilişkili bir boğaz ağrısında, yetişkinler doktora görünmelidir:

• Şiddetli veya bir haftadan fazla süren boğaz ağrısı
• Yutkunmada zorluk
• Nefes alıp vermede zorluk
• Ağzınızı açmada zorluk
• Eklem ağrısı
• Kulak ağrısı
• Döküntü
• 38,3°C üzeri ateş
• Tükürükte veya balgamda kan
• Sık nükseden boğaz ağrıları
• Boynunuzda bir yumru
• İki haftadan fazla süren ses kısıklığı

Sebepleri

Nedenler

Çoğu boğaz ağrısına, soğuk algınlığı ve grip (influenza) virüsleri neden olur. Daha seyrek olarak boğaz ağrısı bakteriyel enfeksiyonlara bağlıdır.

Viral Enfeksiyonlar

Boğaz ağrısına neden olan viral hastalıklar arasında aşağıdakiler bulunur:

• Soğuk algınlığı
• Grip (influenza)
• Mononükleoz (mono)
• Kızamık
• Suçiçeği
• Krup; kulağı tırmalayan, başlıca özelliği havlamamsı öksürük olan yaygın bir çocukluk hastalığı

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Boğaz ağrısına neden olabilen bakteriyel enfeksiyonlar arasında aşağıdakiler vardır:

• Streptokoklu boğaz ağrısı; Streptococcus pyogenes veya A grubu streptokok olarak bilinen bir bakteri neden olur.
• Boğmaca, oldukça bulaşıcı bir solunum yolu enfeksiyonudur.
• Difteri, sanayileşmiş ülkelerde az görülen, daha çok gelişmekte olan ülkelerde görülen ciddi bir solunum hastalığıdır.

Diğer Nedenler

Boğaz ağrısının diğer nedenleri arasında aşağıdakiler bulunur:

• Alerjiler. Hayvan kepeğine, küfe, toz ve polene alerji boğaz ağrısına neden olabilir. Sorun, boğazı tahriş eden ve iltihaplanmasına neden olan geniz akıntısıyla karmaşıklaşabilir.
• Kuruluk. Kuru iç mekan havası, özellikle kışın binalar ısıtıldığında, özellikle sabah ilk uyandığınızda boğazınızın pütürlü ve kaşıntılı gelmesine neden olabilir. Ağızdan nefes almak da, çoğunlukla kronik burun tıkanıklığı yüzünden kuru, ağrılı bir boğaza neden olabilir.
• Tahriş ediciler. Dış mekan hava kirliliği süregelen boğaz tahrişine neden olabilir. İç mekan kirliliği, tütün dumanı veya kimyasallar da kronik boğaz ağrısına neden olabilir. Tütün çiğnemek, alkol ve baharatlı yiyecekler de boğazınızı tahriş edebilir.
• Kas gerginliği. Boğazınızdaki kasları kollarınızdaki veya bacaklarınızdaki kaslar gibi zorlayabilirsiniz. Bir spor karşılaşmasında bağırmak, gürültülü bir ortamda birisiyle konuşmaya çalışmak veya dinlenmeden uzun süreler konuşmak boğaz ağrısı ve ses kısıklığıyla sonuçlanabilir.
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH). GÖRH mide asitlerinin veya midedeki diğer şeylerin yemek borusuna (özofagus) geri gittiği bir sindirim sistemi bozukluğudur. Diğer belirti veya işaretler mide yanması, ses kısıklığı, midedekilerin geri akması ve boğazınızda bir yumru hissidir.
• HIV enfeksiyonu. Boğaz ağrısı ve diğer grip benzeri belirtiler bazen bir kişi HIV’e yakalandıktan sonra ilk olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca HIV pozitif birisi ikincil bir enfeksiyona bağlı, kronik veya nükseden boğaz ağrısına sahip olabilir. Yaygın sorunlar arasında ağız pamukçuğu denilen bir mantar enfeksiyonu ve bağışıklık sistemleri zayıf insanlarda ciddi olabilen viral bir enfeksiyon, sitomegalovirüs enfeksiyonu bulunur.
• Tümörler. Boğazda, dilde veya gırtlakta (larinks) kanserli tümörler boğaz ağrısına neden olabilir. Diğer belirti veya işaretler arasında ses kısıklığı, yutkunmada güçlük, gürültülü nefes alıp verme, boyunda bir yumru ve tükürükte veya balgamda kan bulunur.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Her ne kadar herkes boğaz ağrısına yakalanabilirse de bazı faktörler sizi daha duyarlı hale getirebilir. Bu faktörler arasında şunlar vardır:

• Yaş. Çocukların ve gençlerin boğaz ağrısına yakalanma olasılığı daha yüksektir. Çocuklar ayrıca boğaz ağrısıyla ilişkili en yaygın bakteriyel enfeksiyon olan streptokoklu boğaza da daha çok yakalanırlar.
• Tütün. Sigara içmek ve pasif içicilik boğazınızı tahriş edebilir. Tütün ürünlerinin kullanımı ağız, boğaz ve gırtlak kanseri riskinizi artırır.
• Alerjiler. Mevsimsel alerjileriniz veya toza, küfe veya hayvan kepeğine süregelen alerjileriniz varsa alerjisi olmayan insanlara göre boğaz ağrısına yakalanma olasılığınız daha yüksektir.
• Kimyasal tahriş edicilere maruz kalmak. Fosil yakıtların yakılmasından ve ev kimyasallarından havaya karışan parçacıklı maddeler boğazda tahrişe neden olabilir.
• Kronik veya sık sinüs enfeksiyonu. Kronik veya sık sinüs enfeksiyonları boğaz ağrısı riskini artırır çünkü burundan akıntı, boğazı tahriş edebilir veya enfeksiyonu yayabilir.
• Yakın mesafelerde yaşamak veya çalışmak. Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar insanların bir arada bulundukları herhangi bir yerde kolayca yayılır: çocuk bakım merkezleri, sınıflar, ofisler, hapishaneler ve askeri kurumlar.
• Düşük bağışıklık. Direnciniz düşükse genel olarak enfeksiyonlara daha duyarlı olursunuz. Düşük bağışıklığın ortak nedenleri arasında HIV, diyabet, steroidlerle tedavi veya kemoterapi ilaçları, stres, yorgunluk ve kötü beslenme bulunur.

Komplikasyonları

Muayenesi

Randevuya Hazırlanmak

Boğaz ağrınız varsa önce doktorunuzu veya çocuk doktorunuzu görmeniz muhtemeldir. Bazı vakalarda bir kulak, burun, boğaz (KBB) bozuklukları uzmanına (otolaringolog) veya bir alerji uzmanına (alerjist) havale edilirsiniz.

İlaçların Listesi

Randevunuzdan önce sizin veya çocuğunuzun aldığı, reçetesiz satılan ilaçlar ve beslenme takviyeleri dahil ilaçların ve her bir ilacın dozaj listesini yapın.

Beklenilebilecek Sorular

Durumunuzla ilgili veya çocuğunuz adına aşağıdaki soruları cevaplamaya hazırlanın.

• Boğaz ağrısının yanında hangi belirtileriniz var?
• Belirtiler ne zaman başladı?
• Belirtiler görece hızlı mı yoksa derece derece mi başladı?
• Ateşiniz oldu mu? Olduysa ne kadar yüksekti?
• Nefes alıp vermede güçlük yaşadınız mı?
• Belirtileri azaltmak için neler yaptınız? İşe yaradı mı?
• Boğaz ağrınızı kötüleştiren bir şeyler var mı, yutkunmak gibi?
• Boğaz ağrısı nükseden bir sorun mu?
• Boğaz ağrınızla alakasızmış gibi görünen başka belirtiler fark ettiniz mi?
• Sigara kullanıyor musunuz? Pasif içici misiniz?
• Alerjileriniz var mı? Alerji ilacı alıyor musunuz?
• Herhangi bir ilaç alerjiniz var mı?

Testleri

Testler ve Teşhis

Doktorunuz genellikle çocuklar ve yetişkinler için aynı olan fiziksel muayeneyle başlayacaktır. Bu muayenede şunlar bulunur:

• Boğazınıza, muhtemelen kulaklarınıza ve burun yollarınıza bakmak için ışıklı bir alet kullanmak
• Bezlerde (lenf bezleri) şişme olup olmadığını kontrol için nazikçe boynunuzu yoklamak (dokunarak muayene etmek)
• Stetoskopla nefesinizi dinlemek

Boğaz Sürüntüsü

Bu basit testle doktor salgıların bir numunesini almak için boğazınızın gerisine steril bir pamuğu sürter. Numune, streptokoklu boğazın nedeni olan streptokok bakteri için laboratuarda incelenir. Çoğu klinikte birkaç dakikada test sonucunu verebilen bir laboratuar bulunur. Fakat genellikle daha güvenilir ikinci bir test yapılıp 24 ile 48 saat içinde sonuçları veren bir laboratuara gönderilir.

Hızlı, klinik bünyesindeki test olumlu sonuç verirse neredeyse kesinlikle bakteriyel enfeksiyonunuz vardır. Test sonucu olumsuzsa muhtemelen viral bir enfeksiyonunuz vardır. Fakat doktorunuz enfeksiyonun nedenini belirlemek için daha güvenilir olan klinik dışı laboratuarın test sonuçlarını bekleyecektir.

Diğer Testler ve Havaleler

• Tam kan sayımı. Doktorunuz kanınızdan ufak bir numuneyle tam kan sayımı isteyebilir. Çoğunlukla klinikte yapılabilen bu testin sonucu farklı kan hücresi türlerinin sayısını verecektir. Yüksek, normal ve normalden düşük olanların profili enfeksiyona bakteriyel mi yoksa viral bir ajanın mı neden oluğunu gösterebilir.
• Alerji testleri. Doktorunuz boğaz ağrısının bir alerjiyle ilişkili olduğundan şüphelenirse ilave testler için bir alerji uzmanına havale edilebilirsiniz.
• Diğer havaleler. Kronik veya sık boğaz ağrınız oluyorsa, bildik bir viral ya da bakteriyel enfeksiyondan başka ciddi bir durumu akla getiren belirti veya işaretler varsa bir kulak burun boğaz uzmanına veya bir başka uzmana havale edilebilirsiniz.

Tedavisi

Tedaviler ve İlaçlar

Boğaz ağrısının en yaygın nedeni olan viral enfeksiyonda ağrı genellikle beş ila yedi gün sürer ve tıbbi tedavi gerektirmez.

Bakteriyel Enfeksiyonların Tedavisi

Boğaz ağrınıza bakteriyel bir enfeksiyon neden olmuşsa doktorunuz size bir dizi antibiyotik yazacaktır. Streptokoklu boğaz gibi enfeksiyonlar için reçete edilen en yaygın antibiyotik tedavisi, 10 gün ağızdan penisilin almaktır. Penisiline alerjiniz varsa doktorunuz alternatif bir antibiyotik verir.

Belirtiler tamamen geçse bile antibiyotikleri reçete edildikleri gibi tam tertip almalısınız. İlacın tamamını belirtildiği şekilde almamak enfeksiyonun kötüleşmesi veya vücudun diğer taraflarına yayılmasıyla sonuçlanabilir. Streptokoklu boğazı tedavi etmek için verilen antibiyotiklerin tamamını bitirmemek çocuğun romatizmal ateş ve ciddi böbrek iltihaplanması riskini artırır.

Bir dozu almayı unuttuğunuzda ne yapmanız gerektiği hakkında doktorunuz veya eczacınızla konuşun.

Diğer Tedaviler

Boğaz ağrısı, viral veya bakteriyel bir enfeksiyondan başka bir durumun semptomuysa diğer tedaviler muhtemelen teşhise bağlı olarak düşünülecektir.

Yaşam Tarzı

Yaşam Tarzı Ve Ev Çareleri

Boğaz ağrınızın nedeni ne olursa olsun evde bakım stratejileri genellikle geçici rahatlama sağlar. Aşağıdaki stratejileri deneyin:

• Dinlenme. Bol bol uyuyun ve sesinizi dinlendirin.
• Sıvılar. Boğazı nemli tutmak ve sıvı kaybını önlemek için bol bol su için.
• Rahatlatıcı yiyecekler ve içecekler. Sıcak içecekler, örneğin et suyu, kafeinsiz çay, ballı sıcak su ve meyveli buz gibi soğuk yiyecekler boğaz ağrısını dindirebilir.
• Tuzlu suyla gargara. 1 çay kaşığı (5 mililitre) sofra tuzunu bir su bardağı ılık suya karıştırarak yapacağınız tuzlu su gargarası boğaz ağrısını dindirmeye yardımcı olabilir. Solüsyonla gargara yapın ve sonra tükürün.
• Havayı nemlendirin. Ağrıyan bir boğazı daha da tahriş edebilecek kuru havayı yok etmek için serin hava nemlendiricisi kullanın veya buharlı banyoda birkaç dakika oturun.
• Pastil. Pastiller boğaz ağrısını dindirebilir. Pastilleri, boğulma tehlikesi olduğundan 4 yaşından küçük çocuklara vermeyin.
• Tahriş edici maddelerden kaçının. Evinizde sigara dumanı ve boğazınızı tahriş edebilecek temizlik ürünleri bulundurmayın.
• Ağrıyı ve ateşi tedavi edin. İbruprofen veya asetaminofen boğaz ağrısını azaltabilir. Aspirinin, Reye sendromuyla bağlantılı olduğu düşünülüyor, bu yüzden çocuklara veya ergenlere aspirin verirken dikkat edin. Her ne kadar aspirinin 2 yaşından büyük çocuklara verilmesi onaylansa da suçiçeği veya grip benzeri belirtileri geçirmekte olan çocuklara ve gençlere asla aspirin vermeyin. Endişeleriniz varsa doktorunuzla konuşun.

Alternatif İlaçlar

Boğaz ağrısını tedavi etmek için bir dizi alternatif tedavi yaygın olarak kullanılsa da hangisinin işe yaradığı, hangisinin yaramadığı hakkında deliller kısıtlıdır. Herhangi bir bitkisel çareyi kullanmadan önce doktorunuzla konuşun çünkü bunlar reçeteli ilaçlarla etkileşebilir ve çocuklar, hamile kadınlar ve belirli sağlık durumları yaşayan insanlar için güvenli olmayabilir.

Boğaz ağrısı için bitkisel veya alternatif ürünler çay, sprey veya pastil şeklinde hazırlanmışlardır Yaygın alternatif çareler arasında şunlar vardır:

• Kırmızı karaağaç (ulmus rubra)
• Serrapeptaz veya ipek böceği enzimi
• Adaçayı
• Andrographis otu (Andrographis paniculata L.) 
• Meyan kökü

Önleme

Önleme

Viral ve bakteriyel enfeksiyonlara neden olan mikroplar bulaşıcıdır. Bu yüzden en iyi önlem, temizliğe özen göstermektir. Aşağıdaki ipuçlarını takip edin ve çocuğunuza da aynısını yapmasını öğretin:

• Ellerinizi adamakıllı ve sık sık yıkayın, özellikle tuvaleti kullandıktan sonra, yemek yemeden önce ve hapşırdıktan veya öksürdükten sonra.
• Yiyecekleri, içecek bardaklarını veya mutfak eşyalarını paylaşmaktan kaçının.
• Bir mendile öksürün veya hapşırın ve bunu atın. Gerektiğinde dirseğinize hapşırın.
• Sabun ve su olmadığında el yıkmaya alternatif olarak alkol bazlı el temizlik maddelerinden kullanın.
• Umumi telefonlara dokunmaktan veya çeşmelerden ağzınızla su içmekten kaçının.
• Telefonları, TV kumandalarını ve bilgisayar klavyelerini mikrop öldürücü temizleyicilerle düzenli olarak temizleyin. Seyahat ettiğinizde otel odanızdaki telefon ve kumandaları temizleyin.
• Hasta insanlarla yakın temastan kaçının.

Boğaz ağrısını önlemek için diğer ipuçları arasında aşağıdakiler bulunur:

• Hava kirliliğinin yüksek olduğu günlerde dışarı çıkmayın.
• Toz veya temizlik ürünlerinden havaya karışan parçacıkları solumaktan kaçınmak için temizlik yaparken filtre edici maske takın.
• Sigara içiyorsanız bırakın. Sigara alışkanlığından kurtulma konusunda yardım almak için doktorunuzla konuşun.
• Pasif içicilikten sakının.
• Hava kuruysa evinizi nemlendirin.